SOP- Od konferencji w poczdamie do powstania wegierskiego..

1.Konferencja w Poczdamie, Zimna Wojna, ONZ
Konferencja poczdamska (17 lipca 1945 – 2 sierpnia 1945 w Poczdamie – spotkanie przywódców koalicji antyhitlerowskiej (tzw. wielkiej trójki): prezydenta USA Harry'ego Trumana, premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, którego w trakcie konferencji zastąpił od 28 lipca nowy premier tego państwa Clement Attlee, i przywódcy (sekretarza generalnego KPZR, premiera) Związku Radzieckiego Józefa Stalina.
Celem konferencji było ustalenie: trybu likwidacji skutków II wojny światowej, losów Niemiec, opracowanie traktatów pokojowych i zasad organizacji powojennego świata.
Główne postanowienia zawarte w tzw. deklaracji poczdamskiej:
· odpowiedzialnością za II wojnę światową obarczone zostały Niemcy hitlerowskie
· demilitaryzacja, denazyfikacja, demokratyzacja, decentralizacja oraz dekartelizacja Niemiec
· odszkodowania dla państw poszkodowanych, wypłacane przez Niemcy
· wschodnia granica Niemiec nie została ustalona, dziś obowiązują: "Umowa o końcowej regulacji w sprawie Niemiec" (tzw. traktat 2+4) z 12 września 1990 roku oraz traktat polsko-niemiecki z 14 listopada 1990 roku o potwierdzeniu istniejącej granicy (Dz.U. 1992 nr 14 poz. 54).
· 15% reparacji wojennych przyznanych ZSRR miała otrzymać· Polska
Konferencja poczdamska ustaliła ukaranie zbrodniarzy hitlerowskich (tzw. proces norymberski), przyjęła radziecki program w kwestiach wschodniej granicy Niemiec.
Konferencją analogiczną do spotkań wielkiej trójki, ale dotyczącą Dalekiego Wschodu była konferencja kairska (22-26 listopada 1943).


Zimna wojna – stan napięcia oraz rywalizacji ideologicznej i politycznej pomiędzy Związkiem Radzieckim i autorytarnymi państwami socjalistycznymi uzależnionymi od ZSRR a demokratycznymi państwami kapitalistycznymi pod przywództwem Stanów Zjednoczonych. Zimnej wojnie towarzyszył intensywny wyścig zbrojeń spowodowany permanentnym stanem wzajemnej nieufności oraz ideologicznymi założeniami komunizmu dążącego do rozszerzania zasięgu światowej rewolucji proletariackiej z jednej strony, z drugiej zaś, dążeniami krajów zachodnich do powstrzymywania rozszerzania się wpływów ZSRR na świecie.

ONZ stawia sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwój współpracy między narodami oraz popieranie przestrzegania praw człowieka.
Idea powołania nowej organizacji, powstała jeszcze w czasie trwania II wojny światowej, na konferencji w Teheranie w 1943. Jej głównym pomysłodawcą był prezydent USA Franklin Delano Roosevelt, a jej nazwę zaproponował premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill (określenie "narody zjednoczone" w trakcie wojny stosowano nieraz dla Aliantów).
Od sierpnia do października 1944 roku przedstawiciele Francji, Chin, Wielkiej Brytanii, USA oraz ZSRR przebywali w Dumbarton Oaks w Waszyngtonie, gdzie przedyskutowano zakres, cele i sposoby działania nowej organizacji.
25 kwietnia 1945 roku zwołano pierwszą konferencję ONZ w San Francisco, w której uczestniczyło 50 państw z całego świata – pierwszych członków organizacji. Za członka ONZ od założenia uznawana jest też Polska, której przedstawiciele z powodów politycznych nie mogli uczestniczyć w konferencji w San Francisco. Podczas konferencji, 26 czerwca, podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, akt prawny regulujący działalność ONZ.
Organizację Narodów Zjednoczonych powołano do życia 24 października 1945, kiedy postanowienia konferencji ratyfikowało pięciu przyszłych stałych członków Rady Bezpieczeństwa (Chiny, Francja, ZSRR, Wielka Brytania i USA), oraz większość pozostałych państw członkowskich. Powołanie ONZ położyło jednocześnie kres działalności Ligi Narodów, która rozwiązała się formalnie 18 kwietnia 1946, przekazując pełnienie swej misji nowej organizacji.
Rocznica wejścia w życie Karty Narodów Zjednoczonych - 24 października 1945 roku - jest obchodzona jako Dzień Narodów Zjednoczonych od 1948 roku


2.Dekolonializacja i wojna w Korei
Wojna koreańska – wojna tocząca się w latach 1950–1953 na terytorium Półwyspu Koreańskiego między komunistycznymi siłami KRLD (północnokoreańskimi) i wspierającymi je wojskami ChRL, a siłami ONZ (głównie amerykańskimi) wspierającymi wojska Republiki Korei (południowokoreańskie).


3.Państwa demokracji ludowej
Demokracja ludowa (demokracja socjalistyczna) – określenie używane w stosunku do państw zależnych od ZSRR po II wojnie światowej. Jest to formuła dyktatury partii komunistycznej przy zachowaniu fasady instytucji formalnej demokracji parlamentarnej.
Władzę formalnie sprawował lud jako suweren (suwerenność ludu), a w jego imieniu rządziła faktycznie komunistyczna monopartia (w PRL - PZPR), a inne partie i organizacje społeczne były jej podporządkowane w formule transmisji partii do mas w ramach bloków określanych jako fronty narodowe (ludowe). Kraje demokracji ludowej często nazywano demoludami.
Termin "demokracja ludowa" był typowym dla komunistycznych propagandzistów zbitkiem słów (sama "demokracja" znaczy "rządy ludu", czyli "demokracja ludowa" to pleonazm "ludowe rządy ludu"). Chcieli w ten sposób odróżnić sposób rządzenia realizowany w państwach satelitarnych ZSRR od demokracji zachodniej zwanej przez nich demokracją burżuazyjną.


4.Powstanie kominfornizmu
Kominform - Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych utworzone 27 września 1947 r. na naradzie partii komunistycznych i robotniczych w Szklarskiej Porębie - Józef Stalin zwołał konferencję w odpowiedzi na kontrowersje wśród komunistycznych rządów europejskich, czy wziąć udział w paryskiej konferencji dotyczącej planu Marshalla w lipcu 1947 r.
Pierwszą siedzibą Kominformu był Belgrad, jednak po usunięciu Jugosławii w czerwcu 1948 r. została przeniesiona do Bukaresztu. Celem Biura była koordynacja działań partii komunistycznych kierowanych przez ZSRR, de facto było ono narzędziem polityki sowieckiej. Kominform został rozwiązany w kwietniu 1956 r.


5.Niemcy po wojnie
Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i ZSRR poniosły od 1941 r. jako czołowe mocarstwa koalicji antyhitlerowskiej główny ciężar wojny przeciw III Rzeszy. To też nic dziwnego, że przede wszystkim te państwa zainteresowane były ukaraniem hitlerowskich Niemiec, jako winnych rozpętania II wojny światowej. Do wiosny 1945 r. koalicjantom chodziło głównie o pokonanie wspólnego wroga. Później bowiem ujawniać się zaczęły różnice interesów w odniesieniu do pokonanych Niemiec i losów tego państwa.



Kwestia niemiecka omawiana była podczas spotkania przywódców trzech wielkich mocarstw: W. Churchilla (W. Brytania), F. D. Roosvelta (USA) i J. Stalina (ZSRR), które odbywało się w Jałcie na Krymie od 4 do 11. II. 45 r. Podtrzymano wcześniejsze postanowienia o niepodejmowaniu odrębnych rokowań z Niemcami i doprowadzeniu do ich bezwzględnej kapitulacji. Potwierdzono konieczność wprowadzenia okupacji Niemiec i uzgodniono plan podziału Niemiec na strefy okupacyjne. Na konferencji
jałtańskiej postanowiono, że zostanie utworzona dodatkowa strefa francuska z obszaru przeznaczonego pierwotnie dla stref: amerykańskiej i brytyjskiej. Wspólnym organem kontroli stref okupacyjnych miała być Sojusznicza Rada Kontroli Niemiec z siedzibą w Berlinie. Osiągnięto również porozumienie dotyczące kwestii demilitaryzacji Niemiec i uznano, że państwo to powinno ponieść konsekwencje rozpętania wojny w postaci reparacji wojennych i cesji terytorialnych oraz winno być pozbawione możliwości ponownego uzbrojenia się i wszczęcia nowej wojny. Na konferencji jałtańskiej nie podjęto jednak wielu ostatecznych decyzji ze względu na coraz większe różnice dzielące trzy zwycięskie mocarstwa koalicji antyhitlerowskiej. Nie uzgodniono wysokości reparacji wojennych oraz kwestii dotyczącej nowej granicy Polski na Zachodzie. Nie osiągnięto również porozumienia w sprawie rozczłonkowania Niemiec - koncepcji, którą przywódcy trzech mocarstw aż do Jałty oficjalnie uważali za najlepsze zabezpieczenie przed agresją Niemiec w przyszłości. Do dalszego ujawniania się różnic interesów między trzema mocarstwami doszło między wiosną a latem 1945 r.


6.Polska po wojnie. Układ sił politycznych
Po zakończeniu 2 wojny światowej ukształtował się dwubiegunowy układ sił politycznych na świecie. Dominującą pozycję zyskały dwa mocarstwa: Stany Zjednoczone i Związek Radziecki, które skupiły wokół siebie inne państwa. Od samego początku pomiędzy tymi dwoma blokami istniał ostry konflikt, chociaż nigdy nie miał on charakteru zbrojnego. Stosunki panujące między państwami obu bloków potocznie określa się mianem "zimnej wojny". Pojęcie to spopularyzował amerykański publicysta i socjolog Walter Lippman w książce Cold War (1947). Początek "zimnej wojny" wiąże się z przemówieniem Winstona Churchila w Fulton, w którym pojawiło się pojęcie "żelaznej kurtyny". Przejawem "zimnej wojny" był wyścig zbrojeń. Powstały takżę organizacje polityczno -militarne, takie jak NATO i Układ Warszawski. Toczyła się również ostra rywalizacja o wpływy w krajach Trzeciego Świata, czego rezultatem była wojna koreańska i wietnamska. W tym okresie podejmowano pewne doraźne działania, zmierzające do zmniejszenia napięcia , takie jak podpisany w 1963 roku Układ o zakazie doświadczeń z bronią jądrową w powietrzu, w przestrzeni kosmicznej i pod wodą, a także dwustronne porozumienie pomiędzy USA i ZSRR -SALT 2 z 1979 roku, ograniczające zbrojenia strategiczne. Rozpad bloku wschodniego na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych 20 wieku doprowadził do zniesienia dwubiegunowego układu sił politycznych. Pozostał jednak ukształtowany po 2 wojnie światowej podział na bogatą Północ i ubogie Południe. W opinii wielu ekspertów staje się on podstawą podziału politycznego współczesnego świata i najpoważniejszym zagrożeniem dla ładu międzynarodowego.


7.Indoktrynacje i sytuacja kościoła w Polsce
Lata 1939-1944 były czasem silnych prześladowań duchowieństwa Kościoła katolickiego przez okupanta niemieckiego i sowieckiego. Z dotychczasowych ustaleń wynika, że hitlerowcy zamordowali 1832 księży i kleryków diecezjalnych, 357 księży i kleryków zakonnych, 205 braci zakonnych oraz 289 zakonnic polskiego pochodzenia. Na terenie samego Generalnego Gubernatorstwa zginęło ogółem 466 księży, z czego 117 zostało rozstrzelanych, a pozostali zmarli w obozach koncentracyjnych. Polskich księży więziono w Stutthof, Oranienburgu, Sachsenhausen, Nordhausen, Buchenwaldzie, Gross-Rosen i innych. W samym Oświęcimiu zabito 167 duchownych z 416 tam przebywających.
Strat osobowych kościoła katolickiego pod okupacją radziecką do dziś nie udało się jednoznacznie oszacować. Wynika to ze złożoności problemu, braku źródeł. Przypuszcza się, że były procentowo większe, a wielu księży i duchowieństwa zakonnego zostało zesłanych w głąb Rosji – zwłaszcza do syberyjskich gułagów.
W rezultacie wojny i okupacji ziem polskich w niektórych diecezjach brakowało do 49% duchownych. Tak właśnie sytuacja prezentowała się w diecezji włocławskiej, gnieźnieńskiej i chełmińskiej. Pozostałe placówki również odczuły podobne efekty.
Wraz z rządem II RP, kraj opuścił prymas – kard. August Hlond. Początkowo przebywał w Rzymie. Następnie udał się do Francji gdzie został aresztowany przez Gestapo i internowany w jednym z klasztorów. Pod jego nieobecność w okupowanym kraju na terenie GG kościołem zarządzał kard. Adam Stefan Sapieha – metropolita krakowski. Natomiast na obszarach bezpośrednio wcielonych do III Rzeszy, biskup pomocniczy diecezji poznańskiej i administrator apostolski metropolii poznańskiej oraz gnieźnieńskiej – Walenty Dymek.
Spośród wielu ówczesnych osobowości Kościoła katolickiego w Polsce na kartach historii zapisali się: św. Maksymilian Maria Kolbe – założyciel Niepokalanowa oraz duchowny, który poświęcił swoje życie za innego więźnia; bł. Stefan Wincenty Frelichowski – patron harcerstwa Rzeczypospolitej; bł. Michał Kozal – biskup zamordowany w Dachau i 108 błogosławionych męczenników.
Duchowni Kościoła katolickiego w Polsce brali również czynny udział w tworzeniu podziemnego oporu przeciwko okupantom. Ich najważniejszą rolą była posługa kapłańska w oddziałach partyzanckich, pomoc Żydom, pomoc w zorganizowaniu żywności jak również pełnili funkcje łączników i informatorów. Hierarchowie jak kard. Adam Stefan Sapieha byli łącznikami krajowych placówek AK z rządem na uchodźstwie.


8.Odwilż po śmierci Stalina
Odwilż gomułkowska, nazywana także polskim październikiem, październikiem 1956 lub odwilżą październikową– zmiana polityki wewnętrznej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w II połowie 1956 roku, połączona ze zmianą na czele władzy i liberalizacją systemu politycznego. Jej efektem było m.in. uwolnienie z więzień i internowań części więźniów politycznych i duchowieństwa, w tym kard. Stefana Wyszyńskiego
Odwilż gomułkowska była następstwem śmierci Stalina (marzec 1953) i związanych z tym zmian w ZSRR, ujawnieniem tajnego referatu Chruszczowa wygłoszonego 25 lutego 1956 na XX Zjeździe KPZR, tajemniczej śmierci Bolesława Bieruta w Moskwie (marzec 1956), wydarzeń poznańskich (czerwiec 1956), rozłamu w rządzącej partii PZPR i dojścia do władzy nowej ekipy rządowej pod przywództwem Władysława Gomułki.
Od czasu wydarzeń poznańskich z 28 czerwca 1956, utrzymywał się w Polsce stan napięcia. Zdawano sobie sprawę, że musi dojść do przemian. Władze partyjne gorączkowo szukały wyjścia z pogarszającej się sytuacji.
Wydarzenia października związane były z odbywającymi się od 19 października obradami VIII Plenum Komitetu Centralnego PZPR. Dzień przed plenum do Warszawy przyleciał niespodziewanie Nikita Chruszczow. Realną stała się groźba interwencji Armii Radzieckiej w Polsce, a jej oddziały zaczęły przemieszczać się w kierunku stolicy pod pretekstem ćwiczeń. Do oporu przygotowywały się polskie Wojska Wewnętrzne podlegające Komitetowi ds. Bezpieczeństwa Publicznego[1], w odróżnieniu od większości armii podległej Rokossowskiemu.
21 października plenum zadecydowało o przywróceniu do władzy Gomułki i wybrano go na stanowisko I sekretarza KC PZPR. Wybór Gomułki oraz zapowiedzi reform zostały entuzjastycznie przyjęte przez wielu obywateli, czego świadectwem był liczny wiec 24 października na placu Defilad. Podczas przemówienia na wiecu, Gomułka potępił wówczas stalinizm i zapowiedział reformy, mające na celu demokratyzację ustroju. Bezpośrednio po tych wydarzeniach, z Polski wyjechał marszałek Konstanty Rokossowski oraz wielu innych oficerów radzieckich, służących w Siłach Zbrojnych PRL.
Pełne teksty referatu Gomułki oraz przemówień wygłoszonych na VIII plenum zostały opublikowane w 10 (88) numerze organu KC PZPR - miesięcznika "Nowe drogi".
W dniach 16-18 listopada 1956, odbyły się w Moskwie rozmowy polsko-radzieckie. Na czele polskiej delegacji stał Władysław Gomułka. Umorzono zadłużenie Polski wg stanu z 1 listopada, postanowiono o repatriacji 30 tysięcy Polaków z ZSRR oraz uzgodniono status wojsk radzieckich w Polsce.
W tych samych dniach, dużo silniejszy zryw miał miejsce również na Węgrzech. Tam Armia Radziecka początkowo wycofała się, ale już w dniach 4-10 listopada krwawo stłumiła powstanie węgierskie z użyciem broni pancernej.
Był to czas, w którym Polacy liczyli na liberalizację skostniałego systemu, zwiększenie wolności obyczajowej, a przede wszystkim na zaniechanie terroru ze strony władz. Gomułka był w stanie zrealizować tylko ostatni z tych postulatów. Po październiku 1956, rozpoczęła się w Polsce destalinizacja. Niestety odwilż trwała bardzo krótko. Gomułce nie starczyło odwagi i wyobraźni, aby wprowadzić zapowiedziane reformy. Pierwszym sygnałem zmiany kursu politycznego była likwidacja w roku 1957 tygodnika "Po prostu". Nastąpił okres narastającej stagnacji, trwający aż do przejęcia władzy przez Edwarda Gierka w grudniu 1970 r.


9.Kryzys Kubański i wojna w Wietnamie
Kryzys kubański – stan zagrożenia konfliktem między dwoma supermocarstwami dysponującymi bronią atomową - ZSRR i USA, który miał miejsce w dniach 15-28 października 1962 roku na Kubie. Był spowodowany dążeniem ZSRR do rozmieszczenia na Kubie pocisków balistycznych średniego zasięgu bezpośrednio zagrażających terytorium USA.
W odpowiedzi na zagrożenie prezydent USA John F. Kennedy wprowadził kwarantannę morską Kuby (blokada transportu środków bojowych) i zażądał wycofania rakiet. Potencjalny globalny konflikt nuklearny nabrał realnych kształtów, gdy do Kuby zaczęły się zbliżać radzieckie statki wiozące kolejne materiały militarne.
Konflikt został zażegnany, kiedy po żądaniu prezydenta USA, przywódca radziecki Nikita Chruszczow 28 października rozkazał zawrócić statki oraz wyraził zgodę na demontaż wyrzutni rakietowych, w zamian za gwarancje nieagresji USA na Kubę, a także wycofania rakiet amerykańskich z Turcji. Takie rozwiązanie kryzysu wywołało negatywną reakcję Fidela Castro i doprowadziło do przejściowego ochłodzenia stosunków sowiecko-kubańskich. Stany Zjednoczone w owym czasie nie podały do publicznej wiadomości faktu o wycofaniu przed końcem kwietnia 1963 r. swoich rakiet ("Jupiter") z Turcji, co pozwoliło Chruszczowowi zachować honor na arenie międzynarodowej, jednak w międzyczasie osłabiło znacznie jego pozycję polityczną w kraju.
Konsekwencją zagrożenia katastrofą atomową było uruchomienie gorącej linii telefonicznej w 1963 roku między przywódcami supermocarstw, aby w przyszłości móc się w łatwiejszy sposób uporać z potencjalnymi konfliktami. Współcześni historycy podkreślają istotny wpływ papieża Jana XXIII i dyplomacji Watykanu na pomyślne zakończenie sporu
I wojna indochińska – partyzancki konflikt zbrojny prowadzony w latach 1946-1954 pomiędzy Demokratyczną Republiką Wietnamu a Francją o wyzwolenie Wietnamu spod kolonialnej administracji francuskiej.
Wietnam włączony został do Indochin Francuskich w drugiej połowie XIX wieku. Podczas II wojny światowej kraj przejęli pod swoje panowanie Japończycy, lecz pozostawili w nim administrację francuskiego rządu Vichy. Gdy w 1945 roku Japonia chyliła się ku upadkowi, Wietnamczycy uznali, że jest to sprzyjająca okazja do zdobycia niepodległości.
Dwa dni po zrzuceniu bomby atomowej na Hiroszimę, 8 sierpnia 1945 roku Ho Chi Minh utworzył Komitet Wyzwolenia, a 13 sierpnia wybuchło ogólnonarodowe powstanie. Walki z wojskami japońskimi trwały dwa dni.
Po kapitulacji Japonii wojska Viet Minhu, którego Ho Chi Minh był przywódcą politycznym, zajęły północną część kraju, zmusiły cesarza Bao Dai do abdykacji i 2 września 1945 roku przy poparciu USA ogłosiły powstanie Demokratycznej Republiki Wietnamu.
Szybka kapitulacja Japończyków zaskoczyła Francuzów, którzy nie mieli w Wietnamie wystarczających sił wojskowych. Dopiero od połowy września do Wietnamu zaczęły napływać wojska francuskie, brytyjskie i amerykańskie. Ho Chi Minh działał szybko i skutecznie: jego siły rosły z dnia na dzień, a oddziały Viet Minhu dotarły do Sajgonu na południu kraju. Rząd francuski przystał na negocjacje. Ho Chi Minh również zdawał sobie sprawę, że osłabienie Francuzów jest przejściowe i jeżeli nie wykorzysta tego teraz, za kilka miesięcy w Wietnamie wylądują dobrze uzbrojone dywizje. 6 marca 1946 roku w Paryżu, rząd Demokratycznej Republiki Wietnamu i Francji podpisały porozumienie, uznając Republikę Wietnamu za państwo wolne, z własnym rządem, parlamentem i wojskiem, ale stanowiące część federacji indochińskiej Unii Francuskiej.
Na południu kraju w tzw. Kochinchinie Francuskiej, który od 1862 roku był kolonią francuską, 6 marca 1946 roku Francja przywróciła swoją administrację kolonialną.
Posuwająca się od północy Narodowa Armia Chińska, zmusiła rząd Ho do zwrócenia się w lutym 1946 roku do Francji z prośbą o pomoc. DRW zgodziła się na ograniczenie niepodległości Wietnamu w ramach kontrolowanej przez Francję Federacji Indochińskiej, w zamian za wymuszenie na Chinach wycofania swoich wojsk z terytorium Wietnamu. Po wkroczeniu wojsk francuskich do Hanoi doszło jednak 10 listopada 1946 do incydentu pomiędzy celnikami francuskimi a żołnierzami Viet Minhu w Hajfongu, efektem czego było wysunięcie przez Francję ultimatum dotyczącego przekazania im portu. Osiem dni później wojska francuskie wzięły port siłą zabijając kilka tysięcy osób i w nocy z 19 na 20 listopada 1946 roku obaliły rząd Ho Chi Minha. Rozpoczęła się pierwsza wojna indochińska.
Giap stracił około 20 tys. żołnierzy zaś Francuzi 1 726 zabitych, 1 694 zaginionych i 11 721 wziętych do niewoli.
Klęska wojsk kolonialnych przesądziła o losach zmagań o panowanie nad Wietnamem. Społeczeństwo francuskie nie chciało więcej rozlewu krwi i dalszych ofiar. Nowy premier, po przeprowadzonych w Genewie 20 i 21 lipca rokowaniach, musiał podpisać układy, które podzieliły Wietnam na dwie części według 17. równoleżnika: północną Demokratyczną Republikę Wietnamu (w istocie komunistyczną) oraz Republikę Wietnamu (znaną jako Wietnam Południowy), a Laosowi i Kambodży przyznały niepodległość.


10.Apartheid i konflikt w Afganistanie.
Apartheid (z języka afrikaans od apart = osobno i sufiksu -heid) – teoria głosząca konieczność osobnego rozwoju społeczności różnych ras, a także bazujący na tej teorii system polityczny panujący w Republice Południowej Afryki do połowy lat 90. XX wieku, oparty na segregacji rasowej.
Termin apartheid został utworzony w latach 30. XX wieku, jako polityczny slogan został użyty we wczesnych latach 40. przez Partię Narodową, jednak polityka apartheidu jako taka sięga wstecz ku początkom białego osadnictwa w Południowej Afryce. Po dojściu do władzy Partii Narodowej w 1948, społeczny zwyczaj apartheidu został usystematyzowany pod postacią prawa.


11.KBWE i integracja europejska.
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, OBWE (ang. Organization for Security and Co-operation in Europe, OSCE) – organizacja międzynarodowa[3] uznawana za organizację regionalną w rozumieniu rozdziału VIII Karty Narodów Zjednoczonych[4]. Jej celem jest zapobieganie powstawaniu konfliktów w Europie. Oprócz państw europejskich jej członkami są także Stany Zjednoczone i Kanada. OBWE powstała 1 stycznia 1995 w wyniku przekształcenia Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w organizację.
Integracja europejska - określenie stosowane wobec procesu stopniowego integrowania się państw Europy pod względem gospodarczym, prawnym i politycznym. Jej korzeni doszukiwać się można już w epoce starożytnej, jednak jej praktyczne przejawy uwidoczniły się dopiero po zakończeniu II wojny światowej, szczególnie po Kongresie Haskim oraz zawarciu Traktatu paryskiego. Obecnie procesy integracyjne w Europie najpełniej realizowane są w ramach Unii Europejskiej, powstałej w 1993 roku na bazie Wspólnot Europejskich.


12.Powstanie węgierskie i praska wiosna
Powstanie węgierskie 1956, nazywane jest dziś rewolucją 1956 (węg.: 1956-os forradalom).[4] Powstanie wybuchło 23 października 1956 i trwało do 10 listopada 1956, kiedy to zostało ostatecznie stłumione przez zbrojną interwencję Armii Radzieckiej. Było ono próbą narodu węgierskiego zdobycia wolności i uwolnienia się spod sowieckiej dominacji.
Po powstaniu robotników w czerwcu 1956 w Poznaniu i po wyborze popularnego wtedy Władysława Gomułki na pierwszego sekretarza PZPR wbrew woli Moskwy i bez sowieckiej inwazji, obudziły się nadzieje wewnątrzpartyjnej opozycji węgierskiej, na podobny, bez sowieckiego udziału, przebieg wydarzeń na Węgrzech. Węgierska Partia Komunistyczna była podzielona na skrzydła reformatorskie i stalinowskie, jednakże znacznie dalej niż nadzieje wewnątrzpartyjnej opozycji sięgały wolnościowe roszczenia studentów uniwersytetu technicznego w Budapeszcie - domagających się w oświadczeniu z 22 października wolności obywatelskich, demokracji parlamentarnej i narodowej niepodległości. By rozpowszechnić swe żądania, kolportowali je w instytucjach, zakładach pracy i na innych uniwersytetach. Próbowali również (bezskutecznie) skłonić węgierskie radio do odczytania ich oświadczenia.
Jedną z przyczyn powstania była też chęć pomszczenia krzywd wyrządzonych w czasie masowego terroru okresu rządów Rakosiego - przykładowo na Węgrzech w okresie gdy rządził Matyas Rakosi było trzy razy więcej więźniów politycznych niż w Polsce przy trzykrotnie mniejszej liczbie ludności i faktycznym braku na Węgrzech podziemia zbrojnego.
Powstanie zaczęło się 23 października 1956 i zakończyło według oficjalnej wersji 4 listopada 1956, choć najbardziej zacięte i krwawe walki powstańców z sowieckim najeźdźcą toczyły się w okresie od 4 do 10 listopada, a prześladowania uczestników powstania trwały jeszcze kolejne lata.
Praska Wiosna (czes. Pražské jaro, słow.: Pražská jar) – okres politycznej liberalizacji w Czechosłowacji w roku 1968, trwającej od 5 stycznia do momentu, gdy ZSRR i inni członkowie Układu Warszawskiego (Polska, Węgry, NRD i Bułgaria) dokonali inwazji w nocy 20 sierpnia na 21 sierpnia tego roku.
Już po kilku tygodniach stało się jasne, że rezultatem tych wewnątrzpartyjnych walk będą głębokie zmiany nie tylko w partii, lecz w całym społeczeństwie. W przemówieniu wygłoszonym w lutym w 20. rocznicę przewrotu komunistycznego Dubček ogłosił konieczność zmian w życiu społecznym i gospodarczym kraju i przyznał, że w rządach partii komunistycznej dochodziło do wypaczeń. Również inni czołowi działacze komunistyczni i ludzie kultury (m. in. Josef Smrkovský, Gustáv Husák, Zdenĕk Młyn, Edouard Goldstücker) zaczęli publicznie krytykować swoich poprzedników. Doprowadziło to do coraz śmielszego poruszania tematów białych plam w powojennej historii Czechosłowacji a także problemów współczesności w mediach, (chociaż cenzurę formalnie zniesiono dopiero 26 czerwca). 22 marca pod naciskiem opinii publicznej Novotný ustąpił ze stanowiska prezydenta Czechosłowacji, w jego miejsce 30 marca Zgromadzenie Narodowe wybrało bohatera wojennego Ludvíka Svobodę.