1. ‘jaśnieć blaskiem, lśnić, połyskiwać’; 2. przenośnie ‘wywoływać zachwyt, olśniewać’; od XVI w.; postać z -y- tylko w zachsłow. (np. czes. blyštet ‘błyszczeć, świecić się, lśnić’, forma wielokrotna blýskati)< psłow. *blьščati ‘jaśnieć blaskiem, błyszczeć, lśnić’ – odpowiada dokładnie lit. bliskė’ti; wtórne -y- w językach zachsłow. wprowadzone poprzez skojarzenie z psłow. czasownikiem bliskoznacznym *lyskati ‘błyskać, lśnić’(w pol. łyskać ‘błyskać’); w stpol. w XV w. błyszczeć się ‘błyszczeć złotawo; błyskać się’
poleca
b/d
błysk
‘nagła jasność, światło’; od XVII w.
poleca
b/d
błyskać
‘świecić krótko, z przerwami, migotać’; forma wielokrotna; od XV w.
poleca
b/d
błyskawica
‘piorun’; od XV w.; podobnie czes. blýskavice ‘błyskawica zwiastująca pogodę; kometa, meteor’, słowac. blýskavica ‘burza z błyskawicami’, ukr. blyskavícja ‘błyskawica (bez grzmotu)’ < przymiotnik psłow. *bliskavъ ‘błyskający, błyszczący’ < czasownik *bliskati (por. pol. błyskać);na postać z -ły- miał wpływ stpol. i dialektyczny wyraz łyskawica ‘ts.’; stpol. postać bliskawica, potwierdzona przez nazwę osobową Bliskawa w XV w.
poleca
b/d
błyska się
‘ukazują się błyskawice’
poleca
b/d
błyskotka
‘błyszcząca, świecąca ozdoba’; od XVIII w.; pochodzi od dawnego czasownika błyskotać – czasownika intensywnego od błyskać; z tego samego źródła błyskotny (XVIII w.), zastąpione w XIX w. przez błyskotliwy
poleca
b/d
błysnąć
forma jednokrotna; od XVI w., początkowo regionalnie
poleca
b/d
przebłyskiwać
od XVIII w. zamiast wcześniejszego przebłyskawać z XVI w.; dialektycznie na Śląsku i czasem w Małopolsce bliskać; w stpol. też postać bleszczyć, bliszczeć, plszczeć (XVI w.) oraz bliskać (XIV-XV w.)
poleca
b/d
rozbłyskiwać
od XVIII w. zamiast wcześniejszego przebłyskawać z XVI w.; dialektycznie na Śląsku i czasem w Małopolsce bliskać; w stpol. też postać bleszczyć, bliszczeć, plszczeć (XVI w.) oraz bliskać (XIV-XV w.)
poleca
b/d
poleca
b/d
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta
Spis treści
-
błyszczeć