Gatunki literackie Oświecenia.
Bajka - krótka powiastka wierszem lub prozą, której bohaterami są zwierzęta, ludzie, rza-dziej rośliny lub przedmioty. Zawiera pouczenie lub moralistyczne uogólnienie przedstawione wprost lub zasugerowane. Przedstawione wydarzenia stanowią...
Król Edyp - Gatunek literacki
Dramat starożytnej Grecji dzielił się na dwa główne gatunki – tragedię i komedię. Ze sztuk scenicznych osobno wyróżnić należy dramat satyrowy i mim. Tragedia była najwyżej cenionym przez Greków gatunkiem literackim. Jej wyznaczniki zostały...
Charakterystyka i funkcje gatunków typowych dla literatury oświeceniowej.
W drugiej połowie XVII wieku we Francji ukształtowała się konwencja literacka klasycyzmu. Stworzyli ją pisarze, poeci i dramaturdzy, którzy nawiązywali do teorii literatury klasycznej, ustalonej w dobie odrodzenia. Twórcy kładli nacisk na jasność...
Józef Czechowicz - O matce - opracowanie
Typ liryki Wiersz wolny Józefa Czechowicza jest przykładem liryki bezpośredniej. Podmiot ujawnia się w utworze i używa czasowników w 1 os. l. poj. Ze względu na temat tekst przynależy do liryki wyznania oraz refleksyjnej. Osoba mówiąca wyjawia...
Charakterystyka europejskiej powieści realistycznej epoki pozytywizmu na przykładzie "Ojca Goriot".
Scharakteryzuj na wybranym przykładzie europejską powieść realistyczną epoki pozytywizmu. Honoriusz Balzac stworzył model klasycznej powieści realistycznej, nie znanej dotąd w historii literatury francuskiej. Balzac jest autorem „Ojca Goriot”,...
Dramat sanskrycki (staroindyjski).
-Najstarszy indyjski tekst o estetyce ( i jednocześnie o sztuce teatru) to Natjaśastra (Nauka o teatrze) – III w. po Chr. B. istotna teoria smaków (rasa) w przeżyciu estetycznym- dzieło sztuki w kontakcie z odbiorcą nabiera smaku. - Struktura...
Cechy epopei jako gatunku literackiego na przykładzie utworów starożytnych.
Epos jest praktycznie pierwszym gatunkiem, jaki się pojawia w Grecji w starożytności powstały dwa wielkie eposy Homera, zwane również epopejami: "Iliada" i powiązana z nią "Odyseja"; pierwsza opisuje historię wojny Trojańskiej,...
Rola publicystyki w kształtowaniu się idei pozytywistycznych.
Prasa odegrała ogromną rolę w kształtowaniu się idei pozytywistycznych. Zastępowała ona likwidowane instytucje kulturalne i naukowe. Mogła przybliżyć ludziom sytuację polityczną i społeczną. Wśród prasy wyłoniły się dwa ugrupowania: "Stara...
Realizm/naturalizm -napisz kilkunastozdaniowy tekst w konwencji realistycznej i ten sam w konwencji naturalistycznej. wyjaśnij, jakie środki zostały przez Ciebie zastosowane.
Realizm Józefina Dębska stała w kolejce i kurczowo macała się po kieszeniach marynarki. Marynarka była cała w łatach, bynajmniej z przyczyny mody. „Czy to czyy to... Niemożliwe! Zapomniałam portfela i to w takiej chwili kiedy stoję przy kasie!”...
Jan Lechoń - Pieśń o Stefanie Starzyńskim - opracowanie
Typ liryki Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej i zwrotu do adresata (podmiot w pierwszym wersie odnosi się do Warszawy, a w ostatnich – do pieśni i czytelników, przyszłych pokoleń Polaków oraz Warszawiaków). Postać mówiąca używa...
Literatura średniowieczna - gatunki.
Gatunki: ŚWIECKIE - tematyka świecka. Powieści bretońskie - (X w.) utwory, których fabuła oparta jest na bardzo starych legendach, baśniach i mitach celtyckich: - romanse "Tristan i Izolda" - przygodowe "O rycerzach...
Tadeusz Gajcy - Wczorajszemu - opracowanie
Typ liryki Wiersz Tadeusza Gajcego Wczorajszemu jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Świadczą o tym chociażby anaforyczne wersy rozpoczynające pierwszą i drugą strofę od słowa „ufałeś”. Wiesz przybiera charakter monologu lirycznego...
Gatunki literackie Romantyzmu.
Gatunki literackie romantyzmu to: -dramat romantyczny -poemat dygresyjny -powieść poetycka -epopeja -oda -ballada BALLADA Nazwa pochodzi od słowa ballare (wł.)- tańczyć. Ballada pierwotnie oznaczała prowansalską ludową pieśń taneczną,...
Granica - gatunek literacki
Powieść psychologiczna – jak podaje Słownik terminów literackich , jest odmianą powieści, w której uwaga czytelnika ma skupiać się na życiu wewnętrznym postaci, jego dynamice, uwarunkowaniach i przejawach. Najpopularniejszymi środkami, którymi...
Jarosław Marek Rymkiewicz - Na trupa (I) - opracowanie
Typ liryki Początkowo wydaje się, że wiersz Rymkiewicza jest przykładem liryki pośredniej, jednak ostatni wers brzmi: „Mnie czyniący co uczynisz teraz Panie”, a więc podmiot liryczny ujawnia się i jest to człowiek modlący się do Boga. Koncept...
Ludzie bezdomni - Gatunek literacki
Ludzie bezdomni to jedna z najważniejszych i najbardziej udanych powieści Stefana Żeromskiego. Zręcznie poprowadzona fabuła, bogactwo elementów symbolicznych, nawiązań filozoficznych oraz podjęta aktualna tematyka współczesna decydują o tym,...
Na przykładzie Ucieczki Adama Mickiewicza, a także innych jego utworów, omów cechy ballady jako gatunku literackiego.Odwołaj się do wiedzy o synkretyzmie rodzajowym.
Ballada jest gatunkiem mieszanym, synkretycznym. Stoi na pograniczu epiki, liryki, i dramatu. Występują w niej elementy świata realistycznego jak i fantastycznego, różnorodność stylistyczna - sąsiadowanie ze sobą elementów humorystycznych i...
Antygona - Gatunek literacki
Cechy tragedii antycznej Bohaterowie tragedii antycznej zawsze są uwikłani w konflikt (nazywamy go konfliktem tragicznym) pomiędzy własnym działaniem a siłami wyższymi, np.: normami moralnymi, historią czy tak jak w starożytności między...
Dramat w Romantyzmie
Niewątpliwie najważniejszym rodzajem w polskiej literaturze romantycznej, a w każdym razie rodzajem obejmującym największe arcydzieła, jest dramat. Pojawia się tu specyficzny gatunek określony mianem dramatu romantycznego. Cechuje go poetyka formy...
Tren 6
Tren VI jest wyrazem bólu i żalu poety. Składa się z dwóch kontrastowo zestawionych części. Część pierwsza to apostrofa do Urszulki, pełna pasji i dramatyzmu, a potem coraz bardziej zrezygnowane wezwania do zmarłej córki. Panuje tu atmosfera...
Liryka romantyczna
Literatura romantyczna odznacza się charakterem lirycznym, co oznacza, że jest ona ekspresją jej twórców, ujawnia ich wnętrze, jest skrajnie subiektywna. W przypadku polskich romantyków liryka – jako rodzaj literacki – nie stanowi największej i...
Halina Poświatowska - Tutaj leży Izold jasnowłosa - opracowanie
Typ liryki Początkowe wersy sprawiają wrażenie, że wiersz Haliny Poświatowskiej jest przykładem liryki pośredniej („tutaj leży Izold jasnowłosa”), jednak w ostatniej strofie ujawnia się podmiot liryczny: „i wiem że się nieodwołalnie stanie”....
Wesele - gatunek literacki
Dramat młodopolski. Znane są dziś słowa samego Wyspiańskiego: Teatr mój widzę ogromny, Wielkie powietrzne przestrzenie. Wyspiański wyobrażał sobie dramat jako połączenie wielu elementów różnorakich dziedzin sztuki, teatr wizyjny, który...
„Aleksander Fredro- Śluby Panieńskie jako najwybitniejsza polska komedia”
„Aleksander Fredro- Śluby Panieńskie jako najwybitniejsza polska komedia” Jest to jedna z najlepszych komedii Aleksandra Fredry urodzonego 1793 roku, zmarłego 1876, który był jednym z najwybitniejszych polskich komediopisarzy epoki romantyzmu,...
Streszczenie "Lilije"
Kobieta zabiła swojego męża bo bala sie jego reakcji po dowiedzeniu sie ze go zdradzila (wtf) Postanawia isc do starego dziada pustelnika ale przed tym go tam pogrzebala gdzies i lilie zasadzila na tym grobie No i dziad mowi jej Zabilas meza? I co...
Cechy powieści poetyckiej typu bajronicznego, bajronizm.
Cechy powieści poetyckiej typu bajronicznego: · synkretyzm rodzajowy (połączenie elementów epickich [opowiadanie], lirycznych [uczucia], dramatycznych); · występowanie kilku narratorów np. we wstępie przemawia autor następnie o śmierci Leili...
Cechy gatunkowe z Romantyzmu
Cechy preromantyzmu : - Odrzucenie reguł konwencji literackich - Poszukiwanie źródeł twórczości w natchnieniu - Zainteresowanie emocjonalną stroną ludzkiej natury i ludowością - Poszukiwanie inspiracji artystycznych w tradycji rodzinnej...
Zbigniew Herbert - Pan Cogito - opracowanie
Geneza utworu i znaczenie tytułu Pan Cogito to piąty tom poetycki Zbigniewa Herberta wydany w roku 1974. Zbigniew Herbert wydał go dokładnie w wieku 50 lat, już jako poeta dojrzały. Przygotowywał ten tom w latach 1962-1973, a późniejsza...
Odwołując się do załączonego fragmentu "Granicy" Zofii Nałkowskiej i znanej Ci sceny zakończenia "Przedwiośnia" scharakteryzuj postawy życiowe głównych bohaterów tych powieści.
Nałkowska w ?Granicy? przedstawia rozważania na temat istoty człowieczeństwa. Pierwsze z nasuwających się pytań to zagadnienie dotyczące poszukiwania odpowiedzi na pytanie: kim jest człowiek i jak kształtuje się jego osobowość. Problemy...
Jacek Kaczmarski - Mury
Typ liryki Utwór Mury jest przykładem liryki pośredniej fabularnej. W hymnie Solidarności mowa jest o bardzie, który, poprzez swoją twórczość, porusza tłumy, jednak ludzie po pewnym czasie przekształcają znaczenie pieśni. Biorąc pod uwagę...
Powieść poetycka
Gatunek poezji narracyjnej (wierszowanej) o charakterze synkretycznym, łączący elementy epickie, liryczne (subiektywizacja narracji) i dramatyczne. Fabuła powieści poetyckiej ma konstrukcję fragmentaryczną (często nie respektuje praw chronologii),...
Wojciech Wencel - Perła - opracowanie
Typ liryki Rymowany wiersz Perła napisany w 1994 r. w Somonino stanowi przykład liryki pośredniej, lecz także opisowej. Kobieta charakteryzowana jest przez czynność, którą wykonuje. W utworze ukazana została tajemnicza (nienazwana po imieniu)...
Romantyczne gatunki literackie, ich żywotność uzasadniona tendencjami epoki.
Romantyzm w Polsce zaczął się balladami. Utwory te miały wszelkie szanse zainteresować szerokie kręgi odbiorców, będąc atrakcyjne pod względem treści i formy. Nawiązywały do wierzeń i podań ludowych, często sięgających w wieki predchreścijańskie,...
Tadeusz Gajcy - O nas - opracowanie
Typ liryki Już sam tytuł tekstu Tadeusza Gajcego wskazuje na typ liryki bezpośredniej („na ciebie i na mnie czeka”), w której podmiot liryczny to człowiek czasu wojny, czasu apokalipsy spełnionej, wypowiadający się trochę w swoim, a trochę w...
Jan Lechoń - Mochnacki - opracowanie
Typ liryki Powstały w 1918 r. (opublikowany w zbiorze Karmazynowy poemat wydanym w 1920 r.) rymowany wiersz Leszka Serafinowicza, który pisał pod pseudonimem Jan Lechoń, jest przykładem liryki pośredniej, fabularnej. Podmiot w utworze nie...
Sielanka w literaturze polskiej. Omów na znanych Ci przykładach - cechy gatunku.
Sielanka to znana w starożytności idylla lub bukolika; nazwa polska Szymonowica; gatunek synkretyczny, łączy liryki, epiki, dramatu z naciskiem na ten pierwszy; Tematyka związana ściśle z życiem pasterzy, rolników, rybaków i myśliwych; wieś to...
Główne gatunki piśmiennictwa epoki pozytywizmu.
Przez stulecia najważniejszym gatunkiem epickim był epos. Od starożytności aż po średniowiecze wyrażał on światopogląd kolejnych pokoleń. Pierwsze formy powieściowe pojawiły się już w starożytnej Grecji i znosiły one dystans świata przedstawionego...
Hiszpańska komedia barokowa - charakterystyka
Wczesne komedie hiszpańskie tego okresu można podzielić na: comedia a noticia (komedia prawdziwa i comedia a fantasia (komedia fantastyczna). Następnie miał miejsce rozwój prowadzący do wykształcenia comedii nueva- ten nowy typ komedii wyłonił się...
Geneza kazań.
Geneza Kazań - Kazania, co ciekawe, nie były wygłoszone, mimo że pierwotnie takie było ich przeznaczenie. - Gatunek ten w renesansie należał do specyficznych form literackich, w których najważniejszą funkcję pełniła postać mówiącego,...
Marcin Świetlicki - Olifant - opracowanie
Typ liryki Wiersz Marcina Świetlickiego Olifant należy do liryki bezpośredniej. Świadczą o tym czasowniki w 1 os. l.p., np.: „przyszedłem”, „zobaczyłem”, mam”. Podmiotem lirycznym jest mężczyzna, który przychodzi do kobiety, by się kochać....
Jan Lechoń Herostrates - opracowanie
Typ liryki Utwór Jana Lechonia Herostrates jest przykładem liryki bezpośredniej i równocześnie liryki podmiotu zbiorowego, a także zwrotu do adresata. Osoba mówiąca w utworze używa naprzemiennie zaimków i czasowników w 1 os. l. poj. oraz...
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska - Nike - opracowanie
Typ liryki Utwór Nike jest przykładem liryki zwrotu do adresata. Nieujawniająca się wprost osoba mówiąca zwraca się do miłości, którą porównuje do starożytnej bogini (a w zasadzie do jej posągu w Paryżu w Luwrze). Ze względu na temat utwór...
Na podstawie "Żeńców" Szymona Szymonowica scharakteryzuj sielankę jako gatunek literacki.
Szymon Szymonowic, autor wykwintnych i zarazem realistycznych sielanek, pochodził z rodziny mieszczańskiej, ale za zasługi na polu literatury został nobilitowany (uszlachcony). Tęgi był to umysł, a jego talent poetycki - darem bożym, bo też -...
Cechy dramatu awangardowego na przykładzie "Szewców".
W XX-leciu oryginalnością odznacza się rozwój dramatu jako gatunku literackiego, między innymi nurtu groteski i drwiny, zaliczającego się do ówczesnego nurtu awangardy; nurt ten oznaczał się współczesnym humorem, wyczuciem aktualnych problemów,...
Rodzaje i gatunki literackie Oświecenia.
Jakie rodzaje i gatunki literackie występowały w II połowie XVIII wieku? Jakie były ich źródła i czemu zawdzięczały swoją popularność? Oświecenie w Polsce trwa od połowy XVII wieku do pierwszych dziesięcioleci wieku XIX. Nazwany jest wiekiem...
Czym jest epos antyczny?
Epos jest najstarszym gatunkiem literackim powstałym w antycznej kulturze grecko-rzymskiej. Za ojca tego gatunku uznaję się Homera, legendarnego aojda, który przy dźwiękach instrumentu strunowego wygłaszał swoje teksty. Epos to inaczej poemat...