Spółka z o.o.

Spółka z o.o. czyli spółka przedsiębiorcy
Definicja firmy

Zgodnie z art. 431 KC spółka z o.o. jest przedsiębiorcą, gdyż posiada osobowość prawną i prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą. Występowanie pod firmą jest więc możliwe gdy przedsiębiorca prowadzi przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym. Obecna regulacja art. 551 KC odnoszona jest do prowadzenia działalności gospodarczej. Tak więc gdy mówimy o prowadzeniu przedsiębiorstwa, nie ma obecnie powodu do odwoływania się do jakichś innych kategorii pojęciowych poza wyraźnie zdefiniowanymi.
Firma pełni funkcję indywidualizującą przedsiębiorcę w stosunkach obrotu. Firma jest rodzajem oznaczenia przedsiębiorcy. Nie wchodzi ona obecnie w skład pojęcia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, gdyż to nazwa jako oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo jest jego elementem. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Nie jest więc możliwe występowanie nazwy, która nie byłaby tożsama z firmą. Kodeks cywilny zawiera określenie zasad konstruowania firmy osoby prawnej. Jeżeli przepisy szczególne nie regulują zasad konstruowania firmy, to obowiązują reguły występujące w kodeksie cywilnym. Dlatego też na wstępie zostaną przedstawione generalne zasady wprowadzone do kodeksu cywilnego, a następnie zaprezentowane są przepisy szczególne, wynikające z k.s.h.

Struktura firmy
Firma przedsiębiorcy może być skonstruowana w zasadzie dowolnie, z tym jednak, że powinny obowiązywać zasady prawa firmowego (o których mowa będzie poniżej). Z art. 455 KC wynika, co powinno znaleźć się w firmie przedsiębiorcy: określenie formy prawnej, tj. w tym przypadku sformułowanie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”, przedmiot działalności (np. handel hurtowy), siedzibę spółki i inne określenia dowolnie obrane. Zasady te nie mają zastosowania do spółki z o.o. Art. 435 2 KC dopuszcza możliwość dodania skrótu formy prawnej. Regulacja powyższa nie jest wolna od kontrowersji. Przede wszystkim trzeba podkreślić, że pominięty został tu element bardzo istotny określenia korpusu firmy. Przyjąć należy, że obowiązkowo należy skonstruować korpus, który może być tożsamy z przedmiotem działalności, ale nie jest to zależność konieczna. Z art. 160 k.s.h. wynika, że korpus może być obrany dowolnie. Tak więc jeżeli przedmiot działalności stanowi uzupełnienie korpusu, to może on być potraktowany jako dodatek. Zgodnie z przyjętymi zasadami obowiązującymi spółki kapitałowe przyjąć należy, żę dodatek powinien być skonstruowany w języku polskim.
Wobec wyraźnej regulacji (art. 435 4 KC) przyjąć należy dopuszczalność stosowania skrótu firmy. Tak więc skrócony może być nie tylko dodatek określający formę prawną, ale także może być skrócona cała firma. W tym przypadku zasady stosowania skrótów powinny być postrzegane w kontekście zasady prawdziwości.
Ustawodawca szczegółowo uregulował sytuację firmy osoby prawnej z wykorzystaniem nazwiska lub pseudonimu osoby fizycznej. Jeżeli służy to ukazaniu związku tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy, firma osoby prawnej może zawierać nazwisko jak i pseudonim. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga zgody tej osoby, a w razie jej śmierci zgody jej małżonka i dzieci. Zgoda ta musi być udzielona przez wszystkich wskazanych.
Zakaz umieszczania w firmie nazwisk (pseudonimów) osób fizycznych odnosi się tylko do sytuacji, w której nazwisko (pseudonim) zawarte w firmie może być skojarzone przez przeciętnego uczestnika obrotu z konkretną osobą fizyczną (której nazwisko jest powszechnie znane. Nie można przyjąć by zakaz ten dotyczył używania w firmie jakichkolwiek nazwisk.

Zasady prawa firmowego Przedsiębiorcę obowiązują tzw. zasady prawa firmowego. Należy do nich zaliczyć: zasadę wyłączności (art. 433 1 KC), zasadę prawdziwości (art. 433 2 KC), zasadę jawności (art. 432 2, art. 437 KC), zasadę jedności (art. 436 KC), zasadę ciągłości (art. 438 3, art. 437 zd. 2 KC).


Zasada wyłączności
Zasada wyłączności polega na tym, że firma spółki z o.o. powinna odróżniać się dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Obowiązek odróżnialności firmy ma charakter ograniczony, tj. dotyczący przedsiębiorców działających na tym samym rynku. Nie jest możliwe ustalenie, czy rynkiem tym jest tylko miasto, czy województwo. Zależy to od skali prowadzonej działalności. Decydujący jest tu także profil działalności. Jeżeli działalność jest prowadzona na tym samym rynku, ale dotyczy zupełnie różnych sfer działalności, to obowiązuje zasada wyłączności.
Zasada prawdziwości
Zasada prawdziwości oznacza, że firma nie może wprowadzać w błąd. Wskazane są przykładowe możliwości wprowadzenia w błąd takie jak: określenie osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia. Zasada ta powinna być odnoszona szerzej do wszelkich elementów, które mogłyby wprowadzić w błąd, zarówno dodatki jak i sam korpus. Wprowadzające w błąd może być w szczególności określenie formy prawnej i nazwanie spółki z o.o. np. fundacją.
Zasada jawności
Zasada jawności wyrażona jest w art. 432 2 KC. Firma musi być ujawniona we właściwym rejestrze, przez co uczestnicy obrotu mają możliwość dostępu do informacji o firmie. Zasada ta jest potwierdzona dodatkowo w art. 437 KC. Każda zmiana firmy wymaga ujawnienia.
Zasada jedności
Zasada jedności związana jest z przypadkiem gdy spółka działa w oparciu o struktury oddziałowe. Firma oddziału powinna zawierać pełną nazwę spółki z o.o. oraz określenie oddziałów, ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma swoją siedzibę.
Zasada ciągłości
Zasada ciągłości wiąże się z możliwością korzystania z firmy poprzednika. W razie przekształcenia spółki z o.o. może ona zachować dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną („spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”), jeżeli uległa ona zmianie. Ponadto kto nabywa przedsiębiorstwo spółki może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.
Z zasadą prawdziwości ma pewien związek art. 439 KC, zgodnie z którym przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy jeżeli nie wprowadza to w błąd. Obecne przepisy kodeksu cywilnego wyraźnie formułują instrumenty ochronne prawa do firmy. Firma jest dobrem osobistym, a więc ochrona zależy od dwóch przesłanek: zachowania osoby trzeciej zagrażającej lub naruszającej firmę uprawnionego oraz bezprawności tego zachowania. Ochrona prawa do firmy przedsiębiorstwa państwowego przysługuje niezależnie od tego czy przedsiębiorca używa swojej firmy w stosunkach obrotu.
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem może żądać: powstrzymania działań zagrażających prawu do firmy, usunięcia skutków naruszenia prawa do firmy, złożenia oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienie szkody majątkowej, wydania korzyści uzyskanych przez osobę, która dopuszcza się naruszenia.