Kupiec
Dobry kupiec
Przeciwieństwem Scrooge’a jest główny bohater Lalki Bolesława Prusa. Szlachcic z pochodzenia, ubogi, prześladowany za działalność niepodłegłościową, zesłany na Sybir za udział w powstaniu styczniowym, robi kupiecką karierę. Początkowo wiedzie mu się źle, niedożywiony pracuje ciężko i uczy się po nocach. Kiedy jednak żeni się z bogatą wdową Minclową, zyskuje piękny sklepi pomnaża dorobek kilku pokoleń Minclów. By nie narażać się na plotki, że żyje na łaskawym chlebie, a przede wszystkim po...
Skąpy kupiec
Skąpego kupca przedstawia Opowieść wigilijna Karola Dickensa. Ebenezer Scrooge nie ma serca nie tylko dla swych pracowników, ale nawet dla krewnych. Jest człowiekiem okrutnym, skąpym i bezdusznym, dopóki nie przechodzi wewnętrznej przemiany pod wpływem pewnego widzenia (objawiają mu się duchy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości).
Godne pogardy sposoby zarabiania pieniędzy – lichwa, dochody z nierządu i... uczciwa praca
Literatura rejestruje rozmaite niegodne sposoby zarabiania pieniędzy. Uczciwy kupiec wenecki, bohater sztuki Williama Szekspira, pogardza lichwą. I sam nie pożycza na procent. Dlatego tak nienawidzi go zarabiający w ten sposób Żyd Shylock. Pogarda dla lichwy łączy się często z antysemityzmem. Za niegodny sposób zarabiania uchodzi w kręgach mieszczańskich prostytucja. Pani Dulska, bohaterka Moralności pani Dulskiej Gabrieli Zapolskiej, brzydzi się pieniędzmi otrzymywanymi od kokoty –...
Zemsta na dłużniku
Zemsta nie zawsze jest powodowana osobistymi czy rodzinnymi urazami i krzywdami. Niektórzy mszczą się za niepowodzenia finansowe lub z wrodzonej niechęci do ludzi będących wyznawcami innej religii czy poglądów. Ilustrację tej tezy może stanowić Kupiec wenecki Williama Szekspira ukazujący okrutnego Żyda, który postanawia mścić się na szlachetnym kupcu o imieniu Antonio za to, że pożycza ludziom pieniądze bez procentu i że nazywa praktyki Żyda lichwą. Odbiera to Shylockowi klientów i...
Kupiec i godność kupiecka
Kupcy i lichwiarze oraz ich działalność są zalążkiem nowego systemu kapitalistycznego. Niekiedy postaci te są zestawiane na zasadzie kontrastu. Postać szanowanego kupca przedstawia William Szekspir w Kupcu weneckim i przeciwstawiają postaci lichwiarza – Żyda zarabiającego nieuczciwie kosztem innych (pożycza na procent, zdziera z klientów pieniądze, chce zdzierać, także w dosłownym tego słowa znaczeniu, i skórę...). Postaci szanowanych kupców odnajdziemy też w Buddenbrookach Tomasza...