Transport substancji w roślinie oraz transport produktów fotosyntezy

1.W każdym żywym układzie komórkowym dochodzi do przemieszczenia różnych substancji z jednych miejsc w inne. Ze względu na odległość, którą trzeba pokonać wyróżniono w organizmach dwa sposoby przemieszczania substancji (rodzaje transportu):
-bliski (na poziomie pojedynczej komórki):
*dyfuzja prosta (zgodnie z gradientem stężeń): nie wymaga nakładów energii oraz przenośników (woda, mocznik, jony chlorkowe)
*dyfuzja wspomagana (zgodnie z gradientem stężeń): nie wymaga nakładów energii, a jedynie przenośników (glukoza, aminokwasy)
*transport aktywny (wymagana jest energia i specjalne przenośniki)
- daleki związany jest z koniecznością przemieszczania substancji na dwie odległości i wymaga istnienia wyspecjalizowanych układów transportowych
2. Gospodarka wodna i transport daleki u roślin.
3. Mechanizm zamykania i otwierania szparek.
4. Rośliny wyższe pobierają wodę z roztworu glebowego:
-potencjał osmotyczny wnętrza komórek jest większy od potencjału roztworu otaczającego
-woda migruje w kierunku (gleba->roślina->atmosfera z gradientem potencjału wodnego)
-na sprawność tego transportu wpływają min. Forma biologiczna i wiek rośliny, różnica między stężeniem roztworu glebowego i soku komórkowego, temperatury, wilgotność powietrza
- dla gospodarki wodnej ważny jest sprawny system korzeniowy (fasola, łubin, groch: 1,5 m)
-wnikająca do włośników woda wędruje w poprzek korzenia do naczyń i walca osiowego:
*transport odbywa się w przestrzeniach międzykomórkowych w tzw. kanale apoplastycznym
- transport odbywa się w cytoplazmy do cytoplazmy przez plazmodezmy kolejnych komórek miękiszowych w twz. Kanale symplastycznym
- ruchy wody z korzenia w górę do liści odbywa się w przestrzeniach elementu drewna. Przemieszczeniu wody wzdłuż rośliny sprzyjają siły spójności wody (kohezja) i przylegania wody (adhezja), które umożliwiają podnoszenie cienkich słupów wody
-zasadnicze siły popędzające ruch wody to siła ssąca liście i parcie korzeniowe
Transport produktów fotosyntezy
1. Asymilaty przekształcone są w sacharozę i tak transportowane do wszystkich części rośliny.
2. Istotną rolę w przemieszaniu asymilatów odgrywa proces zwany załadunkiem i rozładunkiem łyka.
3. Różnica stężenia sacharozy między punktem załadunku i rozładunku jest przyczyną powstawania różnicy ciśnienia hydrostatycznego między tymi miejscami.