Wszytsko o układzie wydalniczym

BUD UKŁ WYDALNICZEGO: nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa WYDALANIE-usuwanie zbędnych, szkodliwych produktów przemiany materii ROLA UKŁ WYDALNICZEGO: usuwanie azotowych produktów przemiany materii(mocznik, amoniak, kwas moczowy) kreatyna, kreatynina-produkty przemiany materii mocznik-powstaje NH3+CO2 w wątrobie w cyklu ornitynowym; usuwanie zbędnych, szkodliwych substancji; utrzymywanie właściwego stężenia jonów(sód, potas, chlor, wapń); utrzymywanie odpowiedniej zawartości wody w organizmie; utrzymywanie właściwego stężenia osmotycznego DROGI UTRATY H2O: nerki, skóra, płuca, ukł pokarmowy NERKI:położenie:tylna ściana jamy brzusznej po obu str kręgosłupa(prawa-położona między 12 kręgiem piersiowym a 3 lędźwiowym; lewa-między 11 kręgiem piersiowym a 2 lędźwiowym); waga:150-180g; są osłonięte żebrami; mają kształt fasolkowaty; są silnie ukrwione; jednostką funkcjonalną nerki jest nefron(miejsce gdzie powstaje mocz); produkują dwa hormony, reninę i erytropoetynę FUNKCJE NEREK: 1)UDZIAŁ W WYDALANIU-regulacja objętości wydalonej h2o; regulacja objętości wydalonych jonów-(elektrolitów); usuwanie zbędnych produktów przemiany(głownie mocznika) 2)UDZIAŁ W UTRZYMYWANIU HOMEOSTAZY-regulacja objętości ciśnienia krwi, wodnomineralnej, kwasowo-zasadowej; kontrola i regulacja odczynu płynów ciała MOCZOWODY:ściany są zbudowane z mięśni gładkich; rolą jest doprowadzanie moczu do pęcherza moczowego PĘCHERZ MOCZOWY:pojemność +-700ml; ściany zbudowane z mięśni gładkich; rolą jest gromadzenie moczu CEWKA MOCZOWA:służy do wyprowadzania moczu;długość:u kobiet ok 5cm, mężczyzn 18-25cm WŁAŚCIWOŚCI MOCZU:odczyn kwaśny, obojętny; cięższy od wody; mocz żółty; średnia ilość prod przez człowieka to 2l SKŁADNIKI W MOCZU: H2O, mocznik, kwas moczowy, kreatynina, kwas octowy, kwas mlekowy, kwas szczawiowy, witaminy, hormony, węglany, enzymy, chlorki, siarczany, jony Na+ K+ Mg2+ Ca2+ BARWNIKI W MOCZU:urochrom, urobilinogen PATOLOGICZNY SKŁAD MOCZU:BIAŁKO-białkomocz-nieprawidłowa praca nerek, uszkodzenie nerek, np. w przypadku cukrzycy; ERYTROCYTY-krwiomocz-uszkodzenie struktury nerek; KRWINKI BIAŁE-krwiomocz-zapalenie dróg moczowych, zapalenie gruczołu krokowego; KRYSZTAŁY SZCZAWIANU I FOSFORANU WAPNIA-występuje kamienica nerkowa; BAKTERIE-zapalenie pęcherza moczowego i miedniczek nerkowych MIKSJA-oddawanie moczu DIUREZA-produkcja moczu CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE DOBOWĄ ILOŚĆ MOCZU: napoje; soczyste owoce; cukrzyca; produkty o dużej zawartości białka; produkty mające sól CZYNNIKI ZMNIEJSZAJĄCE DOBOWĄ ILIŚĆ MOCZU:mała ilość napojów; wysiłek fizyczny; gorączka; biegunka; wymioty; oddawanie krwi; uszkodzenie nerek PROCESY POWSTAWANIA MOCZU: 1)FILTRACJA OSOCZA-ciałko nerkowe w korze nerki. Proces zachodzi dzięki różnicy ciśnień między krwią płynącą w naczyniach kłębuszka, a torebką i kanalikami. Polega na filtrowaniu do torebki substancji rozpuszczalnych w osoczu krwi. Przez ściany naczyń nie przenikają krwinki i białka bo są za duże żeby przejść do torebki z naczyń. Produkt powstały w wyniku filtracji to mocz pierwotny który zawiera składniki potrzebne i niepotrzebne dla organizmu 2)WCHŁANIANIE ZWROTNE(RESORPCJA)-polega na transporcie do otaczających kanalik naczyń krwionośnych substancji potrzebnych organizmowi takich jak:glukoza, aminokwasy, woda i jony. Proces ten odbywa się w kanaliku proksymalnym i nazywa się resorpcją zwrotną obowiązkową. W dalszej części kanalika, tzw pętli henlego wchłaniane są; woda i jony sodu. W kanaliku dystalnym zachodzi resorpcja zwrotna nadobowiązkowa, ponieważ wchłanianie wody i jonów sodu zależne jest od potrzeb organizmu 3)PRZENOSZENIE(SEKRECJA)-przenoszenie z naczyń krwionośnych przez nabłonek kanalikowy i dalej do światła kanalików substancji obcych organizmowi, np. pozostałości leków, barwników. Proces ten może zachodzić dzięki obecności w komórkach ściany kanalików specjalnych nośników białkowych przenoszących te substancje przez błonę. Podczas wędrówki płynu przez kanalik następuje także zagęszczanie moczu, czyli zmniejszanie jego objętości, które zachodzi w pętli henlego i kanaliku dystalnym. Odbywa się ono przez wchłanianie wody. Ze 180l moczu pierwotnego ostatecznie do miedniczki nerkowej(a nast. Pęcherza) dociera ok 2l moczu ostatecznego dziennie. REGULACJA HORMONALNA PRODUKCJI MOCZU(RÓWNOWAGI WODNEJ ORGANIZMU)-ADH(wazopresyna; hormon antydiuretyczny)-wytwarzany przez podwzgórze, gromadzony w tylnym płacie przysadki mózgowej, wydzielany gdy jest za małe uwodnienie organizmu i obniżone ciśnienie krwi. ADH rozszerza naczynia krwionośne i powoduje zwrotne wchłanianie wody, prowadzi to do powstania moczu zagęszczonego. ADH zwiększa objętość płynów ciała. Gdy krew staje się zbyt rozcieńczona, objętość płynu zbyt duża, to hamowany jest proces wydzielania wazopresyny.DIALIZA-sztuczne filtrowanie krwi w celu usunięcia z organizmu toksycznych substancji gromadzących się we krwi DIALIZA POZAOTRZEWNOWA (HEMODIALIZA)-polega na filtrowaniu krwi chorego przez półprzepuszczalną błonę sztucznej nerki. Krew z tętnicy przepływa przez plastikową rurkę do sztucznej nerki, gdzie jest oczyszczana przez płyn dializujący, a potem przetaczana do żyły chorego. W zależności od stopnia zaawansowania niewydolności nerek i typu urządzenia hemodializa trwa od 3 do 8 godz. Proces ten musi być powtarzany kilka razy w tygodniu DIALIZA OTRZEWNOWA-zabieg, który stosuje się dla oczyszczenia krwi ze szkodliwych produktów metabolizmu. Jest on stosowany w zaawansowanej przewlekłej niewydolności nerek. Jako błony dializacyjnej używa się otrzewnej. Przed wykonaniem dializy wprowadza się przez niewielkie nacięcie w powłokach brzusznych miękką plastikową rurkę. Podczas dializy jamę otrzewną wypełnia się specjalnym płynem, do którego przenikają substancje toksyczne. Najwygodniejsza dla chorego jest automatyczna dializa śródotrzewnowa, która wykonana jest w trakcie snu. Pozwala ona na prawie normalny tryb życia w ciągu dnia CHOROBY: 1)BEZMOCZ-do 100ml na dobę 2)SKĄPOMOCZ-do 400ml na dobę; jak i bezmocz mogą być spowodowane kamicą, nowotworami nerek lub ich uszkodzeniem 3)WIELOMOCZ-ponad 2l moczu na dobę, przyczyną jest niewytwarzanie wazopresyny 4)MOCZÓWKA PROSTA-przyczyny:guz przysadki mózgowej; objawy:nadmierne wydalanie moczu(wielomocz); skutek niedoboru wazopresyny 5)KAMICA NERKOWA-przyczyny:przetrzymywanie moczu w przewodach moczowych, niewłaściwy metabolizm, niedrożność przewodów moczowych, zbyt mała ilość przyjmowanych płynów; objawy:odkładanie się w przewodach moczowych szczawianów i fosforanów wapnia, silny ból(kolka nerkowa), bezmocz lub skąpomocz, krwiomocz, gorączka 6)ZAPALENIE PĘCHERZA MOCZOWEGO-choroba o charakterze bakteryjnym; objawy:piekący ból w okolicy cewki moczowej, parcie na mocz, skąpomocz, w moczu stwierdza się obecność bakterii, leukocytów i erytrocytów 7)ZAPALENIE MIEDNICZEK NERKOWYCH-jest następstwem niewyleczonego zapalenia pęcherza moczowego; objawy:silny ból w okolicy krzyżowej, gorączka, skąpomocz, parcie na mocz 8)ZAPALENIE KŁĘBUSZKÓW NERKOWYCH-ostry stan zapalny naczyń krwionośnych; objawy:krwiomocz, białkomocz, częstym powikłaniem jest nadciśnienie tętnicze