Decyzje, faze podejmowania decyzji

Decyzja polega na wyborze jednego rozwiązania problemu spośród przynamniej dwóch dostępnych rozwiązań, np. pójście do szkoły lub pójście na wagary, decyzje musi podjąć uczeń, albo pójdzie do szkoły i czegoś się nauczy albo pójdzie na wagary i będzie dobrze się bawił. Problemem decyzyjnym nazywamy różnicę między stanem istniejącym a pożądanym.
Rodzaje decyzji:
1) Decyzje strategiczne dotyczą zdarzeń w latach przyszłych, stopień pewności osiągnięcia zamierzonego rezultatu jest niski, a poziom ryzyka związany z ich podjęciem wyskoki. Są to najczęściej decyzje dotyczące rozwoju lub przetrwania firmy.
2) Decyzje taktyczne dotyczą zdarzeń z najbliższego roku. Mają większą pewność osiągnięcia zamierzonego rezultatu.
3) Decyzje operacyjne dotyczą zjawisk zachodzących w ciągu dnia miesiąca lub kwartału, mają niski poziom ryzyka. Charakteryzują się wysokim stopniem pewności osiągnięcia rezultatu.
Proces podejmowania decyzji jest efektem następujących po sobie w logicznym porządku czynności, które są powiązane związkami przyczynowo-skutkowymi – ich wynikiem jest decyzja ostateczna. Składa się z trzech faz:
I. Faza rozpoznania polega na identyfikacji problemu decyzyjnego, określeniu przyczyn jego powstania oraz możliwości i ograniczeń rozwiązania.
II. Faza projektowania obejmuje trzy czynności:
• Formułowanie różnych wariantów rozwiązań danego problemu decyzyjnego
• Określenie kryteriów, za pomocą, których będzie się dokonywać oceny tych wariantów
• Ocenę każdego wariantów rozwiązań
Im więcej będziemy mieć wariantów rozwiązania, tym mamy większe szanse na to, że dokonany ostatecznie wybór będzie słuszny.
III. Faza wyboru polega na porównaniu wcześniej ocenianych wariantów rozwiązań problemu oraz wyborze tego, który w najwyższym stopniu spełnia nasze kryteria. W tej fazie musi być określony sposób i termin realizacji decyzji.
Racjonalność decyzji polega na jak najlepszym podjęciu decyzji w określonych warunkach. Wyróżniamy dwa aspekty racjonalności decyzji: metodologiczny i rzeczowy. Pierwszy jest oceną postępowania decydenta. Drugi skupia się jedynie na ostatecznym rezultacie podjętej decyzji. Decyzja może być uznana za racjonalną metodologicznie, jeżeli została podjęta w dobrej wierze, zgodnie z przyjętymi zasadami i przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych informacji. Decyzję tą wyznaczają następujące elementy: ilości jakość informacji, znajomość reguł, zasad, procedur i metod rozwiązywania problemów, stan, w jakim znajduje się podejmujący decyzję. Decyzja może być uznana za racjonalną rzeczowo jedynie w przypadku, gdy jej realizacja doprowadza do osiągnięcia wybranego celu. Najlepsza jest sytuacja, w której decyzja jest racjonalna metodologicznie i rzeczowo, tzn., gdy zarówno ocena postępowania decydenta, jak i rezultat ostateczny są pozytywne.
Bariery podejmowania decyzji możemy napotkać podejmując decyzje, które ograniczają ich racjonalność. Wyróżniamy:
- b. informacyjna polega na nie posiadaniu wystarczających informacji do podjęcia decyzji
- b. zasobowa związana z dysponowaniem ograniczonymi środkami ludzkimi i rzeczowymi
- b. osobowościowa i kompetencyjna wynikająca z cech osobowościowych i kompetencji decydenta
- b. społeczna wynikająca z tego, że np. w firmie jest wielu ludzi o różnych oczekiwania, często występują konflikty
- b. motywacyjne wyrażająca się brakiem motywacji ludzi do pracy
- b. organizacyjna wynikająca z niedostosowania struktury organizacyjnej do warunków działania firmy
-b. biurokratyczna wynikająca ze zbyt dużej liczby rygorystycznych przepisów
-b. konkurencyjna związana z istnieniem na rynku firm konkurencyjnych