Ideały średniowieczne. Czy byłyby potrzebne dzisiaj?

Średniowiecze to epoka , w której główną wartością był Bóg , jednakże w której życie było także ważne , gdyż od ziemskiego „sprawowania” zależało nasze miejsce w kraju umarłych. Dominowała tutaj głównie wiara rzymskokatolicka, człowiek podporządkowany był Bogu. W epoce tej miały miejsce liczne wojny , czy wyprawy krzyżowe. Te główne cechy przyczyniły się do ukształtowania literackich ideałów , godnych naśladowania. Wykształciły się dwie główne grupy ideowych wzorców osobowych : religijna i świecka. Do pierwszej zaliczyć należy wzorce świętego i ascety, czyli człowieka pobożnego wyrzekającego się wszelkich dóbr , który cierpieniem i dobrymi uczynkami , ciągłą myślą o Bogu, przygotowywał się na śmierć i wieczne zbawienie, natomiast do drugiej – doskonałego rycerza i władcę chrześcijańskiego. W Średniowieczu takie życie ascety i świętego było podporządkowane przygotowaniu się do godnego zgonu , było w ówczesnych czasach naśladowane zarówno przez władców , rycerzy, ale także i zwykłych ludzi.

W dzisiejszych czasach ideał ascety stracił swoje znaczenie. Również wartości takie jak Bóg , honor, ojczyzna straciły znaczenie w naszym życiu. Każdy z nas zajęty jest wyłącznie własną osobą i dążeniem do sławy , nie licząc się z innymi. Ludzie nie wiedzą też, czym mają kierować się w życiu i żyją pod presją innych, są strachliwi i nie potrafią już być patriotami. Natomiast średniowieczni rycerze byli prawdziwymi ludźmi - bohaterami; zdołali poświęcić całe swoje życie dla dobra ojczyzny lub kierując się miłością do Boga. Jednak niestety tylko taka miłość nie była im obca, gdyż składając śluby czystości i umartwiając się, zatracili całe swoje życie osobiste, czego przykładem jest św. Aleksy. Odrzucił on sławę , bogactwo, wyrzekł się wszelkich dóbr materialnych i pochodzenia, Jego zachowanie spowodowane jest poglądem, że najpewniejszą drogą do zbawienia jest właśnie asceza. Nie żąda przy tym rozgłosu i sławy, a wręcz ucieka od niej. W dobie średniowiecza postać św. Aleksego uważana jest za wzór do naśladowania, lecz patrząc na to z perspektywy dnia dzisiejszego, nie jest wcale taka idealna. Św. Aleksy naraża przecież na okrutne cierpienia swoją rodzinę, a w szczególności swoją żonę, którą zostawia tuż po ślubie. Jego żona przez wiele lat nie jest pewna co do losów swego męża. Nie wie czy żyje, czy umarł, co się z nim dzieje. Myślę, że powinniśmy oceniać bohatera na podstawie jego współczesności i dlatego postać św. Aleksego jest jak najbardziej pozytywna, ale nie mogę powiedzieć, że godna naśladowania.

Ideał władcy określał przedmioty cechujące doskonałego monarchę rządzącego państwem , a więc odwagę , waleczność , mądrość, wierność wobec Boga i religii chrześcijańskiej oraz sprawiedliwość i troskę o poddanych. W literaturze takim właśnie przykładem może być Karol Wielki w „Pieśni o Rolandzie” gdyż posiada on wszystkie cechy idealnego władcy. Możemy jednak w jego postępowaniu znaleźć jedną cechę negatywną. W dzisiejszych czasach każdy może wyznawać inną religię i nikt nie może mu nic zarzucić, jeśli swoim postępowaniem nie zakłóca spokoju innych ludzi (chodzi tu oczywiście o tolerancję religijną), a przecież Karol Wielki organizował wyprawy krzyżowe, podczas których mordowano innowierców. Lecz postępowanie Karola Wielkiego było zgodne z zasadami moralnymi jego czasów, a więc można to uznać za cechę negatywną wyłącznie w naszych czasach. Dzisiaj władca z poglądami średniowiecznymi na pewno nie miałby żadnych szans, aby w ogóle zostać władcą.
Ostatnim ideałem średniowiecza jest idealny rycerz. Był on człowiekiem odważnym , bohaterskim , walecznym, kierujący się honorem. Wierny wobec przyjaciół, za najwyższe wartości uznawał służbę Bogu, królowi, ojczyźnie oraz świętą walkę w obronie chrześcijaństwa. Najbardziej wyrazistą realizacją tego wzorca osobowego był tytułowy bohater "Pieśni o Rolandzie". Jak w poprzednich dwóch przykładach bohater - Roland przedstawiony jest idealnie, klasycznie. Tym razem można znaleźć cechy negatywne patrząc "oczami średniowiecza". Roland nie wezwał posiłków od króla, mimo przeważającej liczby wrogich wojsk i rad oddanego przyjaciel Oliwiera, sądząc że będzie to przejaw braku honoru. Ginie przez to wielu jego żołnierzy. Roland szybko jednak zdaje sobie sprawę ze swojego błędu, lecz pokutuje za niego śmiercią. Myślę, że postawa Rolanda surowiej oceniana jest w dzisiejszych czasach niż za czasów bohatera. Nie akceptuje również tej samej cechy, za którą negowałam Karola Wielkiego (z tym, że Roland jest tu wykonawcą rozkazu).

Właśnie te wartości, jak szlachetność, prawdomówność, sprawiedliwość powinny być naśladowane przez nas - ludzi XXI wieku. Nie możemy jednak zapominać o przyjaźni, miłości i niektórych przyjemnościach, całkowicie się tego wyrzekając, jak asceci. Jednak i oni, jak wszyscy, nie byli bez skazy. Chociaż wychowani zostali na dobrych wojowników, mieli swoje słabości. Ale dzięki tym drobnym niedociągnięciom stają się nam bliżsi.

Mimo że nie zawsze umieli oni pogodzić służbę dla kraju z życiem osobistym, wartości, które reprezentowali powinny być godne naśladowania przez wszystkich. Oni bowiem nie bali się umrzeć za kraj czy króla. Wsławiali się uczciwością, wiernością, odwagą, rozsądkiem, czego w dzisiejszych czasach często nam brakuje. Od średniowiecznych bohaterów powinniśmy tez uczyć się pokonywania własnych słabości, odróżniania dobra od zła oraz zastanowić się , czego naprawdę chcemy i dążyć do tego przez całe życie, nigdy się nie poddawać. Natomiast oni, ludzie XV wieku, od nas mogliby nauczyć się miłości, okazywania swoich uczuć. Cechy, których brakuje współczesnym ludziom posiadali właśnie średniowieczni bohaterowie. Gdybyśmy przejęli od nich trochę tych cnót i walorów, świat z pewnością byłby lepszy.

Chociaż czasy się zmieniają, inny jest też ideał człowieka, to jednak nie powinniśmy zapominać o wartościach, które wykształciły się w tamtych czasach. Bowiem one nawet za tysiąc lat będą nadal aktualne i prawdziwe, mimo iż większość z nas o tym zapomina. Uważam, że średniowieczni bohaterowie mogą być wzorami do naśladowania oraz są potrzebni w dzisiejszych czasach, jednak ich pozytywne cechy należy dopasować odpowiednio do siebie. A wtedy na pewno staniemy się prawdziwymi ludźmi, a nie tylko postaciami stworzonymi na kształt człowieka, bez żadnego charakteru.