| M A K R O E L E M E N T Y |
Pierwiastki | Rola w organizmie |
| węgiel | – podstawowy składnik wszystkich związków organicznych, | |
| tlen | – składnik związków nieorganicznych i organicznych, w których włączany jest do łańcucha węglowego, albo obecny jest w wielu grupach funkcyjnych, – uczestnik procesów oksydoredukcyjnych podczas utleniania komórkowego |
|
| wodór | – składnik wszystkich związków organicznych oraz wody, – uczestnik reakcji redox (podobnie jak tlen) |
|
| azot | – składnik wielu związków chemicznych: aminokwasów i białek, kwasów nukleinowych i nośników energii (np. ATP,NAD+, NADP+) oraz koenzymów (np. CoA), witamin z grupy B, układu porfirynowego (np. w chlorofilu i hemie), chityny, alkaloidów (np. nikotyny, kofeiny, kokainy), hormonów roślinnych | |
| siarka | – składnik aminokwasów cysteiny, cystyny i metioniny, – uczestniczy w tworzeniu wiązań disiarczkowych w cząsteczkach białka |
|
| fosfor | – składnik kwasów nukleinowych, ATP, NADP+, fosfolipidów, – wraz z wapniem nadaje sztywność elementom kostnym szkieletu, – uczestniczy w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej (jony fosforanowe) |
|
| wapń | – składnik kości, pancerzy, muszli, – niezbędny w procesie krzepnięcia krwi, – składnik płynów ustrojowych, – powoduje wzrost lepkości cytoplazmy, zmniejszając uwodnienie koloidów, – wzrost stężenia Ca2+ zmniejsza przepuszczalność błon, – wtórny przekaźnik sygnałów w komórkach (wzrost stężeniaCa2+ uruchamia skurcz komórek mięśniowych, wydzielanie substancji w wielu komórkach wydzielniczych, a w komórkach nerwowych neuroprzekaźników) |
|
| magnez | – składnik kości, – aktywator wielu enzymów oddechowych i fotosyntetycznych, – niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego, – składnik chlorofilu |
|
| potas | – bierze udział w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego oraz stężenia jonów wodorowych w komórkach, obniża lepkość cytoplazmy, – razem z sodem warunkuje przewodzenie impulsów nerwowych, – bierze udział w otwieraniu aparatów szparkowych u roślin, – aktywator niektórych enzymów |
|
| sód | – odpowiada za pobudliwość komórek, – uczestniczy w utrzymaniu ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych |
|
| chlor | – bierze udział w regulacji ciśnienia osmotycznego i pH płynów ustrojowych, odpowiedzialny za równowagę wodno-mineralną, – aktywator enzymu amylazy ślinowej i składnik soku żołądkowego, – przenikając przez błony erytrocytów ułatwia wydzielanie CO2 |
|
| M I K R O E L E M E N T Y |
żelazo | – składnik białek hemoprotein (np. hemoglobiny, mioglobiny) oraz enzymów oddechowych i z fazy świetlnej fotosyntezy (np. cytochromów, ferredoksyny) |
| miedź | – składnik enzymów fazy świetlnej fotosyntezy (np. plastocyjaniny) i łańcucha oddechowego, a także hemoproteidu w krwi mięczaków (tzw. hemocyjaniny), – wpływa na metabolizm żelaza w organizmie |
|
| mangan | – aktywator enzymów cyklu kwasu cytrynowego i fazy świetlnej fotosyntezy, – składnik arginazy, enzymu uczestniczącego w przemianach aminokwasów |
|
| molibden | – niezbędny przy wiązaniu azotu atmosferycznego przez bakterie brodawkowe | |
| kobalt | – składnik witaminy B12 niezbędnej do syntezy hemu, – u roślin motylkowych potrzebny w asymilacji azotu przez bakterie brodawkowe |
|
| cynk | – składnik insuliny oraz niektórych enzymów biorących udział w metabolizmie węglowodanów i białek (np. anhydrazy węglanowej, karboksypeptydazy), – element tzw. palca cynkowego (motyw strukturalny) w wielu białkach regulatorowych, za pomocą którego białko wiąże się z DNA, kontrolując ekspresję genów, – wpływa na stan paznokci, skóry, włosów, – potrzebny do syntezy czynników regulujących rozwój roślin |
|
| jod | – składnik hormonów tarczycy | |
| fluor | – składnik szkliwa zębów oraz kości | |
| bor | – wpływa na procesy wzrostowe u roślin, w tym także na wzrost łagiewki pyłkowej | |
| krzem | – jako krzemionka główny składnik szkieletu okrzemek i gąbek, – u roślin SiO2 usztywnia ściany komórkowe skrzypów i traw |
|
| selen | – ochrona przed utlenieniem, składnik enzymu peroksydazy glutationowej. |
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta
Czas czytania: 4 minuty
Spis treści
-
Rola makroelementów i mikroelementów w żywych organizmach.