"Lalka" B.Prusa i "Ojciec Goriot" H. Balzaca jako powieści o straconych złudzeniach.

"Lalka" B.Prusa i "Ojciec Goriot" H. Balzaca jako powieści o straconych złudzeniach.

W powieści Balzaca pt. "Ojciec Goriot" tło stanowi obraz społeczeństwa francuskiego XIX w, zasadniczym problemem jest jednak tragedia tytułowego bohatera – Ojca Goriot oraz dylematy moralne młodego studenta Eugeniusza Rastignaca, wkraczającego w świat pełen obłudy, zakłamania, w świat, w którym najwyższą wartością jest pieniądz. Człowiek, który nie posiada majątku jest nikim. Przekonał się o tym sam ojciec Goriot. Całe życie poświęcił córkom. Zaślepiony ojcowską miłością rozpieszczał je, z całego serca pragnął dla nich szczęścia. Póki miał pieniądze, spłacał ich długi miał prawo je odwiedzać, być potrzebny. Jednak zgromadzony majątek szybko stopniał i ojciec stał się bezużyteczny, był powodem wstydu. Córki odwiedzały go po kryjomu tylko wtedy, gdy potrzebowały kolejnej sumy pieniędzy. Nie osłabiło to jednak miłości ojca.żyjąc w skrajnej nędzy uważał, że nadal powinien pomagać córkom, łudził się, że ich stosunek do niego jest spowodowany prywatnymi problemami, nieszczęściami. U kresu zycia został sam. W chwili śmierci jego córki bawiły się na balu ubrane za ostatnie pieniądze ojca, nie znalazły dla niego czasu. Opuszczony i rozżalony zdaje sobie sprawę z tego, że popełnił błąd. Pieniądze zapewniłyby mu pozorną miłość dzieci, nie umierałby w samotności. Ojciec Goriot całe swoje życie poświęcił córkom, dbał by niczego im nie brakowało, zamiast wdzięczności i uczucia został przez nie odrzucony.
Z kolei młody, ubogi szlachcic Eugeniusz Rastignac pragnie dla siebie lepszej przyszłości. Wie, że bez majątku nie uda mu się to. Pieniądze wprowadziłyby go w progi najzamożniejszych francuskich domów, co z kolei otworzyłoby mu drogę do kariery. Zdaje sobie sprawę z tego, że sam nic nie zdziała a uboga rodzina również nie jet w stanie mu pomóc. Początkowo zamierzał wybić się dzięki pracy i inteligencji, szybko jednak zrozumiał, że uczyni to mniejszym kosztem i wysiłkiem dzięki protekcji kobiet ze świata arystokracji. Choć jeszcze nie jest do końca przekonany o słuszności drogi, którą wybrał potrafi zagłuszyć wyrzuty sumienia, stłumić uczucia, ponieważ wie, że uczciwością i pracą nie zdobędzie niczego.
"Lalka" B. Prusa przedstawia różne środowiska społeczne w świecie cywilizacyjnego przełomu. Przemieszaniu ulegają tu dwie wielkie ideologie. Dlatego główny bohater – Wokulski jest postacią, której nie można jednoznacznie zdefiniować. Łączy w sobie zarówno pierwiastki romantyczne jak i pozytywistyczne. Jest idealistą w pełnym znaczeniu tego słowa. Wierzył, że istnieje na świecie romantyczna miłość. Stworzył obraz kobiety doskonałej, którą kochał, obdarzył niemal czcią. Łudził się, że pokona nierówności społeczne, że zdobędzie jej uczucie, szacunek ludzi jej klasy, pokroju. Dla niej zdobył majątek, był gotowy na wszystko. Za swoją dobroć, szlachetność, poświęcenie otrzymał pogardę i cierpienie. Był rozdarty wewnętrznie, rozczarowany. Nie mógł zrealizować swoich wielkich pragnień naukowych, spotkał go zawód miłosny. Nie mógł odnaleźć się w społeczeństwie, otoczenie nie było w stanie go zrozumieć.
Każdy z tych bohaterów przeżył rozczarowanie.
Śmierć Ojca Goriot, upodobnienie się Eugeniusza Rastignaca do zakłamanego amoralnego społeczeństwa, spóźniona, destruktywna miłość Wokulskiego są dowodem na to jaką słabą istotą jest człowiek. Żyje w świecie marzeń i złudzeń. Tworzy swój świat gdzie może się schronić. Dlaczego? Czy rzeczywistość jest aż tak beznadziejna?