Charakterystyka bohatera sentymentalnego

Sentymentalizm rozwinął się w epoce oświecenia. Nazwa tego prądu pochodzi od angielskiego słowa sentyment. Główne założenia idei kształtowały się na gruncie angielskim i francuskim pod wpływem dwóch filozoficznych koncepcji: empiryzmu i sensualizmu. Sentymentalizm kładł główny nacisk na analizę jednostkowej sytuacji człowieka i na tkwiące w nim sprzeczności.

Patronem i głównym ideologiem tej epoki był Jean Jacoub Rouseau. Był on zwolennikiem „powrotu do natury”, przez co zwracał uwagę na czułość i dobroć. Są to przewrotne wartości ludzkiej natury, która była nieskażona przez cywilizację. Rouseau swą uwagę zwracał na człowieka jako jednostkę, przeżywającą konflikt podwójny:
- wewnętrzny – między pierwotną „naturą” a kulturą,
- zewnętrzny – ze społeczeństwem.

Utwory Rousea w epoce sentymentalizmu opowiadały historię o lirycznej miłości dwojga ludzi.

Bohaterowie sentymentalni wyrażają swoje wielkie uczucia, snują refleksje na jego temat, rozważają meandry miłości i czyhające niebezpieczeństwa na samych kochanków i ich uczucie. Charakteryzują się oni wrażliwością i czułością.

Bez wątpienia sentymentalizm ma pewne wspólne cechy z epoką romantyzmu. Jednym z pionierów trendów romantycznych był Wolfgang Goethe ( miał on w dorobku utwory typowo uznane za sentymentalne). Jeden z jego utworów ukazuje losy człowieka młodego, który cierpi z powodu miłości (nieszczęśliwej). Jego historia kończy się samobójstwem. Z utworu wynika, iż bohaterowie sentymentalni czuli rozpacz, smutek, udrękę, przygnębienie i samotność.

N polskim gruncie sentymentalizm rozwijał się równolegle do epoki klasycyzmu. Jednym z najwybitniejszych polskich twórców był Franciszek Karpiński. Pisał on bardzo osobiście. Jednym z utworów był cykl wierszy „Do Justyny” inspirowanych własną nieszczęśliwą miłością poety. Liryki te wyrażają uczucia i głęboką tęsknotę za ukochaną osobą. Są one przedstawiane za pomocą opisów przyrody i osobistych nawiązań.

Literackim wyrazem uczuciowości bohatera sentymentalnego będą charakterystyczne zachowania, m.in. gesty, westchnienia, omdlewanie, i ulubione rekwizyty: fujarka, droga pamiątka itp.

Przedstawiając człowieka sentymentalnego, literatura starała się zainteresować jego psychiką, a zwłaszcza motywacją zachowań i reakcji. Poza tym eksponowano uczucia rodzinne.

Bohater sentymentalny charakteryzował się wrażliwością i czułością. Jego miłosne przeżycia mają niejednokrotnie wpływ na jego dalsze losy. Konflikt wewnętrzny przebiegał na płaszczyźnie przeciwstawień tego, co pierwotne i naturalne z postępem. Sentymentaliści głosili, że jednakowe prawo do wzniosłych uczuć ma każdy człowiek.