Jean Baptiste Racine - styl jego tragedii.

Jean Baptiste Racine -jego tragedia uczuć
-jego zapatrywania artystyczne były zgodne ze stylem epoki
- subtelne i proste środki i zarazem duża sugestywność dramatyczna
- jego wiersze nie mają silnego brzmienia ale są delikatne i precyzyjne, trudne do przetłumaczenia bo autor nastawiony jest na brzmienie swojego języka (po przetłumaczeniu mogą się wydawać nudne i ascetyczne), wiersze te są bardzo teatralne, w przeciwieństwie do Corneille’a, który pisał ciężkim stylem ,czasem wręcz niecierpliwym
-prosty język i prosta akcja , niewielki ładunek tematyczny, -żadne nieprawdopodobieństwa nie psują jego scen, to co pokazuje dzieje się w ciągu kilku godzin i w jednym miejscu, nie ma tu dygresji, a bezpośredniość –właściwa klasycyzmowi znajduje tu swoje urzeczywistnienie
-jednym z jego największych osiągnięć: wyłonienie wzorca odpowiadającego klasycznym tendencjom, wiedział np. że żeby dramat w tamtych czasach zyskał popularność to decydującym elementem jego kompozycji musi był miłość. Jego utwory mają zachowane „jedności”, fabuła jest pozbawiona wszelkich obcych śladów, a sam ruch aktorów zredukowany do minimum
-jego postacie są bardziej wysublimowane niż te u Corneille’a, mają dylematy wewnętrzne
-stworzył podstawy pod nowoczesny dramat psychologiczny
-tragiczny los bohatera wypełnia się z jego pełną świadomością niemożności rozstrzygnięcia konfliktu między jego pragnieniami i uczuciami a obowiązkiem podporządkowania się zasadom rządzącym światem
- nie chodziło mu o wzbudzanie podziwu dla bohatera ani o wnikliwe zajmowanie się uczuciami innymi niż miłość. U Racine’a mamy 2 typy miłości: 1) między kochankami którzy znają się od dawna, mogli się razem wychowywać 2) miłość natychmiastowa- bohater zostaje schwytany, schwytany. To schwytanie ma charakter wizualny: kochać znaczy widzieć
-zgłębiał mniej zbadaną psychologię bohaterek – kreślił w swoich utworach kobiety delikatne, nie interesowały go te o silnym charakterze
- na scenie mało ruchu ale bardzo ważne spojrzenia postaci , sceny u Racine’a są „widzeniami”, bohaterowie dramatu mówią i przypatrują się sobie. Wymienione spojrzenia mają znaczenie uścisku bądź rany. Widzenie zastępuje wszystkie gesty, to takie „uduchowienie ekspresji” zgodne z duchem tamtych czasów
- na prawie pustej przestrzeni teatru , rządzi przestrzeń sceniczna – zamknięta, postaci są uwięzione między dekoracjami (portyki, kolumnady, draperie) będące znakami majestatu i wspaniałości. W takiej scenerii spojrzenie materializuje się – zostaje obarczone wszelkimi znaczeniami cielesności. Spojrzenie postaci szuka tylko innego spojrzenia, nie jest zainteresowane przedmiotami, nie bada świata, dąży natomiast do uchwycenia esencji człowiek, jest zawsze nienasycone.
- -tragedia Racine’a odsłania uniwersalność mowy , jest politechniczna- zdolna do wielu działań jednocześnie, jest zmysłem, uczuciem, jest substancją która chroni, jest określonym porządkiem (pozwala bohaterowi usprawiedliwiać bohaterowi porażkę czy agresję), jest moralnością. Oto klucz do tragedii Racine’a : działać to mówić. W tragedii nigdy się nie umiera bo ciągle się przemawia, zejść ze sceny to tak czy inaczej umrzeć. Słowo „Wyjdż!” to wyrok śmierci.
- tragedia u Racine’a to proces wytoczony Bogu. Cały Racine zawiera się w paradoksalnym momencie, w którym dziecko odkrywa że ojciec jest zły a jednak chce pozostać jego dzieckiem. W takiej sytuacji dziecko musi wziąć grzech Ojca na siebie, uwolnić bóstwo od oskarżeń. Teologia u Racine’a jest odwróconym odkupieniem: to człowiek odkupuje Boga.
Wina bohatera jest funkcjonalną koniecznością. Jeśli człowiek jest niewinny, to winny jest Bóg i cały świat się wali, człowiek by do tego zawalenia nie dopuścić musi wziąć winę na siebie, jakby to było jakieś dobro.
-Tragedia Racine’a jeszt sztuką złośliwości: dlatego właśnie że Bóg bawi się symetrią, może stworzyć zjawisko. Bóg pokazuje człowiekowi piękne zjawisko,będące obrazem ludzkiego poniżenia. Jako reżyser tragicznego widowiska Bóg zwie się Przeznaczeniem. Pojęcie przeznaczenia u Racine’a nie oznacza w pełni Boga , raczej zjawisko poprzedzające Boga, a więc sposób dzięki któremu można nie nazywać jego złośliwości.
- ROZDARCIE – bohater tragiczny musi być rozdarty, tylko on roztrząsa alternatywy , reszta postaci roztrząsa działania. Bohatera tragicznego obchodzi tylko on sam, jego ślepota na innych jest niemal maniakalna: wszystko w świecie dotyczy go osobiście , wszystko przekształca w narcystyczną pożywkę.
-świat dla bohatera Racine’a to zagrożenie, ocenzurowuje i ocenia go, świat to opinia publiczna która budzi lęk ale może też dostarczyć alibi.