Hektor i Roland - najważniejsze autorytety Pana Cogito. Czy Twoje także?

Wiersz "Przesłanie Pana Cogito" pochodzi z tomiku "Pan Cogito" Zbigniewa Herberta. Imię tytułowego bohatera jest nawiązaniem do słynnej kartezjańskiej formuły: cogito ergo sum - myślę, więc jestem.

Utwór ten zawiera prawdy dotyczące tego, jak ludzie powinni postępować w swoim życiu. Pojawia się tu stwierdzenie, że wzorców do naśladowania należy szukać w przeszłości. Przytoczone zostały postacie Hektora i Rolanda.

Hektor to starożytny bohater "Iliady" Homera. Jest on Trojańczykiem. Podczas wojny ginie z ręki Achillesa. Wie, że jego los został już przesądzony przez bogów i że czeka go niechybna śmierć. Pomimo tego decyduje się stoczyć walkę. Nie poddaje się. Niezwykle ważny jest dla niego honor. Jest gotów oddać życie za ojczyznę, co świadczy o ogromnym patriotyzmie Hektora.

Z mitologii najczęściej zapamiętujemy, że herosi to półbogowie lub ludzie obdarzeni przez bogów niezwykłymi zdolnościami. Ich ogromne męstwo przejawia się między innymi w tym, że walczą nie tylko z realnymi przeciwnościami, lecz także z niechęcią bogów i wyrokami Fatum, których nie sposób zmienić. Taki obraz, utrwalony w naszej wyobraźni, sprawia, że wpisujemy antycznych herosów w poczet postaci baśniowych i przestajemy ich traktować jako wzorce postępowania. Ich wyidealizowany obraz sprawia, że nie zwracamy uwagi na ich ludzkie cechy. Nie zauważamy tego, że Hektor boi się śmierci, że cierpi żegnając się z rodzina, a mimo to jest gotów spełnić swój obowiązek i walczyć z Achillesem.

Na podobną ocenę zasługują także bohaterowie średniowiecznych eposów rycerskich broniący za wszelką cenę swojego honoru i prawdziwej wiary. Przytoczony przez Pana Cogito Roland to właśnie taka postać. Jest to bohater "Pieśni o Rolandzie". Jest on człowiekiem szlachetnym, dla którego najważniejsze są: Bóg, honor i ojczyzna. Jest nie tylko szczerze oddanym chrześcijaninem, ale także wiernym poddanym króla Karola Wielkiego. Liczy się dla niego również duma, o czym świadczy fakt, iż na wezwanie pomocy decyduje się dopiero wówczas, gdy większość jego rycerzy już nie żyje, a on sam jest śmiertelnie ranny.

Jak mówi Pan Cogito, każdy człowiek ma określone zadanie w życiu i każdy powinien starać się za wszelką cenę je wykonać. Pomóc nam może w tym właśnie znalezienie godnych autorytetów. Czasem ciężko nam postawić sobie za wzór takich bohaterów jak Hektor czy Roland. Myślimy, że nie jesteśmy w stanie chociaż w części dorównać ich heroizmowi. Jednak wystarczy przyjrzeć im się dokładniej, aby odnaleźć w nich zwykłych ludzi, którzy jednak znaleźli w sobie dość odwagi, by wyjść poza przeciętność.

Na końcu utworu "Przesłanie Pana Cogito" pojawia się jednak sformułowanie, że żadna nagroda za takie postępowanie nas nie spotka za życia. Nie powinno nas to jednak zniechęcać. Jak nakazuje Pan Cogito, należy iść "wyprostowanym wśród tych, co na kolanach, wśród odwróconych plecami i obalonych w proch". Trzeba odnaleźć w sobie siłę oraz stworzyć system wartości i pozostać mu wiernym do końca, choćby tylko dla czystego sumienia.