Fara Poznańska - najwspanialsza świątynia w Poznaniu oraz jedna z najpiękniejszych w Polsce.
Kolegiata Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny, bo taka jest jej pełna nazwa, kryje w sobie piękno, którego odkrywanie będzie dla każdego niezapomnianą przygodą pełną emocji i niespodzianek.
Powstanie i dzieje późniejsze
Poprzedniczką naszej imponującej Fary Poznańskiej była kolegiata św. Marii Magdaleny, która stała na obecnym placu Kolegiackim i otoczona była cmentarzem.
W 1388 r. pierwotny kościół zastąpiono budowlą gotycką, którą w 1447 r, strawił pożar. W 1470 r. zbudowano nową świątynię późnogotycką, trójnawową bazylikę imponujących rozmiarów: długości ok. 70 m, szerokości ok. 42m i wysokości (nawa główna) ok. 30 m. Do kościoła przylegało też 15 kaplic. Warto w tym miejscu wspomnieć, że ołtarz główny miał 22 m wysokości,
Przy kościele do 1473 r. zbudowano bardzo wysoką wieżę gotycką (ok. 90 m), która dorównała wysokości wieży słynnej gotyckiej katedry w Chartres (Francja). Kościół do rangi kolegiaty podniósł bp Andrzej z Bnina w 1471 r.
Wnętrze
Świątynia ta posiadała niezwykle bogate wyposażenie wnętrza: 52 ołtarze (tyle ile jest niedziel w roku) fundowane przez mieszczan, liczne obrazy, rzeźby, skarbiec i krypty. W Muzeum Historii Miasta Poznania w Ratuszu znajduje się gotycka krata żelazna o subtelnie kutym ornamencie, pochodząca z kościoła św. Marii Magdaleny, zapewne dzieło warsztatu toruńskiego, jeden z piękniejszych zabytków kowalstwa średniowiecznego w Polsce. Prawie każdy testament zasobnych mieszczan zawierał zapis na rzecz kościoła. W 1662 roku ukończony został monumentalny ołtarz główny.
Kres kolegiaty
W lipcu 1657 roku wojska szwedzkie podpaliły kościół. Odbudowano go i konsekrowano w 1661 roku. Jeszcze dekret wizytacyjny biskupa Jana Tarły z roku 1728 nazywa kościół przesławną bazyliką (basilica praeciara), ale jego świetność powoli chyliła się ku upadkowi. Wieża zniszczona przez burzę została wprawdzie odbudowana, ale była niższa o jedno piętro.
W roku 1773 uderzył w kościół piorun i w części go spalił, w roku 1777 z powodu przebicia filaru podtrzymującego strop zawaliła się główna konstrukcja, reszty dopełnił pożar w roku 1780. Odbudowie kolegiaty sprzeciwił się rząd pruski. W roku 1799 mury zniszczonej kolegiaty rozebrano, fundamenty zrównano z ziemią, a powstały plac przeznaczono na targowisko miejskie. Z dawnego wyposażenia ocalały jedynie nieliczne elementy, m.in. gotycka kuta krata z ok. 1400r. Makietę kolegiaty można oglądać we wnętrzu kościoła farnego, a jej zdjęcia w dziale galeria.
Patronat nad kościołem św. Marii Magdaleny sprawowali kolejno: kapituła katedralna (XIII w.), król Przemysł II (do roku 1296), Siostry Dominikanki (do roku 1447), królowie polscy (do roku 1555), magistrat miasta Poznania.
Prace archeologiczne
W roku 1996 rozpoczęto badania archeologiczne w części wschodniej pl. Kolegiackiego mające na celu określenie sytuacji przestrzennej i położenia dawnego kościoła farnego pw. św. Marii Mgdaleny, odsłonięcie jego reliktów oraz odtworzenie historii budowanej świątyni.
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa
Początki obecnego kościoła farnego wiążą się nie tylko z opisaną w poprzednim dziale kolegiatą pw. św. Marii Magdaleny, lecz przede wszystkim z niewielkim kościółkiem pw. św. Stanisława Biskupa, fundowanym w 1516 r. wraz z hospicjum dla ubogich księży.
W roku 1570 biskup Adam Konarski, zachęcony przez biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza, sprowadził do Poznania jezuitów i nakłonił miasto, by darowało im kościół św. Stanisława, założony przez biskupa Jana Lubrańskiego dla księży emerytów, dwa szpitale i szkołę miejską; sam zaś uposażył dom zakonny czterema wioskami. Nadanie to potwierdził król Henryk Walezy w roku 1574, a wpisał je do akt kapitulnych rektor Kolegium Jakub Wujek w roku 1575.
Jako że dotychczasowa świątynia (rozbudowana przez nich w latach 1591—93) okazała się zbyt mała, jezuici w latach 1651—1701 wybudowali przy ul. Gołębiej nowy kościół pod tym samym wezwaniem, stawiając go na fragmentach starych murów obronnych. Ponieważ poprzedniej kolegiaty nie odbudowano,
od 1798r. kościół ten formalnie stał się świątynią parafii św. Marii Magdaleny i pełni funkcję kolegiaty farnej. Obecnie znamy go właśnie jako Fara Poznańska.
Dzieje Fary
Budowa
Fara w takim kształcie jakim znamy ją dzisiaj budowana była w latach 1651-1701. Zawdzięczamy to m.in. Jezuitom, którzy sprowadzeni do Poznania w roku 1570 przez biskupa Adama Konarskiego otrzymali kościół pw. św. Stanisława Biskupa. Wkrótce okazał się on jednak zbyt mały na potrzeby zakonu, wymagał też częstych napraw, dlatego w 1651 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła, pod tym samym wezwaniem, którego plany miały zostać przysłane z Rzymu. Za autora projektu przyjmuje się Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego, zaś Kamień węgielny wmurował sam książę Kazimierz Czartoryski.
Pracami początkowo kierował Thomas Poncino de Goricia z Lugano, jednak w 1678 roku zastąpił go Bartłomiej Nataniel Wąsowski, a następnie Wojciech Przybyłkowicz i Jan Poradowski. Pierwszy z nich wykorzystał istniejące fundamenty oraz zastosował lekkie drewniane sklepienie nad blisko 30-metrową nawą główną, od północy zaś zamknął kościół typową dla architektury jezuickiej pięcioosiową fasadą typu Il Gesu. W latach 1696-1701 przy budowie Fary współpracował Jan Catenazzi, który zdecydował się na przykrycie poudniowej części nawy głównej masywnymi sklepieniami. Przy pracach wykończeniowych pracowali najlepsi malarze i sztukatorzy, m.in. Karol Dankwart (dekorował główne partie sklepienia), Szymon Czechowicz, Alberto Bianco, Jan Weydlich.
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa został konsekrowany dnia 27 IX 1705 przez biskupa Hieronima Wierzbowskiego, mimo że był jeszcze nieukończony. W latach 1727-1732 Pompeo Ferrari wykonał ołtarz główny i środkowy portal fasady. Ostateczny wygląd kościół otrzymał ok. 1750 r.