Style przewodzenia

STYLE PRZEWODZENIA
Styl przewodzenia to względnie utrwalony całokształt sposobów oddziały wania przełożonego na podwładnych w celu skłonienia ich do realizacji zadań stojących przed organizacją. Jest odzwierciedleniem relacji zachodzących miedzy kierownikiem a podwładnymi i może wywierać decydujący wpływ na atmosferę prac.
Styl autokratyczny charakteryzuje się wyraźnym podziałem na przełożonych i podwładnych. Kierownik sam bez jakichkolwiek konsultacji wyznacza zadania (co należy zrobić?), określa sposoby ich wykonania (JAK?),formy współpracy (kto z kim?) i czas wykonania (kiedy?). Jako środek wpływu na zespół pracowniczy stosuje głównie przymus. Posiada monopol na informację. Pragnie znać najdrobniejsze szczegóły związane z zachowaniem swoich podwładnych, a jednocześnie skutecznie blokuje informacje napływające z zewnątrz, zatrzymuje je tylko do swojej wiadomości, bowiem wyznaje zasadę „nie ten rządzi, kto ma władzę, lecz ten kto ma informację". Niechętnie przyjmuje przejawy inicjatywy podwładnych, gdyż uważa, że wszelka inicjatywa stanowi jego przywilej. Oddziałuje przede wszystkim przez polecenia, które wydaje w formie nie znoszącej sprzeciwów. Często przeprowadza drobiazgowe kontrole, a jako narzędzia motywowania podwładnych najczęściej stosuje kary. Utrzymuje dystans w stosunku do członków grupy, nie uczestniczy też w jej pracach. Kierowanie takie motywuje do pracy „na ilość i sprzyja uzyskiwaniu wyników o niskiej jakości oraz oryginalności. Współpracownicy nie mają prawie żadnej swobody działania przy wykonywaniu pracy i nie są zadowoleni ze swojej sytuacji. Kierownik-autokrata dążąc do utrwalenia swojej pozycji i posłuchu, wyznacza zwykle na swoich zastępców ludzi wyróżniających się uległością i posłuszeństwem, a nie kwalifikacjami i inicjatywą (w tych ostatnich widząc potencjalnych konkurentów). Czując się zagrożony na swoim stanowisku, zmierza często do skłócenia grupy, rozbicia jej na wrogie obozy oraz wprowadzenia swoich ludzi do grupy w charakterze „wtyczek", aby mieć bieżącą informację, co mówią i co myślą pozostali jej członkowie. Wobec tego często pojawia się wśród nich agresja i apatia. Nic zatem dziwnego, że po opuszczeniu grupy przez kierownika zwykle obniżają tempo pracy lub nawet ją przerywają.
styl demokratyczny jest wyraźnym przeciwieństwem autokratycznego. Kierownik jako środki wpływania na grupę stosuje: przekonywanie, dyskusję grupowa, akcentowanie wspólnoty interesów, inspirowanie podwładnych do działalności twórczej. Przed podjęciem decyzji zasięga opinii współpracowników • uczestniczy razem z nimi w pracach. Rozstrzyganie problemów szczegółowych pozostawia swoim podwładnym, dając im dużą swobodę działania i samodzielności w wykonywaniu zadań. Stwarza warunki sprzyjające wyzwalaniu się inicjatywy i pomysłowości pracowników dzięki delegowaniu władzy, udziałowi podwładnych w decyzjach itp. Kontrolę opiera na samokontroli ze strony podwładnych. Nie interesuje się „drobiazgami" związanymi z przebiegiem pracy, natomiast swoje zainteresowanie koncentruje na sprawach osobistych i rozwoju podwładnych. Jest gotów wysłuchać krytycznych uwag podwładnych i zmienić swoje zachowanie. Atmosferę wspólnoty pobudza partycypacja finansowa związana z korzystaniem z efektów ekonomicznych wspólnej pracy. Jako motywatory stosuje głównie nagrody. Styl ten wymaga od kierownika umiejętności wczuwania się w sytuację współpracowników, dyspozycyjności wobec nich i ich spraw oraz wiele cierpliwości, a także silnej osobowości i ugruntowanej wiedzy fachowej. Znajduje to wyraz w stosowaniu jawności i kolegialności przy rozstrzyganiu spraw osobowych pracowników, rozdziale nagród, przydzielaniu premii itp. Powoduje to eliminowanie barier utrudniających wzajemne komunikowanie się. Skutkiem takiego kierowania jest co prawda mniejsza (w porównaniu do poprzedniego) ilość wykonanej pracy, jednak uzyskuje się bardziej oryginalne rezultaty o wyższej jakości. Efekty pracy grupy nie zależą od obecności kierownika. Tego rodzaju działania powodują wytworzenie dobrej atmosfery w zespole, „klimatu" współdziałania i silnej więzi członków zespołu z kierownikiem. Ten sposób kierowania jest najczęściej akceptowany przez jednostki i grupy, ponieważ : 1. sprzyja zaangażowaniu członków grupy w realizowanie wspólnych zadań zespołowych;2. integruje grupy;3. zwiększa poczucie wspólnoty;4. daje większe poczucie wartości osobistej członkom zespołu oraz większe szansę wyzwalania energii zespołu dla realizacji wspólnych celów.
Styl liberalny określany jest jako nie ingerujący, gdyż kierownik pozostawia pracownikom samodzielność w realizacji ich zadań. Poza tym w minimalnym stopniu interesuje się problemami swoich podwładnych. Najbardziej byłby zadowolony, gdyby zadania nie istniały, a podwładni w ogóle się do niego nie zwracali ze swoimi problemami. Sam stara się nie podejmować żadnych decyzji. Nie uczestniczy też w pracach grupy, nie motywuje jej i nie kontroluje. Takiemu kierowaniu towarzyszy stosunkowo niewielka ilość i niska jakość wykonanej pracy. Podwładni zwykle są sfrustrowani, czego powodem jest pozostawienie ich samym sobie i brak fachowej pewności. Sprzyja to tworzeniu się nieformalnej struktury grupy i przejęciu kontroli nad zachowaniami przez autokratycznego przywódcę. Są jednak sytuacje, kiedy świadomie lub z konieczności tego rodzaju styl n winien być stosowany . Świadomie, gdy w kierowanym zespole są ludzie bardzo wysokich kwalifikacjach, dużym doświadczeniu, którzy wielokrotnie wykazywali, że znakomicie radzą sobie bez ingerencji. Z konieczności natomiast wówczas gdy kierujemy na przykład interdyscyplinarnym zespołem ekspertów Ponieważ nie znamy się dobrze na wąskich specjalnościach reprezentowanych przez ekspertów nie powinniśmy ingerować w ich pracę. Nasza rola jako kierownika ogranicza się więc najczęściej do koordynowania pracy zespołu ekspertów zapewnienia im najlepszych warunków działania, reprezentowania zespołu na zewnątrz. Takie sytuacje występują często w przypadku kierowania zespołami w ramach elastycznych struktur organizacyjnych, takich jak macierzowa czy projektowa, funkcjonujące poza formalnym schematem organizacyjnym firmy. 'Kierowników reprezentujących każdy z powyższych trzech stylów można rozróżnić po charakterystycznych zwrotach jakich używają:1. autokrata:, ja zdecydowałem",, ja zrobiłem";2. demokrata: „my zdecydowaliśmy", „my zrobiliśmy";3. liberalny: „oni zdecydowali", „oni zrobili".