Historia polski do 1790

Mieszko I
963 ? Bitwy o odrę z plemionami wilettów
965 ? przymierze z czechami
966 ? chrzest, ślub z Dobrawą (córką Brzetysława I )
968 ? Biskupstwo w Poznaniu (Jordan)
972 ? Bitwa pod Cedynią (Margrabia Radon) (pomorze zachodnie)
Ziemie w 992 (śmierć) ? Wielkopolska, Kujawy,
Mazowsze, Częściowo Pomorze, Śląsk
Główne grody; Gniezno, Poznań,
Ostrów Legnicki, Giecz
Bolesław Chrobry
-Poprawne stosunki z Cesarstwem
-wyprawa na tereny pogańskich Prus
-Misja św. Wojciecha
1000 ? Zjazd Gnieźnieński
Biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu, Kołobrzegu
Arcybiskupstwo w Gnieźnie (Radzimił ? Gaudenty)
Przekazanie Diademu i włóczni św. Maurycego
1002 ? Śmierć Ottona III (zmiana polityki niemieckiej)
1002 ? Bolesław zajmuje Milsko, Miśń ,Łużycze
1003 ? Bolesław Zajmuje Pragę (Czechy, Morawy, Słowacje)
1005 ? Wyprawa Henryka II na Polskę (utrata wcześniej zdobytych ziem)
1007 ? 1013 ? Dalsze wojny Bolesława z Henrykiem II
1013 ? Traktat w Mersenburgu: Utrzymanie Milska i Łużyc (jako lenno Cesarza)
1015 ? 1018 ? Dalsze wojny ? Przegrana Niemiec (wojna szarpana)
1018 ? pokój w Budzieszynie: Milsko i Łużyce Polskie,
Wsparcie Cesarstwa w czasie Wyprawy na Kijów
1018 ? wyprawa na Kijów (Pomoc Świętopełkowi) (Grody Czerwieńskie)
Mieszko II
Zagrożenia ze strony sąsiadów
1030 ? Mieszko ucieka do księcia Czeskiego Ulryka
1031 ? najazd cesarza Konrada II oraz księcia Jarosława (kijowskiego)
Utrata: Miska i Łużyc
Przejęcie władzy przez Bezpryma, utrata korony, Decentralizacja
1034 ? śmierć mieszka wypędzenie Rychezy i Kazimierza (odnowiciela)
1039 ? najazd księcia Czeskiego Brzetysława (zniszczenie Gniezna)
Kazimierz Odnowiciel
Wsparcie Kazimierza przez Henryka III i Jarosława Mądrego
Podbój Małopolski z Krakowem (nowa Siedziba) oraz wielkopolski 1041/1042 ? ożenek z dobranigą (siostrą Jarosalawa )
1047 ? Walka z Miecławem, Podporządkowanie Mazowsza (pomoc Jarosława)
1048 ? Odzyskanie Pomorza
1050 ? sąd Cesarski. Polska Śląsk, Czeczy trybut od polski 1058-smierć
Bolesław Śmialy (Szczodrym)
Niemcy w konflikcie wew w związku z malolenim Henrykiem IV
Spór o inwestyturę (Bolesław po stronie Papieża)
Arcybiskupstwo w Gnieźnie
1076 ? Kornacja Bolesława Śmiałego
Podboje;
-wyprawa na Węgry
-wyprawa na Ruś Kijowską(grody czerwieńskie)
-spisek przeciwko królowi
-zatarg z biskupem Stanisławem
-wzrasta znaczenie możnowładztwa
-ucieczka Bolesława Śmiałego z Kraju
Władysława Hermana
-panowanie od 1079 do 1102 (śmierć)
-przechodzi do obozu cesarskiego
-zrzeka się korony
-Wzmacnia władze możnych (sprawa Sieciecha)
-Podział państwa miedzy synów
Zbigniewa:
Wielkopolska
Kujawy
Bolesław:
Kraków
Sandomierz
Śląsk
-Herman pozostawia sobie Mazowsze i władze zwierzchnią (DECENTRALIZACJA)
Bolesław Krzywousty
1107 ? Ucieczka Zbigniewa przegranej wojnie z Bolesławem do Niemiec
1109 ? Najazd Cesarza Henryka V na Polskę
+ podjazdowy sposób walki Polaków
+ Obrona Grodów: Głogowa, Bytomia, Wrocławia
Ugody z możnowładztwem
1117 ? Bunt Skarbimira
Podbój Pomorza
-umocnienie linii Noteci
1116 ? Przyłączenie Pomorza Gdańskiego
1121 ? 1123 ? Przyłączenie Pomorza Szczecińskiego
- pozostają tam lokalni książenata
- Ponowna chrystianizacja (biskupstwo w Włocławku i Wolinie)
- Walka o niezależność Polskiego kosiciala
(Arcybiskup magdeburski Norbert)
1135 ? Spotkanie Bolesława Krzywoustego Krzywoustego Cesarzem Lotarem III w Mersenburgu (Ustępstwa na rzecz Cesarstwa)
Ustanowienie podzialu dzielnicowego dzielnicowego senioratu (Najstarszy z braci).Zasada pryncypatu ?jedność przez zachowanie władzy zwierzchniej
POLSKA DZIELNICOWA
Testament Krzywoustego
-Senior Władysław II (Wygnaniec) panujący dziedzicznie na Śląsku
Seniorat: ziemia Krakowska, wschodnia wielkopolska, cześć Kujaw, ziemia Sieradzko ? Łęczycko, Pomorze Gdańskie,
Bolesław IV Kędzierzawy: Mazowsze, Część
Mieszko Stary: Zachodnią Wielkopolske
(Poznań)
Henryk: Ziemia Sandomierska
Kujaw
Walki o seniorat:
- Władysław II wygnaniec ? dąży do zjednoczenia (opór kościoła i braci)
- Próba utrzymania władzy przy pomocy książąt ruskich
- wygnany 1146 r
Bolesław VI Kędzierzawy
1157 ? wyprawa Fryderyka I Barbarossy w celu obsadzenia na tronie Władysława II
- Pozostaje na tronie za cenę Hołdu w Krzyszkowie i okupu
Mieszko Stary ? 1173 (śmierć Bolesława IV)
Decyzją Biskupstwa i możnych wygnany po 4 latach.
Kazimierz Sprawiedliwy (1177 ? 1194)
1180 ? zjazd w łęczycy
-Prawo do tronu dla siebie i potomków
-Swobody dla duchowieństwa i możnych
+ dziedziczenie dóbr
+ wybór biskupów przez kapituły
+ własne sądownictwo
+ zwolnienie z opłat
Leszek Biały
- zatarg z upominającym się Mieszkiem Starym
1202 - utrzymanie pozornej Władzy
1227 - Zjazd w Gąsowie
Skutki Rozbicia:
- Decentralizacja
- Walki wewnętrzne, wyniszczenie dzielnic, upadek gospodarczy
- Wzrasta znaczenia Duchowieństwa i Możnych
Chwilowe Zjednoczenia:
Henryk Brodaty i Pobożny (Śląsk) {1201 ? 1241r}
- Śląsk, ziemia krakowska, cześć wielkopolski, ziemia lubuska
- Rozpad po bitwie pod Legnicą 1241r (Tatarzy)
- Książe Wrocławski Henryk IV Probus (1288 -1290) ? Księstwo Wrocławskie, Małopolska
Zagrożenia zew:
Magrabowie Niemieccy (Brandenburgia)
Mongołowie (od XIII w )
Plemiona Pruskie (Bałtów)
SPROWADZENIE KRZYŻAKÓW
(Zakon naj. Marii Panny domu niemieckiego)
1190 ? zalożenie w Królestwie Jerozolimski
1226 ? Konrad Mazowiecki zawiera umowe z Zakonem ? nadaje ziemie Chełmińską w zamian z Podbicie i zchrystianizowanie Prus
Sfałszowanie umowy i uzyskanie pozwolenia Cesarza Fryderyka II na zgarnięcie ziem
1230 ? Osiedlenia się Krzyżaków
systematyczny podbój Prus ? rozbudowa zamków: Kwidzyn. Elbląg, Frombork
1249 ? Prusy poddają się i przyjmują chrzest
(zahamowanie Ekspansji Krzyżaków)
1283 ? Całkowite zdobycie Prus. Stolica Malbork
Ku Zjednoczeniu
Małopolska, Wielkopolska ? ośr. Zjednoczeniowe
Przmysl II
Wielkopolska
Pomorze gdańskie
1295 ? koronacja na króla (zamordowany w 1296)
Wacław II Czeski (Przemyślidzi)
1291 ? po śmierci Henryka Probusa przejmuje władze w Krakowie
- odbiera Łokietkowi Wielkopolskę
- podporządkowuje sobie książąt śląskich
1300 ? Koronuje się w Gnieźnie
-hołd lenny złożony cesarzowi
-otacza się Niemcami i Czechami
(biskup Jan Muskata zatarg z arcybiskupem Jakubem Świnkom)
1305r ? Wacław II umiera
Wacław III (przemyślidow)
1305r ? Koronacja
1306r ? Śmierć Wacława III
Władysław Łokietek
Tereny zjęte:
Kraków, Sandomierz, Ziemia Sieradzko ? Łęczycka, Pomorze gdańskie
- w Wielkopolsce wladze obją ksiaze głogowski Henryk
- Roszczenia Jana Luksemburczyka do korony
Sojusz Łokietka z Węgrami
(Małżeństwo Elżbiety Łokietkówny z Karolem Robertem z rodu ANdegawenow)
1308 ? zajęcie Pomorza gdańskiego przez Margrabiów Brandenburskich ? wynajęcie krzyżaków , krzyżacy zajmują cale pomorze (rzeź Gdańska)
1314 ? Podporządkowanie Wielkopolski
(Bunt przeciwko książętom Głogowskim)
1320- Koronacja na króla polski (koniec Rozbicia)
1329-1332 ? wojna z Krzyżakami (Jan Luksemburczyk) Utrata ziemi Dobrzyńskiej i Kujaw
1333 ? śmierć Władysława Łokietka (posiada tylko 40% ziem z przed rozbicia)
Kazimierz III Wielki
- Spytko z Melsztyna ? Kasztelan krakowski
- Arcybiskup Jarosław Bogoria (Skatnik)
- Janko z Czarnkowa (Kronikarz) (Podkanclerz)
- Janusz Suchywilk (Kanclerz)
- Dogaduje się z królem węgierskim Karolem Robertem
1335 - Zjazd w Wyszechradzie (Karol Robert, Jan Luksemburczyk, Kazimierz Wielki)
1339 ? Ponowny zjazd
1340 -1349 ? przyłączenie Wołynia, Halicza, Lwowa
1343 ? Pokój wieczysty z Krzyżakami w Kaliszu (zyskujemy: Ziemie Dobrzyńską, Kujawy. Tracimy: Pomorze Gdańskie, Śląsk)
Urzędy wprowadzone przez Kazimierza:
Kanclerz ?Kancelaria Królewska
Podkanclerz, Podskarbi ? Dochód, mennica, Skarb, Marszałek ? Dwór, Bezpieczeństwo
1347 ? Statuty Wiślicko Piotrkowskie
- Kodyfikacje Prawa Zwyczajowego i Stanowego
- Sądownictwo Szlacheckie: Ziemskie, Grodzkie, Podkomorskie
1364 ? Uniwersytet Krakowski (Praga ? 1348)
Sztuki Wyzwolone, Medycynę, Prawo
1364 ? Zjazd w Krakowie (Uczta u Wierzynka: Kazimierz, Karol IV, Ludwik, Książęta Śląscy i Niemieccy
1370 ?śmierć Kazimierza III Wielkiego
PANOWANIE ANDEGAWeNÓW
1370 17 listopada ? Objęcie władzy w Polsce przez Ludwika Węgierskiego
(Zgodnie z ustaleniami ze zjazdu wyszechradzie w 1339)
- Przkazuje Wladze zwierzchnią swojej matce Elżbiecie (Siostrze Kazimierza)
1374 ? Układ Koszyski
- Zmnieszenie Głównego podatku ? porodlne (z 12gr do 2 od łana Chłopskiego)
- Zwolnienie z obowiązku budowania zamków i warowni
- odszkodowania dla szlachty za udział w wyprawach wojennych za granice
- zgoda polskiej szlachty na dziedziczenie tronu i obsadzenia na nim swojej Córki Jadwigi
1384 ? Koronacja Jadwigi na Króla Polski
PANOWANIE Jagiellonów
1385 ? Unia w Krewie
- Chęć zjednoczenia Polski i Litwy przeciw Zakonowi
- Cheć przyjęcia chrztu prze litwe
- Jagiełło w zamian z rękę Jadwigi zobowiązuje się do przyjęcia chrztu i chrystianizacji Litwy
- Obietnica odzyskania Pomorza i Śląska
1386 ? chrzest i koronacja Wladysława Jagiełły Ślub z Jadwigą
1413 ? Unia w Horodle
- Ponowne uregulowanie związku Polski i Litwy
- utrzymanie odrębności Litwy (wielkie Książe poległy królowi Polski)
- równouprawnieni szlachty (katolickiej) 50 herbów
(Korona i wlk. Księstwo Litewskie)
1430 ? Przywileje Jedleńsko ? Krakowskie
w zamian za wierność synom Jagiełły (władysławowi i Kazimierzowi) (z ks. Ruską Zofią Holszańską)
- nietykalność osobista i majątkowa
1434 ? śmierć Władysława Jagiełły, koronacj Wladysława III (Warneńczyka)
1340 ? Kazimierz VI Jagielończyk zostaje Wlk. Ks Litwy
Jagiellonowie wobec Czech i Węgier i ekspansji Tureckiej
1382 ? śmierć ludwika węgierskiego, Koronacja Zygmunta Luksemburskiego (przez Mariie)
1419 ? Zygmunt dziedziczy tron Czeski lecz nie zostaje do niego dopuszczony (Powstanie Husyckie)
1420 ? Propozycja korony czeskiej Jagielle potem Witoldowi
1422 ? Wyprawa Witolda na Czechy zakończona niepowodzeniem
1437 ? Ponowna propozycja korony czeskiej dla Kazimierza III Jagielonczyka
1440 ? unia polsko ? węgierska. Koronacja wladyslawa III (Warneńczyka) na króla wegier (Zbigniew Oleśnicki)
1443 ? Początek wojny z Turkami
1444 ? Armia wegierska pod dowództwem Władysława oblega Warne (Władysław III ginie)
1457 ? Objecie władzy w czecha przez magnate husyckiego Jerzego Podiebradu
1458 ? objęcie korony węgierskiej przez Macieja Korwina syna Jana Hudyadego)
1471 ? Władysław syn Kazimierza IV zostaje królem czech
1490 ? Władysław zostaje królem Węgier
1514 ? sojusz przeciw Jagiellonom (Maksymilian Habsburg z Rosją) rozbity przez Zygmunta Starego w zmian a ustępstwa.
1515 ? Zjazd w Wiedniu
- układ że w razie wygaśnięcia węgiersko czeskiej linii Jagiellonów ziemie te dziedziczą Habsburgowie.
- małżeństwo Ludwika Jagielończyka syna Władysława z wnuczka Cesarza Maksymiliana a Córkę Władysława wydano za Ferdynanda (następcę tronu)
1526 ? Bitwa pod Mohaczem (śmierć ludwika Jagielończyka) Koniec panowania Jagielonów na Węgrzech!
WIELKA WOJANA Z ZAKONEM I WOJNA 13 LETNIA
1404 ? Witold zawiera pokój z krzyżakami i odstępuje im żmudzi
1409 ?Powstanie na żmudzi wspomagane przez Witolda, Spór Graniczny miedzy polską a zakonem
1410 czerwiec ? Koncentracja wojska Polski pod Czerwińskiem (Droga na Malbork)
14 lipca 1410 ? Bitwa pod Grunwaldem
40 tys Polaków, Litwinów, Rusinów (Jagiełło, Witold)
30 tyś Zakonnych (Ulryk von Jungingen)
1411r ? I Pokój Toruński
- Litwa odzyskuje żmudzi (przjeściowo)
- Polska ziemie Dobrzyńską
1440 ? Powstanie zw. Pruskiego (jaszczurzego)
6 marca 1454 ? Przywilej inkorporacyjny, wypowiedzenie wojny krzyżakom
1454 ? Przywileje Cerkwicko ? Nieszawskie
- uzależnienie zmian prawa i podatków oraz zwołania pospolitego ruszenia od zgody sejmików ziemskich.
18 września 1454r ? Przegrana Polski pod Chojnicami
1462 ? wygrana pod Święcinem (dow. Piotr Dunin)
1463 ? Flota gdańska i Elbląga pobiła flote Krzyżacką
1466 ? Pokój Toruński, odzyskanie: Pomorza gdańskiego, ziemi Chełmińskiej, Wołynia, Elbląg, Malbork, Powstanie Prus Królewskich.
1492 ?Koronacja Jana Olbrachta
1496 ?statuty Piotrkowskie
- potwierdzenie przywilejow
- ograniczenia praw mieszczan
- przywiązanie chłopów do ziemi
- Pozbawienie prawa wychodzenia ze wsi
Alexander Jagielonczyk
1505 ? Konstytucja nichil novi (nic nowego) uchwalona na sejmie w radomiu
-nic nowego bez zgody szlachty
- upoważnia wstąpienie na trona Alexandra
- ograniczenie władzy królewskiej
1506 ?Koronacja ZYGMUNTA I STAREGO
1519 ? wojna z zakonem, sekularyzacja zakonu (zeświedczenie)
10 kwietnia 1525 ? Hołd Pruski (Arbrecht Hohenzollern składa hołd na rynku w Krakowie
1530 ? Koronacja Zygmunta Augusta (Vivente Rege) (za sprawą Bony)
1537 ? rokosz lwowski (wojna kokosza)
1548 ? Faktyczne przejęcie władzy - śmierć Zygmunta starego
1569 ? Unia lubelska z Litwą (UNIA REALNA) ? Rzeczpospolita obojga narodów
RUCH EGZEKUCYJNY ? szlachta mniejsza przeciw możnowładcą
REFORMACJA
1517 ? wystąpienie Lutra w Wintenberdze (95 tez)
1520 ? powstanie kalwinizmu
-edykt przeciwko nowinkom religijnym (Zygmunt Stary)
1563 ?powst. Arian (lewe skrzydło)
rozłam kalwinizmu
- Jan Niemojawski
- Jan Rzybowski
1602 ? Akademia Rakowska (Arianie)
Europejski ośr. Kształcenia Filozoficznego, Matematycznego (Sarmackie Ateny)
1540 ? w Hiszpanii powstają Jezuici (Towarzystwo jezusowe) gen. Ignacy de layola
1543 ? 63 ? obrady Soboru trydenckiego
- Początek Kontrreformacji
- Trydenckie wyznanie wiary (1564)
- Katechizm Rzymski Kościoła (1566)
- index ksiąg zakazanych (1564)
1564 ? wystąpienia i działalność S. Hozjusza
- Stanisław Hozjusz sprowadza jezuitów do polski. (ks. Piotr Skarga ? pisarz, polityk/Jakub wujek ? tłumaczenie biblii.
1573 ? konferencja Warszawska po śmierci Zygmunta Augusta
- równouprawnienie różnowierców (tolerancja religijna)
- Powstaje nazwa Dysydentów (odmiennej wiary)
1596 ? Unia Brzeska (Rozłam w Kościele wschodu w obrębie Rzeczypospolitej) (Powstanie Unitów)
Demokracja szlachecka
Sejm walny ? nadzwyczajny i zwyczajny
Sejm Elekcyjny
Sejm konwokacyjny ? zwoływany w Czesie bezkrólewia
Sejm Koronacyjny ? kończy okres bezkrólewia (Kraków)
Sejm obozowy ? Pospolite ruszenie
Sejm Rokoszy ? Przeciw królowi
1493 ? sejm w Piotrkowie - 3 stany (król, szlachta, senat(magnaci)) (początek Parlamentu w polsce)
Sejmiki ziemskie w XVI w.
Przedsejmowy ? (relacje z obrad sejmu walnego)
Reelekcyjny ? wybierał 4 kandydatów na sędziego ziemskiego
Kapturowy oraz Deputancki
1557 ? 1570 ? wojna o inflanty
Flota Kaperska ? 30 okrętów (Mateusz Sharping)
1557 ? układ w Pozwolu miedzy mistrzem zakonu a Zygmuntem Augustem o pomoc Litwie w wojnie z Moskwą
1521 ? zajęcie przez Iwana IV groźnego portu w Narwie, sekularyzacja Inflant (gotard Kettler zawarł z Zygmuntem Augustem układ w Wilnie ? Podział Inflant Kettler zostaje księciem świeckim Kurlandii i Semigalii. Inflanty właściwe wcielone do państwa polsko ? litewskiego. Wojna o panowanie nad Bałtykiem
1563 ? utrata płocka północnych Inflant (Estonia) na rzecz Szwecji
1570 ? pokój Szczeciński ? rozbiór Inflant i zapewniona swoboda żeglugi narewskie (niekorzystna dla Litwy)
Pierwsze Bezkrólewie 1572/73 - Rządzi Arcybiskup Jakub Uchoński
1573 ? elekcja Henryka Walezego
Pacta Conventa:
- Spłacenie długu Z. Augusta
- wpłacanie co rok do skarbca 40 tyś florenów
- zbudowanie floty
- Orzenek z Anną Jagiellonką
- Kształcić młodzież za granicą
- potwierdzenie przywilejów
Artykuły Henrykowskie
- zrzeczenie się dziedziczenia tronu
- Władza ustawodawcza należy do sejmu
- Nic bez zgody szlachty
- władza wykonawcza króla ograniczana przez rade Przyboczną (16 senatorów)
- tolerancja religijana
1575 ? Elekcja Stefana Batorego (orbita Habsburska, ks. Siedmiogrodzki)
1576 ? Koronacja Stefana Batorego i Anny
1578 ? Powstanie piechoty wybranieckiej (1 chłop z 20 łanów krolewskich)
1578 ? zdobycie dnyneburga i śr. Inflant
1579 ? I wyprawa na wschód - zdobycie płocka
1580 ? II wyprawa na wschód - Zdobycie wielkich łuków (piechota wybraniecka)
1581 ? III wyprawa ? oblężenie Pskowa (niezdobyty)
1582 ? Rozejm 10 letni w Jamie zapolskim
Polska zyskuje Inflant, Rosja odzyskuje ziemie wielkoruskie
1587 ? 1632 ? Elekcja i koronacja Zygmunta III Wazy
WOJNY POLSKO ROSYJSKE W XVII w.
1604 ? 1609 ? Dimitriady
1605 ? Dymitr samozwaniec ogłasza się władcą Rosji. Rewolucja Wasyla Szujskiego.
1609 ? Wyprawa Zygmunta III wazy na Moskwę
1610 - Bitwa pod Kłuszynem ? Żółkiewski pokonuje Rosjan, zajęcie Moskwy, Uwięzienie i skier Wasyla Szujskiego.
1618 ? Wyprawa Wladysława IV Wazy (królewicza) na Moskwę
1619 ? Pokój w Dywilinie - Polska otrzymuje ziemie smoleńską czerwieńską i Sierawską
1632 ? Król Władysław VI wyprawa na Moskwe
1634 ? pokój w w Polanowie ? potwierdzenie rozejmu w Dymilinie, Władysław IV rezygnuje z pretensji do tronu.
1648 ? wybuch powstania na Ukrainie ? Kozackiego
1654 ? ugoda Peryjasławska ? przyłączenie Ukrainy zadnieprzańskie j do Rosji
1686 ? Pokój Grzymułtowskiego - koniec wojen z Rosją, potwierdzenie podziału Ukrainy, przymierz z Rosją przeciw Turcji
POWSTANIE CHMIELNICKIEGO
1648 ? wybuch wielkiego powstania Kozackiego pod wodzą Bohdana Chmielnickiego ? oblężenie Zbaraża ? ugoda w zborowie; - kozacy otrzymją woj. Czernichowskie, Kijowskie, Bracławskie
- Chmielnicki zostaje hetmanem ? chłopi niezaliczani do rejestru ? magnateria polska wraca do dawnych latyfundiów.
1651 ? Pospolite ruszenie
- Klęska Chmielnickiego pod Beresteczkiem
- Ugoda w Białej Cerkwi
1654 ? Ugoda Peryjasławska ? połączenie Ukrainy z Rosją
1658 ? Umowa w Hadziaczu
1667 ?Pokój w Andruszowie
WOJNY POLSKO - SZWEDZKIE
1598 ? Zygmunt 3 Waza ? wyprawa do Szwecji ? zostaje pobity i uwięziony, detronizacja Zygmunt III z tronu szwedzkiego.
1600 ? Przyłączenie Estonii do Polski ? wyłączenie polskich wazów z sukcesji tronu szwedzkiego ? wojna o inflanty do 1611
1605 ? Bitwa pod Kircholmem (Husaria)
1617 ? 1622 ? Wznowienie działań na Inflantach.
1621 ? oblężenie Rygi
1622 ? Bitwa pod Mittawą ? rozejm w Mittawie przedłużony do 1626 ?szwedzi uzyskują większą cześć Inflant.
1627 ? Wygrana bitwa morska pod Oliwą
1629 ? Bitwa pod trzciną (Herman Koniecpolski) wygrana Polaków
1629 ?Rozejm w Altmarku ? niekorzystny dla polski
POTOP SZWEDZKI
1655 ? w Kiejdanach Janusz i Bogusław Radziwił podpisują akt kapitulacji i oddają się w ręce Karola X Gustawa (w imieniu Wlk. Ks. Litewskiego )
1655 ? poddaje się wojsko polskie i Warszawa. Krol ucieka do główka na Opolszczyźnie.
Kapitulacja Krakowa bronionego przeż Czarnieckiego
1655 ? Król Jan Kazimierz rusza do walki ze Szwedami, obrona Jasnej góry, Zawiązanie Konfederacji w tyszowcach przeciw Szwedom (wojska kwarciane i Hetmani), oddanie polski pod władze Matki boskiej w Lwowie.(1656)
1656 ? układ w Radnot ? propozycja rozbioru (Karol X, elektor brandenburski ? Książe pruski, ks. Siedmiogrodzki Jerzy Rakoczy, ks Bogusław Radziwiłł, Bohdan Chmielnicki
1656 ? bitwa pod Warką (Czarniecki) ? odzyskanie Warszawy
1657 ? traktaty welawsko ? bydgoskie ? całkowite uniezależnienie Prus
1656 ? układ w Radnot ? propozycja rozbioru (Karol X, elektor brandenburski ? Książe pruski, ks. Siedmiogrodzki Jerzy Rakoczy, ks Bogusław Radziwiłł, Bohdan Chmielnicki
1660 ? pokój w oliwie ? Jan Kazimierz zrzeka się praw do tronu szwedzkiego ? Szwedzi zajmują Inflanty oprócz Inflant polskich (Królewskich)
STOSUNKI POLSKO ? TURECKIE
1620 ? 21 ? wojna z turcją ? walka z ks. Siedmiogrodu Betlejem Gaborem
- Atak na Mołdawie
1620 ? Bitwa pod Cecorą (śmierć i klęska Żółkiewskiego)
1621 ? Oblężenie Chocimia (Dowodzi Hotkiewicz ? umiera)
Układ: Polacy powstrzymują kozaków a Turcy Tatarów
1667 ? Piotr Doroszenko (hetman kozacki) składa hołd sułtanowi Tureckiemu i poprosił o pomoc Chana Tatarskeig
1669 ? Elekcja i Koronacja Miachała Korybuta Wiśniowieckiego (Piasta)
1672 -1676 Wojna z Turcją
1672 ? Kapitulacja tw. Kamieniec Podolski
1672 ? Pokój w Buczaczu
- oddajemy ukraine i Podole
- płacimy roczny haracz turcji
11 listopada 1673 ? Bitwa pod Chocimiem (Jan Sobieski) pokonanie 30 tyś korpusu tureckiego
1674 ? Elekcja i Koronacja Jana III Sobieskiego
1676 ? Jan III Sobieski opiera się Turkom w obozie pod Żórawnem ? Układ (za pośrednictwem francuski) ? Polacy odzyskują Białą Cerkiew ? Tracimy Podole, Ukrainę i Kamieniec Podolski
1 kwietnia 1683 - sojusz zaczepno obronny miedzy Austrią a Rzeczypospolitą
12 września 1683 ? wojska polskie, austryjackie, niemieckie (70 tyś) rozbiły 100 tyś armie turecką (husaria) ? wzgórze Kalenberg
1696 ? śmierć Jana III Sobieskiego
1697 ? elekcja koronacja Augusta II (Mocny) (Fryderyk August) z Dynastii Wettinów
1699 ? Pokój w Karłowicach z Turcją
-Polska odzyskuje woj. Podleskie, Bracławskie, Cześć Kijowskiego
- Definitywny Koniec wojen z Turcją
1700 ? 1721 - WOJNA PÓNOCNA
August II(Nie Rzeczypospolita) w sojuszu z Danią, Rosją, Brandenburgią przeciwko Szwecji
1700 ? powstanie na Litwie (Sapiechowie)
1704 ? Konfederacja Warszawka (przeciw Królowi)
- Detronizacja Augusta II
- Wprowadzenie Stanisława Leszczyńskiego (1705 - 1709)
Konfederacja Sandomierska (przy królu)
1706 ? August II mocny Abdykuje
1709 ? Przełom w wojnie północnej ? Klęka Szwedów pod Postawą ? Ucieczka leszczyńskiego z kraju (osadza się w Francji ? Lotaryngii)
1710 ? 33 ? August II mocny Powraca na tron
1715 ? Konfederacja w Tarnogrodzie ? Mediatorem Car Rosji Piotr I
1717 ? Sejm Niemy ? zapłata z opiekę Rosji w postaci: Prus królewskich i Żmudzi ? nie odebrane - zabezpieczenia przed ingerencją Sasów w Rzeczpospolitą (Utrzymanie złotej wolności) ? Klęska dotychczasowej polityki Augusta II
1720 ?Traktat w Poczdamie ? Prusy I Rosja Miały nie dopuścić do zmiany panującego w Polsce.
1721 ? Koniec Wojny Północnej ? Rosja uzyskuje dostęp do Bałtyku i Inflanty
1732 ? Traktat 3 Czarnych Orłów (Rosja, Austria, Prusy)
- niedopuszczenie Leszczyńskiego do tronu Polskiego ? propozycja obsadzenia na tronie Infanta Portugalskiego
1733 ?Śmierć Augusta II Mocnego ? Podwójna elekcja
Stanisław leszczyński ? poparcie Polaków
August III ? Prusy, Austria, Rosja
- Po ucieczce Leszczyńskiego Francja wypowiedz a wojne sukcesyjną o tron Polski
- Leszczyński zostaje Ksieciem Lotaryngii (król Filozof)
1734 ? Koronacja Fryderyka Augusta Wettina (Augusta III Saskiego)
1736 ? Stanisław Leszczyński rezygnuje z tronu polskiego
1736 ? sejm pacyfikacyjny w Warszawie doprowadza do ugody walczące ugrupowania.
1738 ? traktat kończący wojnę o tron polski ? Leszczyński dostaje królestwo Lotaryngii (Podległe Francji)
1740 ? Założenie Collegium Nobillum (Stanisław Konarski)
6 września 1764 ? Sejm Konwokacyjny ? elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego ? Zastaje Królem ? Marszałkiem sejmu zostaje Adam Czartoryski.
- zniesienie liberum vetto na sejmikach
- Konfederacja w Radomiu
- Komisja Skarbowa Koronna i Litewska
- Zreformowano Sadownictwo
- Cła generalne
1766 ? Konfederacja w Radomiu (szlachta Katolicka ) w obronie wiary i wolności
- przeciw reformom
- stronnictwo Hetmańskie
1766 ? Sejm Konfederacki wprowadza prawa Kardynalne ? pośrednictwo Repnina
- zachowane liberum vetto, wolnej elekcji, wolności szlacheckiej ? Gwarantką praw Katarzyna II
luty 1768 - 1771 ? Zawiązanie konfederacji Barskiej
- Przeciw Królowi, Rosji, Czartoryskim, Reformom, Różnowiercom
- Przywódcy Jan Pułaski, M. Krasiński
1769 ? Austria przeciw Konfederacji ? zajmują starostwa; Spiż i podhale (konfederaci oczekują na pomoc z Francji)
Spotkanie Fryderyka II i Jozefa II ? porozumienie Prusko ? Austryjackie
- ingerencja Katarzyny
- Propozycje rozbiorowe
1772 ? I rozbiór polski
Rosja ? 92 tys km2 ? 1,5 mln ludności ?ziemie na wschód od Dziwny i Dniepru (Białoruś i Ukraina)
Austria ? 83 tyś km2 ? 2,5 mln ludności ? południowa część ziemi krakowskiej i sandomierskiej, woj. Ruskie ? królestwo Galicji i Lodomerii
Prusy ? 36 tyś km2 ? 580 tyś ludzi - Warmia, woj. Pomorski, Malborskie, Chełmińskie, tereny Nadnoteckie
Wrzesień 1773 ? Sejm Rozbiorowy (od 1772)
- ratyfikacja traktatów rozbiorowych
- rozszerzenie praw kardynalnych
- odsunięcie od tronu cudzoziemców oraz potomków S. Augusta Poniatowskiego
- Powstaje Rada Nieustająca (Król, 18 senatorów, 18 posłów wybieranych na 2 lata)
5 Departamentów ?
Interesów cudzoziemskich, policji, wojny, sprawiedliwości, skarbu
1773 Powołanie Komisji Edukacji Narodowej
(niezależnej od Rządu)
1787 ? 92 ? Wojna Rosyjsko ? Turecka
- przymierze z Austrią
1787 ? zjazd w Kaniowie ? spotkanie S. Augusta z Carycą Katarzyną II
- Potocki, Żewuski, Branicki, (stronnictwo hetmańskie)
1788 ? 92 ? Sejm Wielki w Warszawie
Marszałkiem ? Stanisław Moczarki
Podział stronnictw;
Stronnictwo królewskie ? Stazkeberg
Stronnictwo antykrólewskie - Czrtoryski i Potocki
Stronnictwo Ptryjotyczne ? (staroszlacheckie ? hetmańskie) Żewuski, Potocki, Brańcki
- Hugo kołataj ? reformator (tzw. Kuźnia Kołontajowska)
Program:
- Powiekszenie i reorganizacja Armii
- Reformy Skarbu
- Reformy ustroju i reorganizacja władz
- sprawy mieszczan i Chłopów
23. IX. 1789 ? Zwołanie zjazdu delegatów miejskich do Warszawy (Jan Deker ? prezydent Warszawy)
- nietykalność osobista
- przywrócenie mieszczanom dawnych praw
- dopuszczenie szlachty do praw miejskich
- zniesienie władz senatorów
?Czarna Procesja?
1788 -1790 ? Przymierze Polsko ? Pruskie (poseł Lucchesini)