| Gruczoł dokrewny | Hormon | Działanie fizjologiczne oraz skutki zaburzeń w wydzielaniu hormonu |
| Podwzgórze – wydziela do płata przedniego przysadki – wydziela do płata tylnego przysadki |
liberyny (neurohormon) |
pobudzanie wydzielania przez przysadkę hormonów tropowych → zaburzenia w gospodarce hormonalnej ustroju |
| statyny (neurohormon) |
hamowanie wydzielania hormonów tropowych → zaburzenia w gospodarce hormonalnej ustroju | |
| wazopresyna (neurohormon) | stymulacja resorpcji wody w kanalikach nerkowych → zmniejszenie ilości wody w moczu, wpływ na ciśnienie krwi, niedoczynność – moczówka prosta, nadmierne pragnienie, nadczynność – brak pragnienia |
|
| oksytocyna (neurohormon) |
stymulacja skurczów mięśni macicy i wydzielania mleka | |
| Przysadka | somatotropina (hormon wzrostu) |
pobudzenie wzrostu, wpływ na metabolizm białek, węglowodanów, tłuszczów, niedoczynność – karłowatość u dzieci, nadczynność – gigantyzm (u dzieci), akromegalia (u dorosłych) |
| adrenokortykotropina | pobudzenie kory nadnerczy do produkcji i wydzielania hormonów | |
| tyreotropina | regulacja czynności tarczycy, niedoczynność – kretynizm (u dzieci), wole, obrzęk śluzowaty (u dorosłych), nadczynność – choroba Basedowa |
|
| folikulotropina | stymulacja rozwoju pęcherzyków Graafa w jajnikach i wydzielanie estrogenów (u kobiet), stymulacja rozwoju kanalików nasiennych, wpływ na spermatogenezę (u mężczyzn) |
|
| hormon luteinizujący |
wywołuje owulację oraz przekształcenie pęcherzyka Graafa w ciałko żółte, regulacja produkcji estrogenów i progesteronu u kobiet oraz androgenów u mężczyzn | |
| prolaktyna | stymulacja produkcji mleka, kontrola „instynktu macierzyńskiego” | |
| melanotropina | zwiększenie syntezy barwnika melaniny i jego koncentracji w skórze i włosach | |
| Szyszynka | melatonina | regulacja snu i czuwania, wpływ na czas dojrzewania płciowego, niedoczynność – opóźnienie rozwoju płciowego, nadczynność – przedwczesny rozwój płciowy |
| Grasica | tymozyna | zwiększenie odporności organizmu, wpływ na powstawanie limfocytów |
| Tarczyca | tyroksyna, trójjodotyronina |
pobudzanie tempa metabolizmu, niedoczynność – kretynizm (u dzieci), wole, obrzęk śluzowaty (u dorosłych), nadczynność – choroba Basedowa, → nadmierny metabolizm i pobudliwość nerwowa |
| kalcytonina | wpływ na gospodarkę wapniową poprzez obniżenie poziomu wapnia we krwi i gromadzenie w kościach | |
| Przytarczyce | parathormon | regulacja gospodarki wapniowo fosforanowej, podwyższenie poziomu wapnia we krwi, obniżenie poziomu fosforu we krwi, niedoczynność – niski poziom wapnia we krwi, nadmierna pobudliwość nerwowa, nadczynność – wysoki poziom wapnia we krwi, odwapnienie kości |
| Trzustka – komórki α – komórki β |
glukagon | podwyższenie poziomu glukozy we krwi dzięki rozkładowi glikogenu w wątrobie |
| insulina | obniżenie poziomu glukozy we krwi, niedoczynność – cukrzyca, nadczynność – hipoglikemia |
|
| Nadnercza – kora – rdzeń |
mineralokortykoidy (np. aldosteron) |
regulacja gospodarki wodnej i mineralnej, niedoczynność – choroba Addisona, nadczynność – zespół Cushinga |
| kortykosterydy (np. kortykosteron, kortyzol) |
regulacja przemian związków organicznych, wpływ na odporność | |
| adrenalina | podwyższenie tempa metabolizmu, zwiększenie poziomu glukozy we krwi, zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi, wpływ na część współczulną autonomicznego układu nerwowego, tzw. hormon stresu |
|
| noradrenalina | wzmożenie akcji serca, podwyższenie ciśnienia krwi | |
| Jądra | androgeny (testosteron) |
indukowanie i podtrzymywanie drugorzędnych cech płciowych, wpływ na popęd płciowy, zaburzenie płodności i popędu płciowego, niedoczynność – wysoki głos, zmiana wyglądu (wąskie barki, brak owłosienia twarzy, gruba warstwa tkanki podskórnej) |
| Jajniki | estrogeny (estradiol) progesteron |
indukowanie i podtrzymywanie drugorzędowych cech płciowych, regulacja cyklu menstruacyjnego, rozwój śluzówki macicy w celu przyjęcia blastocysty, wpływ na zachowania seksualne, niedoczynność – „męska” budowa ciała (wąskie biodra, cienka warstwa tkanki podskórnej), zaburzenia płodności i popędu płciowego |
| Jajniki – ciałko żółte, łożysko |
progesteron | podtrzymywanie ciąży |
| Trofoblast blastocysty, kosmówka |
gonadotropina kosmówkowa |
stymulacja syntezy progesteronu |
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta
Czas czytania: 4 minuty
Spis treści
-
Wybrane hormony gruczołów dokrewnych człowieka i ich działanie fizjologiczne