Wenus - gwiazda wieczorna

Wenus jest drugą według oddalenia od Słońca planetą, której starożytni Rzymianie, z powodu jej tajemniczości, nadali imię swej bogini miłości. Po Słońcu i Księżycu jest najjaśniejszym obiektem na niebie, a ponieważ może być widoczna jedynie wieczorem lub nad ranem często bywa określana nazwą Gwiazdy Wieczornej i Gwiazdy Porannej lub Jutrzenki. Wenus - podobnie jak Merkury - jest planetą wewnętrzną względem Ziemi, czasem można więc zobaczyć jej przejście przed tarczą Słońca. Zjawisko to jest znacznie rzadsze niż przejście Merkurego przed tarczą Słońca; ostatnio miało miejsce 8 grudnia 1882 roku, a najbliższe będzie można obserwować 8 czerwca 2004. Wenus okrąża Słońce po prawie kołowej orbicie (wśród orbit planet najbardziej zbliżonej do okręgu), w średniej odległości 0,72 jednostki astronomicznej1 i w okresie 0,615 roku.
Wenus jest najbliższą Ziemi planetą. Jej masa wynosi 82% masy Ziemi, a średnica jest mniejsza tylko o 5%. Odległość między tymi dwoma ciałami zmienia się w granicach od 40 mln do 259 mln km. Patrząc na Wenus przez lunetę, można obserwować tylko tę część jej globu, która jest oświetlona przez Słońce, a więc Wenus - podobnie jak Księżyc - wykazuje fazy.
Pod względem rozmiarów Wenus tylko nieznacznie ustępuje Ziemi. Glob wenusjański bardzo wolno rotuje wokół osi niemal prostopadłej do płaszczyzny orbity2, ale kierunek obrotu jest przeciwny do kierunku ruchu orbitalnego , w związku z czym kąt nachylenia płaszczyzny równika planety do płaszczyzny epileptyki3 wynosi aż 177O. Pełny obrót trwa 243 dni, a więc Wenus obraca się najwolniej spośród wszystkich planet. Doba wenusjańska trwa prawie117 dób ziemskich. Słonce na niebie Wenus wschodzi na zachodzie, a zachodzi na wschodzie. W zasadzie nie wiadomo dlaczego tak się dzieje, aczkolwiek niektórzy astronomowie wysunęli hipotezę, że Wenus obracała się kiedyś w tym samym kierunku co pozostałe planety, lecz zmieniła rotację w wyniku zderzenia z jakąś planetą lub planetoidą.
Przypuszcza się, że wnętrze Wenus jest podobne do wnętrza Ziemi. Trochę mniejsze od ziemskiego jądro żelazo - niklowe, o promieniu ok. 3000 km otacza gruby skalisty płaszcz i kilkudziesięciokilometrowa skorupa powierzchniowa. Obecną powierzchnię planety ukształtowały około pół miliarda lat temu głównie zjawiska wulkaniczne i w znacznie mniejszym stopniu - tektoniczne. Badania radarowe wykonane za pomocą sondy kosmicznej Magellan wskazują, że ok. 85% powierzchni Wenus pokrywają utwory pochodzenia wulkanicznego (różne struktury koliste, kopuły, rozległe równiny, potoki zastygłej lawy, asymetryczne kratery). O aktywności tektonicznej świadczy natomiast gęsta sieć rowów i szczelin, a także liczne zmarszczki i fałdy. Kraterów uderzeniowych na powierzchni Wenus jest stosunkowo niewiele, gdyż ślady najdawniejszych wydarzeń, z okresu wielkiego bombardowania, zostały całkowicie zatarte w wyniku późniejszej działalności wulkanicznej i pozostały tylko młode kratery meteorytowe.
Wenus ma grubą i gęstą atmosferę, którą odkrył Michaił W. Łomonosow (1711 - 1765) podczas obserwacji przejścia planety przed tarczą Słońca 26 maja 1761 r. Składa się ona przede wszystkim z dwutlenku węgla (96%) i azotu (3,5%) z domieszką dwutlenku siarki, tlenku węgla, argonu, neonu chlorowodoru, fluorowodoru i pary wodnej. Temperatura atmosfery przy powierzchni sięga aż 750K (różnica pomiędzy temperaturą dnia i nocy nie przewyższa 25O), a ciśnienie wynosi ok. 9 MPa, czyli jest 90 razy większe od ciśnienia atmosferycznego przy powierzchni Ziemi. Na wysokości 100 km temperatura spada do ok. 100K. Tak wielkie rozgrzanie powierzchni Wenus (największe za wszystkich powierzchni planetarnych) jest wynikiem tzw. efektu cieplarnianego wywołanego nieprzezroczystą, gęstą warstwą obłoków spowijających całą planetę na wysokościach mniej więcej od 60 do 80 km. Wcześniej naukowcy uważali, że Wenus to świat ciepły i wilgotny, podobny do tropikalnych mokradeł Ziemi. „Moczary Wenus” były zresztą standardowym elementem powieści fantastycznych z połowy XX wieku. Chmury przesłaniają całkowicie powierzchnię i dlatego pierwsze informacje o jej ukształtowaniu przyniosły dopiero badania radarowe z pokładu sond kosmicznych.
Naukowcy wysunęli przypuszczenie, że na Wenus można rozpocząć proces przekształcania jej w celu stworzenia na niej warunków sprzyjających życiu, proces ten określany jest po angielsku terraforming, co można tłumaczyć jako ziemskospodobnienie. Zaproponowano aby taki proces zapoczątkować na Wenus poprzez "wysianie" w jej atmosferze zarodników roślin. Powątpiewano wprawdzie czy organizmy ziemskie przetrwają w tak skrajnych temperaturach; jednakże przynajmniej teoretycznie, zarodniki pobierałyby dwutlenek węgla z atmosfery i przekształcały go w tlen, wykorzystując rekcję fotosyntezy. To mogłoby uruchomić łańcuch przemian, prowadzących do wytworzenia środowiska, przypominającego środowisko ziemskie.
Prawie 2/3 powierzchni Wenus zajmują płaskie, rozległe równiny. Najbardziej charakterystyczną strukturą jest wyżyna wielkości kontynentu na półkuli północnej, tak zwana Ziemia Isztar (zgodnie ze starożytnym zwyczajem identyfikowania tej planety z boginią miłości, największe obiekty geograficzne na Wenus zostały nazwane imionami żeńskich postaci mitycznych; Isztar była asyryjską boginią miłości i wojny).Ziemia Isztar to wyżyna podobna do Tybetu, ale wielkości stanów Zjednoczonych. Otaczają ją łańcuchy górskie o szczytach sięgających ponad półtora kilometra wyżej od naszego Mount Everestu.
Magnetyzm Wenus jest co najmniej o trzy rzędy wielkości słabszy od ziemskiego, czego przyczyny upatruje się przede wszystkim w bardzo wolnej rotacji planety; Wenus nie ma więc zauważalnego pola magnetycznego ani magnetosfery. Planeta nie ma też księżyców ani pierścieni.





Średnia odległość od Słońca - 108 200 000 km
Średnica na równiku - 12 104 km
Okres obiegu wokół Słońca - 224,7 dni Ziemskich
Okres obiegu - 243 dni 0 godz. 27 min
Grawitacja na powierzchni - 0,93
(grawitacja Ziemi = 1)
Liczba księżyców - 0




1Jednostkę astronomiczną definiuje się jako średnia odległość Ziemi od Słońca, która wynosi 149 587 870 km. Służy ona do wyrażania odległości w Układzie Słonecznym. Rok świetlny liczy 63 240 jednostek astronomicznych.

2płaszczyzna orbitalna planety to wyobrażona, nieskończona powierzchnia zawierająca orbitę tej planety.

3płaszczyzna epileptyki to rozciągająca się w nieskończoność wyimaginowana płaszczyzna, w której leży okołosłoneczna orbita Ziemi. Jest ona nachylona pod kątem 23,5O do płaszczyzny przechodzącej przez równik Ziemski.