Skład i rola krwi

Krew- jest tkanką łączną (dlatego zawiera dużo substancji międzykomórkowej, we krwi jest to osocze).
Osocze stanowi 55% krwi, natomiast elementy morfologiczne 45%.
Hematokryt- stosunek objętości erytrocytów do całkowitej objętości krwi.
Kobiety: 38%-45 %
Mężczyźni: 40%-54%
Jeżeli za mało to może to oznaczać anemię, jeżeli za dużo odwodnienie.
Osocze:
W 90% składa się z wody (która rozpuszcza inne substancje zawarte w osoczu oraz bierze udział w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi).
Związki organiczne zawarte w osoczu: białka, dzielimy na:
Fibrynogen (bierze udział w krzepnięciu krwi), albuminy( zatrzymują wodę we krwi, odpowiadają za stałość ciśnienia), globuliny (są nośnikami węglowodanów, hormonów, itp.), immunoglobuliny (udział w reakcjach odpornościowych).
Związki nieorganiczne zawarte w osoczu: jony sodu, potasu, chloru- odpowiadają za utrzymanie ciśnienia osmotycznego, jony wapnia- biorą udział w krzepnięciu krwi, jony HCO3 transportują dwutlenek węgla i odpowiadają za utrzymanie stałego pH, jony HPO4- odpowiadają za utrzymanie stałego pH.
Surowica krwi- osocze bez fibrynogenu.
Erytrocyty (czerwone krwinki)
Kobiety: 4,0- 5,5 miliona
Mężczyźni: 4,5-6,5 miliona
Dwuwklęsłe dyski, transportują tlen i w niewielkim stopniu dwutlenek węgla. Wytwarzane są w szpiku kostnym czerwonym, żyją około 120 dni a następnie niszczone są w śledzionie i wątrobie. Na początku mają jądro jednak szybko je tracą, ponieważ jest więcej miejsca na transport tlenu, a komórka nie traci energii na metabolizm jądra.
Oksyhemoglobina- nietrwałe połączenie tlenu z hemoglobiną.
Karbominohemoglobina- nietrwałe połączenie hemoglobiny z dwutlenkiem węgla.
Karboksyhemoglobina- trwałe połączenie hemoglobiny z tlenkiem węgla.
W przypadku niewielkiego zaczadzenia, wystarczy podać tlen, natomiast przy poważnym zaczadzeniu konieczna jest transfuzja krwi, ponieważ organizm potrzebuje hemoglobiny wolnej od tlenku węgla.
Anemia- objawy:
Bladość skóry, łamliwość paznokci, przemęczenie, wypadanie włosów, zawroty głowy, osłabienie odporności. Głównym składnikiem hemoglobiny jest żelazo, dlatego należy jeść buraki, wątróbkę, szpinak, sałatę oraz być aktywnym fizycznie.
Leukocyty (krwinki białe)
Mężczyźni i kobiety: 4,5- 10 tysięcy
Są produkowane w szpiku kostnym oraz w węzłach limfatycznych. Są większe od erytrocytów i posiadają jądro komórkowe. Biorą udział w reakcjach odpornościowych ale każdy rodzaj może mieć jeszcze inne funkcje: zdolność do pożerania- fagocytoza oraz zdolność do pełzania.
Leukocyty dzielimy na granulocyty (które w cytozolu posiadają ziarnistości) oraz na agranulocyty (one tych ziarnistości nie posiadają)
Granulocyty dzielimy na:
-Obojętnochłonne (neutrofile)- posiadają obie zdolności. Ich poziom jest podwyższony w przypadku stanów zapalnych. Żyją kilka dni.
-Kwasochłonne (Eozynofile)- mają zdolność pożerania. Ich poziom jest podwyższony w przypadku alergii oraz zainfekowania pasożytami. Żyją kilka dni.
-Zasadochłonne (Bazofile)- zapobiegają krzepnięciu krwi. Nie posiadają ani zdolności fagocytozy ani pożerania. Żyją kilka dni.
Agranulocyty dzielimy na:
-Monocyty- mają obie zdolności. Mogą przekształcać się w makrofagi (wychwytują drobnoustroje). Makrofagi żyją około 2 miesiące. Niektóre wytwarzają interferon, który niszczy wirusy.
-Limfocyty- mają zdolność pełzania. Wyróżnia się limfocyty Typu T (zwane killerami) oraz limfocyt typu B (produkujące przeciwciała)
Trombocyty (płytki krwi)
Mężczyźni i kobiety: 150-400 tysięcy
Są to fragmenty komórek, rzadko całe komórki, nie zawsze mają jądro. Biorą udział w krzepnięciu krwi.
Hemofilia- choroba związana z problemem krzepnięcia krwi (u mężczyzn, natomiast u kobiet występuje naprawdę bardzo rzadko).
Grupy krwi- wyróżniamy A, B, AB, 0.
Antygen- białko na powierzchni erytrocytu (inna nazwa- aglutynogen). Od tego zależy jaką grupę krwi mamy.
Izoaglutynina- inna nazwa przeciwciała
Grupa krwi: A. antygen w błonie erytrocytu: A. Przeciwciała w osoczu: anty-B.
Grupa krwi: B. antygen w błonie erytrocytu: B. Przeciwciała w osoczu: anty-A.
Grupa krwi: AB. antygen w błonie erytrocytu: A i B. Przeciwciała w osoczu: brak.
Grupa krwi: 0. antygen w błonie erytrocytu: brak A i B. Przeciwciała w osoczu: anty-A oraz anty-B (przeciwciała przeciw antygenowi A i B).
Możliwość przetaczania krwi:
-u dawcy patrzymy na antygen w błonie erytrocytu
-u biorcy patrzymy na przeciwciała w osoczu krwi
Uniwersalny dawca- 0, ponieważ nie posiada żadnych antygenów na powierzchni erytrocytów.
Uniwersalny biorca- AB, ponieważ nie posiada żadnych przeciwciał w osoczu krwi.
Antygen D:
Rh+ (posiada antygen D)
Rh- (nie posiada antygenu D)
Aglutynacja- zlepienie krwinek (np. podczas przetoczenia niewłaściwej grupy krwi).
Hemoliza- rozpad krwinek