Obrazek
‘zachwycać się kimś, być pod czyimś urokiem’; zwrot; Zakochany Hiszpan nie jest wpatrzony w swoją kobietę jak w obrazek. – „Angora”.
obrzucać kogoś błotem
‘mówić o kimś nieprawdziwe rzeczy, rzucać oszczerstwa, oczerniać’; zwrot; Przedstawiciele skłóconych obozów (…) obrzucają się błotem i wzajemnie oskarżają o korupcję i prywatę. – GW; Obrzucanie innych błotem wychodzi czytelniczce dość dobrze. – „Angora”.
obrzucić/obrzucać kogoś, rzucić/rzucać w kogoś kamieniami
‘potępić, potępiać kogoś’; zwrot, bibl. (J 8, 7: „Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na nią kamieniem.” Słowa Jezusa skierowane do faryzeuszy, którzy przyprowadzili mu cudzołożnicę, aby ją osądził.); Gdy się myśli o obrzuconym tak ciężkimi kamieniami Herbercie, przypominają się słowa, które napisał J. Swift (…). – W. Łysiak
Obrzydzenie
‘powodować uczucie wstrętu, odrazy’; zwrot; (…) jeszcze większe obrzydzenie budzi we mnie wszelka niesprawiedliwość. – W. Łysiak
obśmiać się jak norka
‘dobrze się uśmiać; śmiejąc się, zabawić się; zwrot, przyr. Norki nie wydają dźwięków, które mogłyby przypominać śmiech. Prawdopodobnie więc ten zwrot pochodzi od „uśmiechniętego” pyszczka tych zwierząt; Obśmiałem się jak norka z jego przemówienia. – „Przekrój”.
Obudzić się
obudzić się z ręką w nocniku
obudzić się z ręką w nocniku
obudzić się z ręką w nocniku
‘z powodu nieumiejętności przewidywania i realnej oceny wydarzeń doprowadzić swym postępowaniem do sytuacji niekorzystnej, niepożądanej, nieprzyjemnej’; zwrot; Niedługo spadną nam klapki z oczu i obudzimy się z ręką w nocniku. – Internet.
obudzić/rozbudzić/wzbudzić nadzieję
‘wypowiadać się optymistycznie w jakiejś sprawie, obiecać coś komuś; wznowić w kimś wiarę w powodzenie czegoś’; zwrot; Jeśli się uda nakłonić sponsorów, podobne nadzieje delfiny obudzą w sercach polskich matek. – „Ozon”.
Oburzenie
‘okazać, uzewnętrznić (swoje) oburzenie’; kalka z niem., zwrot charakterystyczny dla jęz. oficjalnego; A. Markowski.
Obyczaj
Obywatel
‘przeciętny, niczym niewyróżniający się człowiek’; wyr. rzecz.; Zwykłego szarego obywatela od razy by skontrolowano.
Och
Ochronny
Ochrzan
‘zostać przez kogoś zwymyślanym za coś, otrzymać reprymendę’; zwrot, pot.; A w domu dostałem ochrzan od rodziców i babci, że naraziłem zwierzątko na stres, a rodzinę na wstyd. – „Victor J”.
ochy i achy
Oczekiwanie
‘nie zawieść kogoś, czyichś nadziei; podołać czyimś pragnieniom’; zwrot; Nie jest jasne, czy abp Dziwisz sprosta tym oczekiwaniom(…). – „Ozon”.
oczy (stanęły komuś) w słup
‘ktoś bardzo się zdziwił, przeraził, coś go niezmiernie zaskoczyło’; zwrot; (...) weszła drobna malutka z kosą jak zapałka/Oczy w słup/a ona/– przyszłam po kanarka (...) – J. Twardowski.
oczy komuś wyszły/wychodzą z orbit
oczy komuś wyszły/wychodzą z orbit
‘ktoś okazał, okaże wielkie zdziwienie, zaskoczenie, przerażenie czymś’; zwrot.
oczy się komuś do czegoś świecą
‘ktoś ma na coś wielką ochotę’; zwrot; Oczy mu się świecą do ciasta. – „Victor J”.
oczy się komuś kleją/zamykają
‘kogoś sen morzy, senność ogarnia’; zwrot; Oczy mi się kleją i głowa mi ciąży./Sen i śmierć ścigają, które pierwsze zdąży. – J. Sztaudynger.
oczy się komuś otworzyły
‘ktoś odkrył, uświadomił sobie prawdę o czymś, o kimś,o sobie’; zwrot, bibl. (Rdz 3, 7: „A wtedy otworzyły się im obojgu [Adamowi i Ewie] oczy i poznali, że są nadzy; spletli więc gałązki figowe i zrobili sobie przepaski.”).
oczy stanęły komuś w słup
oczy/gały wyszły/wyjdą komuś z orbit
od a do zet
‘od początku do końca, w całości’; ‘w porządku alfabetycznym’; wyr. określ.; Wezwano mnie na UB, gdzie – jak pisze – „czarno na białym udowodniono mi, że życiorys mój sfałszowany jest od a do zet” . – „Gazeta Polska”.
od Adama i Ewy
od Adama i Ewy
‘od samego początku’; wyr. określ. (zwykle w połączeniu z czas.: wywodzić , wyjaśniać itp.), bibl. ( Adam i Ewa – pierwsi ludzie na Ziemi, stworzeni przez Boga, rodzice całej ludzkości; Rdz 1, 7; 2, 7; 2, 21-25);
od Annasza do Kajfasza
od Annasza do Kajfasza
‘od jednego do drugiego, od jednej instytucji do drugiej, bezskutecznie, nic nie załatwiając’, wyr. określ. (zwykle w połączeniu z czas. chodzić), bibl. (Annasz – arcykapłan żydowski; teść Kajfasza – także arcykapłana żydowskiego, przewodniczącego Wysokiej Rady w czasie procesu Jezusa; J 18,24: „Następnie Annasz wysłał Go związanego do arcybiskupa Kajfasza.”); W naszej rzeczywistości trzeba się nachodzić od Annasza do Kajfasza, żeby cokolwiek załatwić. – Internet.
od cholery i ciut, ciut/i trochę
‘bardzo dużo, mnóstwo’; wyr. określ., wulg. (por. jak jasna cholera ); Poszukaj szukaczem w tym forum, jest tego od cholery i ciut, ciut. – Internet.
od czasu do czasu
‘co pewien czas, niekiedy, nie zawsze’; wyr. określ.; Jeśli na przykład trafi do moich rąk dobra książka lub ciekawe pismo, mogę i trzy dni leżeć na brzuchu pogrążona w czytaniu, nie jedząc (od czasu do czasu wystarczy mi byle co przełknąć i popić), nie sprzątając.
od groma
‘bardzo dużo, mnóstwo’; wyr. określ., przyr.; Przyniosę ci jutro parę tych nagrań, mam ich od groma i trochę. – zasłyszane.
od pierwszego wejrzenia
od pierwszego wejrzenia
‘natychmiast, od razu’; wyr. określ. (najczęściej w połączeniu z czas. typu: zakochać się, spodobać się oraz z rzecz. miłość ); Córka Ajetesa, Medea zakochała się w nim (…) od pierwszego wejrzenia, gdy wszedł na dwór ojca śmiały, urodziwy i taki inny niż mężczyźni, których widziała dotychczas. – J. Parandowski; A nauczyciele w sumie nie różnią się zbytnio od tych z podstawówki. Będą wśród nich równiachy, piły i kumple. Jednych pokochacie od pierwszego wejrzenia, innych potraktujecie...
od siedmiu boleści
od siedmiu boleści
‘o kimś, o czymś mało wartościowym, niewiele wartym, byle jakim’; wyr. określ.; Chodzi dumny jak paw, pewny siebie i lekceważy kolegów, a przecież mówią, że to artysta od siedmiu boleści.
od stóp do głów
od stóp do głów
‘o człowieku: cały, cała postać, od góry do dołu’; wyr. określ., bibl. (Hi 2, 7: „Odszedł szatan sprzed oblicza Pańskiego i obsypał Hioba trądem złośliwym, od palca stopy aż do wierzchu głowy.”); Przechodząc obok, zmierzył ją wzrokiem od stóp do głów. – GP; Zobaczyłem ją wtedy po raz pierwszy jak ją Pan Bóg stworzył od stóp do głów. – Internet.
od ust sobie odejmować
‘oszczędzać na jedzeniu, skąpić sobie, wyrzekać się czegoś’; zwrot.
od wielkiego dzwonu
‘rzadko, przy wyjątkowych okazjach’; wyr. określ., kult. duch.; Za tyle pieniędzy kupiłaś tę sukienkę, a teraz nosisz ją od wielkiego dzwonu. – zasłyszane.
odbić się od dna
‘wychodzić z trudnej, kryzysowej sytuacji’; zwrot; Tylko taki konkurs może odbić się od dna i nawiązać do najlepszych tradycji (…). – „Wprost”.
odbić się szerokim echem
‘wzbudzać duże zainteresowanie, oddźwięk, żywą reakcję; stać się sławnym, popularnym’; zwrot, Wczorajsza publikacja „Faktu” o zeznaniu majątkowym arbitra sędziowskiego przed sądem rejonowym odbiła się szerokim echem. – „Fakt”; Zawstydzający epizod z prezydenckiej kampanii wyborczej odbił się echem w prasie europejskiej. – „Angora”.
odbić/odbijać piłeczkę
‘przekazać, przekazywać jakąś sprawę, problem z powrotem do nadawcy’; zwrot, sport.; Ten zaś zwalił winę na wykonawcę, który odbił piłeczkę z powrotem do architekta (…). – „Ozon”; Kto ma to robić, szkoła, rodzina – wszyscy odbijamy piłeczkę. – TVP 2.
odchodzić z kwitkiem
‘nic nie załatwić, niczego nie osiągnąć, zakończyć starania fiaskiem’; zwrot, prawn. kwit ‘dokument zwalniający od zobowiązania prawnego’; Pacjenci odchodzą z aptek z kwitkiem. – TVP 1; Ludzie jadą i wracają z kwitkiem. – TVP 2.
Odciąć się
‘nie akceptować czegoś, nie zgadzać się z kimś, czymś; ostentacyjnie zerwać z kimś, czymś’; zwrot; Nie było jeszcze filmu, od którego policja tak by się odcięła. – „Nowy Dzień”.
odciąć/odcinać się od kogoś, czegoś
‘nie akceptować czegoś, nie zgadzać się z kimś, czymś; ostentacyjnie zerwać z kimś, czymś’; zwrot; Nie było jeszcze filmu, od którego policja tak by się odcięła. – „Nowy Dzień”.