profil

Stosunki Polski z Węgrami - część III -od czasów krółów elekcyjnych do końca XXw.

poleca 86% 101 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Polska graniczy wówczas tylko z jedną z trzech części jakie zostały z Królestwa Węgier, z księstwem Siedmiogrodu. Jako lenno miało ono sporą swobodę w swojej polityce. W 1576r. Stefan Batory, książę Siedmiogrodu zostaje wybrany na króla Rzeczpospolitej. Był to jeden z bardziej zdolnych władców w naszych dziejach, nie był uległy wobec sejmu, stworzył piechotę wybraniecką, utworzył Trybunał Koronny, założył Uniwersytet Wileński, zakończył wojny z Rosją pokojem w Jamie Zapolskim. Fakt, że zasiadał na tronie, nie oznaczał unii personalne, bo Batory jako księcia ustanowił swojego brata Krzysztofa, nie była to nawet unia dynastyczna, bo Siedmiogrodzianie zależni byli od Sułtana, lenno ograniczało jakiekolwiek związki.
Po śmierci Batorego, związki były neutralne, powrót do polityki, dopiero podczas wojny trzydziestoletniej, gdy Gabriel Bethlen oblega Wiedeń, Zygmunt III wysyła lisowczyków. Wyprawa spełnia swoją rolę, brutalna interwencja w Siedmiogrodzie, zmusiła Benthlena do powrotu. Sama interwencja była bardzo brutalna, i niezbyt przyjazna. Lisowczycy wrócili, niektórzy zaciągnęli się na służbę cesarską, część poszła pod Chocim w 1621r. Była to ok ośmiotysięczna, lekka jazda, bez taborów, bardzo skuteczna. W wyniku ich interwencji Siedmiogród i Turcja długo pamiętali porażkę i było impulsem do kolejnych wojen z Turcją.
Następny element węgierski pojawia się w 1648r., powstanie kozackie i śmierć Władysława IV. W lekcji brał udział zarówno Jan Kazimierz jak i książę Siedmiogrodu, Jerzy Rakoczy, bądź jego syn, Zygmunt Rakoczy, miał mocne poparcie, jednak w trakcie negocjacji umarł. Następne lata przynoszą zamęt i niepokój nie tylko w Rzeczpospolitej ale i na Węgrzech, potop szwedzki, układ w Radnot, przewidujący rozbiór polski gdzie część dostawał oprócz Brandenburgii, Szwedów, Kozaków i Chmielnickiego oraz Bogusława Radziwiłła , także i Siedmiogród, a w końcu najazd siedmiogrodzko kozacki w 1657r. Jerzy II jednak drogo zapłacił za nieudaną akcję, skierowaną przeciw Polsce, ponieważ Turcja uznała to za nieuzgodnioną samowolę i obaliła go, niedługo po tym zginął w bitwie o powrót na tron.
Po wyprawie wiedeńskiej powstała Święta Liga przeciw Turkom, wzmocnieniu uległa Austria, która odbiła pozostałe części Węgier, w 1699r. w Karłowicach Węgry zostały zjednoczone w rękach Habsburgów, Węgry straciły elekcyjność, a w 1713r. Karol VI wydał sankcję pragmatyczną, według której wszystkie państwa habsburskie połączyła unia personalna. W 1795r. los Polski stał się podobny do Węgier, rozdzielona między różne mocarstwa, utraciła państwowość. Ostateczne ukształtowanie granic miało miejsce na Kongresie Wiedeńskim. ?
Zbliżenie się do Węgier miało miejsce podczas Wojny Ludów, zwłaszcza pomiędzy Polakami z Galicji, ale także z innych zaborów. W okresie powstań i rozruchów, Polacy często uciekali na Węgry, gdzie bronili także Siedmiogrodu przed Iwanem Paskiewiczem, późniejszym katem powstańców styczniowych, do dzisiejszego dnia pamiętają na Węgrzech generała Józefa Bema czy generała Józefa Wysockiego. Polacy walczyli na Węgrzech, a Węgrzy popierali cele jakie przyświecały polskim legionom, to jest: odzyskanie niepodległości Polski, pogodzenie narodów słowiańskich, Węgrów i Rumunów oraz pomoc Węgrom w odzyskaniu niepodległości. Tak jak w Polsce i na Węgrzech istniała obawa, że nadejdą liczne represję i liczono się z ciężkimi konsekwencjami, dlatego Kossuth nie chciał aby Dembiński wkroczył do Górnych Węgier- dzisiejszej Słowacji, bo wiedział, że armia była zbyt słaba, bano się utracenia jedności i interwencji rosyjskiej. Powstanie węgierskie zakończyło się klęską, zaowocowało licznymi represjami, silną germanizacją, utracili autonomie. Podczas powstania styczniowego razem z Polakami walczyli także Węgrzy, których wiele poległo w działaniach wojennych. Z Węgrami spotykamy się na froncie pierwszej wojny światowej. Polacy z Galicji walczyli razem z Węgrami na froncie bałkańskim i na południowym krańcu frontu wschodniego. Polacy często walczyli także w ramach armii autro-wegierskiej. w efekcie proklamowało niepodległość i Polski i Węgier.
W czasie dwudzieściolecia wojennego z Węgrami łączyły nas silne związki gospodarcze, sprzedawaliśmy im buraki cukrowe, oni natomiast sprzedawali nam olej słonecznikowy. Niechlubny rok 1938 był udziałem nie tylko Polski, która zajęła Zaolzie, ale także Węgier, które zajęły Ruś Zakarpacką oraz południową Słowację.
Początek drugiej wojny światowej, to czas ucieczek polaków nie tylko przez Rumunię, ale i do Węgier, którzy choć bali się Niemców ułatwiali naszym rodakom ucieczkę. Wspólne losy Polaków i Węgier miały również miejsce w latach powojenny szereg pamiętnych rozruchów miał miejsce nie tylko w Polsce, ale i na Węgrzech- czerwiec 1956 w Poznaniu, na Węgrzech powstanie węgierskie 1956 i walki o Budapeszt. Wspólna jesień narodów. Ostatnim element , który istotnie łączył nasze państwa to trójkąt Wyszehradzki, który powstał w latach dziewięciesiątych.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 4 minuty

Podobne tematy