Dwie opozycyjne postawy wobec cierpienia narodu w scenie I "Dziadów drezdeńskich".

Akcja I sceny rozgrywa się w więzieniu w Wilnie, które było niegdyś klasztorem Benedyktynów. Scena odbywa się w wigilię przed Bożym Narodzeniem w 1823 rok. Jest to scena zbiorowa i realistyczna. Bohaterowie w większości mają swoje pierwowzory np. postać Tomasza Zana. Więźniowie chcą spędzić razem wigilię. Pozwala im na to Kapral , mimo że to nielegalne i może ponieść za to karę. Dwie opozycyjne postawy w utworze to :
• Pierwszą wzorcową postawę męczeństwa dla narodu wykazał Tomasz Zan, który starał się przejąć większość poważniejszych oskarżeń swoich towarzyszy. Znosił cierpienia pokornie i w duchu chrześcijańskim. Poświęcił się dla ogółu. Jego cierpienie jest pełne miłości do bliźniego. Był pokorny wobec sytuacji politycznej ale nie bierny jak mogłoby się wydawać. Wzór patrioty. Rozumiał sens cierpienia. Wiedział, że to dla dobra ojczyzny. Kolejnym przykładem ludzi, którzy wykazywali taką postawę byli studenci ze Żmudzi. Jeden z nich pocieszał kolegów, że to godne cierpieć dla Polski. Rozumiał sens tej męki i wyrzeczeń. Wierzył, że to nie pójdzie na marne i jego ojczyzna stanie się wolna nie tylko politycznie ale i duchowo.
• Drugą postawę reprezentuję Frejend, który wykazuję chęć zemsty. Jego patriotyzm ma charakter zemsty. Chcę by nią zapłonęli Polacy. Zachowuję się jak Konrad Wallenrod. Taka postawa nie ma nic wspólnego z postawą męczeństwa. Jest pełna nienawiści. Poprzednia postawa zawiera elementy męczeństwa chrześcijańskiego, który ma za zadanie znosić prześladowania. Osoby, które je znoszą będą błogosławione. Pieśń, którą śpiewa Feliks również występuję motyw zemsty. Ta postawa również jest patriotyczna ale niewłaściwa, ponieważ takie zachowanie nie zmieniłoby sytuacji politycznej Polski a tym bardziej sytuacji duchowej narodu. Pieśń śpiewana przez Konrada jest bluźniercza. Poezja ma skłonić w nim chęć zemsty, która realizowana jest za pomocą terroru. Zmiana Gustawa w Konrada to odrzucenie tożsamości bez zgody boga. Uzurpuję to sobie choć nie należy do niego.