Don Juan - grzeszny libertyn

Don Juan to postać fikcyjna stworzona w XVI wieku w Hiszpanii. Jego autorem jest mnich Tirso de Molina. W późniejszych latach Don Juan został wykorzystany w wielu sztukach i utworach wybitnych pisarzy europejskich, np. Moliera. Postać tego młodego szlachcica została uznana w licznych krajach z uwagi na jej osobliwość. Hiszpan ten jest bowiem ekstrawertykiem, nie podlega wszelkim zasadom „bycia” z tamtejszych czasów. Wyróżnia się od zwykłej jednostki sposobem myślenia, działania, nie zważa na jakiekolwiek ustalone normy. Dzięki tym cechom Don Juan, a właściwie jego postać został wykorzystany w wielu znanych sztukach, a nawet w operze Wolfganga Amadeusza Mozarta „Don Juan”. Od niego powstało określenie „donżuan” oznaczające zuchwałego, uwodzicielskiego mężczyznę.

Don Juan to osoba piękna i przystojna. Mężczyzna ów w sztuce Moliera reżyserii Kaniewskiego w Teatrze Nowym w Poznaniu ma długie brunatne włosy, które stanowią dla niego atut w dziedzinie uwodzenia kobiet. Twarz aktora odgrywającego rolę Don Juana jest piękna, o szlachetnych rysach i przenikliwych oczach. W tejże sztuce Don Juan ma piękne szczupłe ciało z muskułami okalającymi jego zgrabną figurę. Jego odzienie wzoruje się na modzie z siedemnastowiecznej Francji. Nosi on żakiety, przesadnie duże kołnierze, smukłe spodnie i typowe dla tamtych czasów buty.

Wiele określeń potrzebnych jest, aby scharakteryzować pięknego hiszpańskiego szlachcica. Don Juan jest przede wszystkim wielkim uwodzicielem. Zdobywa serce każdej kobiety. Tak zrobił np. w przypadku Elwiry, czy Karolki. Nie bez powodu nadano mu przydomek „łamacz serc” Jego sposobami na uwodzenie są m.in.: prawienie komplementów, dowartościowanie potencjalnej ofiary, posługiwanie się kłamstwem, mistrzostwo elokwencji, dar przekonywania i wiele innych...

Libertynizm stanowi część filozofii życiowej Don Juana. Młody Hiszpan jest bowiem całkowitym ekstrawertykiem. Nie poddaje się głównym nurtom w sposobie bycia. Chodzi własnymi ścieżkami, kieruje się własnymi zasadami, nie zważa na opinię innych, a poprawniej mówiąc nie zważa w ogóle na innych.

Poprzez to rani wiele osób. Jego pierwszymi ofiarami są oczywiście kobiety, które nieustannie zdradza, zadając im dużo bólu i cierpienia. Jednak to nie wszystko: Don Juan potrafi nawet zabić, np. w sztuce Moliera bez skrupułów uśmierca Komandora. Jest to skutek jego bezlitości i braku empatii.

Don Juan to też obłudnik i perfidny kłamca. Tym razem też odzywa się w nim kompletny brak skrupułów i pohamowań. W dziele Jean Baptiste Poquelina (Moliera) młody szlachcic udaje przed ojcem, że się zmienił na dobre, że nie jest już łamaczem serc. Tak mocno przekonuje swego rodzica, że ten wierzy synowi i jest wielce przekonany o jego rzekomej pozytywnej zmianie. Jednak zaraz po odejściu ojca, zwierza się swojemu słudze, iż to wszytko nieprawda, tylko kłamstwo. Sganarel, który ma miękkie serce o mało nie mdleje, gdyż również uwierzył swemu panu. Wszystkie te krzywdy wyrządzone obcym ludziom niestety tragicznie odwracają się potem przeciw głównemu bohaterowi: pod koniec sztuki dusza jednego z uśmierconych przez Don Juana zabiera go razem ze sobą do piekła.

Postać młodego hiszpańskiego szlachcica poprzez jej niepowtarzalność jest sławna, kultowa. Zamieszczona została w wielu dziełach, liczni filozofowie i literaci do dziś zastanawiają się nad naturą jej istnienia i próbują zrozumieć jej filozofię życiową. Jest to skomplikowana persona wykorzystywana do różnych celów przez rożnych pisarzy (Molier użył ją, aby m.in. skrytykować postawę ówczesnych Francuzów i przestrzec przed konsekwencjami działań Don Juana). Nie jest to w pełni ani negatywna, ani pozytywna postać. Cechuje ją odwaga i ponadprzeciętna inteligencja, lecz też kłamliwość i brak zahamowań. Myślę, że powinno się czerpać z Don Juana tylko pozytywne wartości, a jego śmierć winna dla nas wszystkich przestrogę przestrogą i dowód, że grzesznicy nigdy nie kończą dobrze...