Homeostaza

Homeostazą( termin utworzony z greckich słów taki sam i stan) nazywamy proces kontrolowania równowagi wewnętrznej organizmu . Organizm wyposażony jest w wewnętrzny system automatycznej kontroli wielu procesów życiowych, którego praca umożliwia utrzymanie odpowiedniej temp. Ciała, poziomu płynów, tlenu i zawartości glukozy we krwi (energia).Głównym koordynatorem całego procesu jest niewielki obszar międzymózgowia znany jako podwzgórze. Podwzgórze sprawuje kontrolę za pośrednictwem dwóch systemów: autonomicznego układu nerwowego i układu dokrewnego(hormonalnego), który wykorzystuje hormony jako chemiczne nośniki informacji.
Autonomiczny układ nerwowy jest częścią ośrodkowego układu nerwowego, reagującą w sposób automatyczny. Do jego zadań należy stała kontrola pracy wielu organów wewnętrznych , takich jak serce. Naczynia krwionośne czy jelita. Autonomiczny układ nerwowy składa się z 2 części: układu współczulnego, który przyśpiesza reakcje i układu przywspółczulnego, który powoduje zwolnienie reakcji. W celu utrzymania tej niezwykle precyzyjnej kontroli, obydwa układy działają na zasadzie sprężenia zwrotnego. Przykładowo, jeżeli organizm nagle znajdzie się pod wpływem stresu, do podwzgórza docierają impulsy nerwowe z innych części ciała i mózgu. Z kolei podwzgórze, za pośrednictwem dróg nerwowych współczulnego układu nerwowego, wysyła impulsy powodujące szybszą pracę serca i rozszerzenie naczyń krwionośnych. To zwiększa napływ krwi do mięśni kończyn dolnych i górnych i przygotowuje organizm do wysiłku fizycznego.
Sprawowana przez podwzgórze kontrola hormonalna przebiega wolniej, ale efekty działalności układu dokrewnego zwykle trwają dłużej. Dla przykładu, odpowiednia ilość wody w organizmie ma zasadnicze znaczenie dla zachowania życia. Jednocześnie w wyniku pocenia, wydalania moczu i oddychania, organizm ciągle traci wodę. Podwzgórze kontroluje pobór przepływ i wydalanie wody. Specjalne receptory podwzgórza wyczuwają zagęszczanie się i rozrzedzanie się krwi. Gdy zawartość wody we krwi spada, podwzgórze wysyła informacje do przysadki mózgowej. Przysadka uwalnia hormon zwany wazopresyną lub ADH. ADH wraz z krwią dostaję się do nerek. Tu wpływa na mechanizm filtracji krwi w taki sposób, że zmniejsza ilość wody, która przedostaje się do moczu. Następuje zatrzymanie wody we krwi. Jednocześnie uruchamia się ośrodek pragnienia w podwzgórzu, powodują większe spożycie płynów i zrównoważenie poziomu wody w organizmie.
Bardzo istotną sprawą dla organizmu jest utrzymanie stałej temperatury ciała. W wyniku wielu reakcji chemicznych wytwarzana jest energii cieplna. Nagromadzenie tego ciepła w jednym miejscu spowodowałoby ścięcie się białek i innych substancji . Jednym z zadań krwi jest rozproszenie tego nagromadzonego ciepła w jednym ośrodku po całym organizmie. Przy wzroście temperatury ciała podwzgórze, za pośrednictwem autonomicznego układu nerwowego wysyła informacje do gruczołów potowych znajdujących się w skórze. Gruczoły te wydzielają pot na powierzchni skóry, tym samym powodując ochłodzenie organizmu przez parowanie. Dodatkowo podwzgórze powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. W efekcie przez skórę i jej okolicach przepływa więcej krwi, co ogólnie zwiększa efekt chłodzenia.