Jako kapitalista wyzyskiwacz ukazany zostaje każdy z wielkich łódzkich fabrykantów w Ziemi obiecanej, ale także Adler, bohater noweli Prusa Powracająca fala. Oszczędza on na wydatkach na bezpieczeństwo w fabryce, nie zatrudnia nawet lekarza, byle finansować syna utracjusza, Ferdynanda. Podobną postawę reprezentuje dawny szlachcic, który jest jedynie pełnomocnikiem i nadzorcą robót w cegielni – pan Dominik Cedzyna z opowiadania Żeromskiego Doktor Piotr. Wyzyskuje on robotników i żyje bardzo skromnie, a wszystkie fundusze przeznacza na kształcenie syna Piotra, który, dowiedziawszy się o całym procederze, buntuje się przeciwko ojcu. Nieuczciwy jest też zapewne właściciel cegielni, Bijakowski, tolerujący praktyki pana Dominika, czy kapitalista, oszust z Ziemi obiecanej, z którym ostatecznie wchodzi w spółkę Maks Baum.