Ustrój III RP

Ustrój III RP:

Władza ustawodawcza: Sejm I Senat
Sejm:
-Składa się z 460 posłów
-Posłowie są wybierani w wyborach: powszechnych , równych, bezpośrednich ,proporcjonalnych i tajnych.
-Kadencja sejmu trwa 4 lata
Senat:
-Składa się z 100senatorów
-Senatorowie są wybierani w wyborach powszednich, większościowych i tajnych.
-Kadencja senatu trwa 4 lata
Posłowie i Senatorowie:
-są przedstawicielami całego narodu. W wyniku wyborów otrzymują mandat poselski lub senatorski upoważniający do sprawowania funkcji posła lub senatora.
-przysługuje im immunitet dyplomatyczny, który chroni parlamentarzystów przed zatrzymaniem i pociągnięciem do odpowiedzialności karnej bez zgody sejmu i senatu, a także od odpowiedzialności za działalność związaną z wykonywaniem mandatu.
-należący do jednej partii tworzą kluby i koła. Klub parlamentarny może zostać utworzony przez 15 posłów i co najmniej 1 senatora, klub poselski przez 15 posłów, a klub senatorski przez 7 senatorów. Do utworzenia koła wystarczy 3 parlamentarzystów.
Organy Sejmu:
-Marszałek Sejmu – jest wybierany przez ogół posłów, przewodniczy obradom sejmu, reprezentuje go na zewnątrz, kieruje jego pracami oraz nadaje bieg inicjatywą ustawodawczym.
-Prezydium Sejmu – należą do niego marszałek i wicemarszałkowie, którzy zajmują się ustalaniem planu pracy sejmu oraz organizują współpracę między komisjami.
-Konwent Seniorów – składa się z marszałka, wicemarszałków oraz przewodniczących klubów i kół poselskich. Mają za zadanie opiniowanie projektów planów prac sejmu, projektów porządku dziennego obrad oraz przedstawienie wniosków co do wyboru przez Sejm jego organów.
-Komisje Sejmowe – zajmują się rozpatrywaniem projektów ustaw, wyrażają opinie w sprawach przekazywanych pod obrady sejmu lub prezydium sejmu, sprawują kontrolę działalności organów państwa, samorządu terytorialnego oraz innych organów w zakresie wykonywania ustaw i uchwał Sejmu. Komisje dzielą się na komisje stałe oraz nadzwyczajne. Szczególnym rodzajem komisji nadzwyczajnej jest komisja śledcza, która ma prawo do powoływania i przesłuchiwania świadków.
Zgromadzenie Narodowe: to wspólne posiedzenie Sejmu i Senatu. Posłowie i senatorowie obradują wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w jego zastępstwie Marszałka Senatu. Konstytucja stanowi że zgromadzenie narodowe zbiera się w następujących przypadkach :
-w celu odebrania przysię od nowo wybranego prezydenta
-uznania prezydenta za niezdolnego do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia
-postawienia prezydenta w stan oskarżenia
-wysłuchania orędzia prezydenta skierowanego do Zgromadzenia.
Funkcje Sejmu:
1)Funkcja ustrojodawcza – Możliwość ustalanie bądź zmiany ustroju politycznego, społecznego lub ekonomicznego państwa poprzez dokonywanie zmian w konstytucji.
2)Funkcja ustawodawcza – stanowienie obowiązujących aktów prawnych w formie ustaw, czyli aktów które mogą regulować najważniejsze sprawy w państwie.
3)Funkcja kontrolna – przysługuje tylko Sejmowi. Który ma prawo kontrolowania rządu i innych organów państwowych. Funkcja ta realizowana jest poprzez:
-Wotum zaufania – uchwała Sejmu wyrażająca poparcie dla polityki lub programu działania rządu.
-Wotum nieufności – uchwała wyrażająca odmowę poparcia dla dotychczasowego rządu lub konkretnego ministra, prowadząca do dymisji rządu.
-Absolutorium – zatwierdzenie działalności finansowej rządu. Jeśli rząd nie uzyska absolutorium, musi podać się do dymisji.
-Zapytania i interpelacje poselskie:forma zwracania się posła do członków Rady Ministrów o udzielenie informacji w określonej sprawie, przy czym zapytani mają obowiązek udzielenia odpowiedzi.
-Pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej – może postawić przed trybunałem stanu najwyższych urzędników państwowych, jeśli uzna, że złamali oni konstytucję lub ustawę.
-Komisje śledcze – powoływane przez sejm w celu wyjaśnienia jakiejś sprawy.
4)Funkcja kreacyjna – Sejm i Senat mają możliwość powoływania różnych organów państwowych , między innymi : rządu, prezesa NBP, Rzecznika praw obywatelskich, Prezesa NIK, sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu

Do organów władzy wykonawczej zaliczamy:
PREZYDENTA
- zasadnicze zadanie prezydenta RP to reprezentowanie państwa w kontaktach z zagranicą: przyjmowanie przedstawicieli delegowanych przez inne państwa; wysyłanie przedstawicieli Polski na placówki zagraniczne;
- Prezydent sprawuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi RP
- ogłasza wybory do parlamentu
- powołuje premiera, a na jego wniosek dalszych członków Rady Ministrów
- posiada prawo inicjatywy ustawodawczej oraz veta ustawodawczego
- nadaje obywatelstwo
- powołuje na stanowiska niektórych wyższych urzędników
- posiada również możliwość prawa łaski
- przyznaje ordery i innego rodzaju odznaczenia
- prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej
- może tylko odpowiadać przed trybunałem Stanu
RZĄD
- w skład rządu wchodzi premier i wyznaczani przez niego, a powoływani przez prezydenta, ministrowie
- Prezes Rady Ministrów i poszczególni ministrowie posiadają prawo inicjatywy ustawodawczej
- rząd opracowuje i przygotowuje coroczny plan budżetowy
- podejmuje decyzje w zakresie bieżącej polityki wewnętrznej i zewnętrznej państwa
- ustawy są przyjmowane przez parlament, natomiast rząd odpowiedzialny jest za ich wykonanie.
Władza sądownicza i jej organy.
W skład polskiego wymiaru sprawiedliwości wchodzą następujące jednostki:
- Trybunał Konstytucyjny, który orzeka o zgodności ustaw z konstytucją.
- Trybunał Stanu prowadzący sprawy najwyższych urzędników państwowych, w sytuacji, gdy zostają oni posądzeni o popełnienie przestępstwa.
- Sąd Najwyższy rozpatrujący odwołania od decyzji sądów niższej instancji
- Naczelny Sąd Administracyjny, sądy administracyjne - ocenią decyzje, wydają postanowienia odnoszące się do działań podejmowanych przez organy państwowe.
- Sądy wojskowe
- sądownictwo powszechne - trójinstancyjne (sądy rejonowe i okręgowe, a także i apelacyjne)
Zasady wymiaru sprawiedliwości:
- niezawisłości – Sędziowie kierują się prawem i własnym sumieniem, posiadają immunitet, muszą być bezpartyjni.
- jednolitości – sądy orzekają na podstawie tego samego prawa
- kolegialności – sądy orzekają w zespołach
- jawności postępowania – rozprawy są jawne
- instancyjności – istnieje możliwość apelacji od wyroku sądu
Prawo państwowe reguluje relacje, które występują między obywatelami, instytucjami państwowymi. Dokonuje oceny, co jest prawnie dozwolone, a co jest przez prawo zakazane.
W prawie możemy wyróżnić różne jego dziedziny jak np. prawo handlowe, rodzinne czy karne. Na straży przestrzegania prawa stoją specjalnie w tym celu powołane organy, do których należą: policja, Najwyższa Izba Kontroli (NIK).