CECHA | DZIADY | KORDIAN |
|---|---|---|
Złamanie zasady trzech jedności: | ||
czasu | Akcja trwa dłużej niż dobę, rozgrywa się m.in.: 1 listopada 1823r. (Prolog), 24 grudnia 1823r. (Scena więzienna), 6 listopada 1824r. (Ustęp) | Akcja rozgrywa się w nocy z 31 grudnia 1799r. na 1 stycznia 1800r. (Przygotowania) oraz w roku 1822 (akt II) |
miejsca | Akcja rozgrywa się w różnych, nieraz bardzo odległych od siebie miejscach, np. Warszawa, okolice Lwowa | Akcja rozgrywa się w różnych krajach i miejscach Europy, m.in.: Anglii, Warszawie, na szczycie Mont Blanc |
akcji | Akcja rozgrywa się na dwóch płaszczyznach: realnej metafizycznej; Akcja nieraz sprawia wrażenie pourywanej | Dwie płaszczyzny: realna i metafizyczna; Wprowadzanie epizodów, które nie rozwijają akcji (np. opowieść Grzegorza) |
Synkretyzm rodzajowy I gatunkowy | epika: opowiadanie (opowieść Adolfa o Cichowskim, relacje więźniów) | epika: opowiadanie (opowieść Grzegorza o Janku) |
liryka: monolog liryczny Konrada | liryka: monolog liryczny Kordiana | |
dramat: podział na akty i sceny, dialogi | dramat: podziała na akty i sceny, dialogi | |
Główny bohater | Bohater romantyczny, Konrad, którego cechowała: wybitność, ponadprzeciętność, indywidualizm samotność i osamotnienie w działaniu, bunt wobec otaczającego świata niechęć do nie rozumiejących go ludzi, wewnętrzne rozdarcie, działanie motywowane miłością do ojczyzny i narodu, zdolność poświęcenia się za naród | Bohater romantyczny, Kordian, którego cechowała: wybitność, ponadprzeciętność, indywidualizm, samotność i osamotnienie w działaniu, umiłowanie bliźnich, działanie motywowane miłością do ojczyzny i narodu, bunt przeciw porządkowi świata wewnętrzne rozdarcie zdolność poświęcenia się za ludzi |
Metafizyka | Wprowadzenie do utworu postaci fantastycznych- duchy dzieci, diabły (Sen Senatora), widma Doktora i Bajkowa | Pojawiają się postaci fantastyczne- diabły, czarownice, Strach i Imaginacja (urojenia Kordiana) |
Zerwanie zasady mimesis- ukazywanie świata tylko realistycznego | Pojawienie się płaszczyzny metafizycznej | Pojawienie się płaszczyzny metafizycznej |
Zerwanie z łańcuchem przyczynowo- skutkowym (luźne sceny) | Występowanie scen generalnie nie związanych z całą akcją, nie zapowiadające scen następujących, np. Widzenie Ewy | Występowanie scen generalnie nie związanych z całą akcją, nie zapowiadające scen następujących, np. podróż Kordiana po Europie- nie znamy jej dokładnego przebiegu, nie wiemy w jaki sposób Kordian podróżował i co się wydarzyło |
Otwarte zakończenie | Zakończenie nie zawiera ostatecznego wyjaśnienia losów głównego bohatera, nie wiemy, co się z nim dalej dzieje; istnieje możliwość zapisania jego dalszych losów. (Nie wiemy, co dzieje się z Konradem po zesłaniu na Syberię, nie wiemy czy na pewno został zesłany.) | Zakończenie nie zawiera ostatecznego wyjaśnienia losów głównego bohatera, nie wiemy, co się z nim dalej dzieje; istnieje możliwość zapisania jego dalszych losów. (Dramat kończy się w momencie, gdy Kordian ma zostać rozstrzelany. Nie wiemy, czy rozkaz zostaje wypełniony, czy zostaje ułaskawiony.) |
