Bałtyk – historia, charakterystyka geograficzno - fizyczna i typy wybrzeży.

Historia:

Około 12 000 lat temu wody roztopowe zbierające się przed czołem lądolody utworzyły słodkowodne bałtyckie jezioro zaporowe, które w wyniku dalszego ocieplania klimatu i topnienia lądolodu uzyskało połączenie z Atlantykiem. Około 500 lat później powstało zimne morze Yoldiowe. W wyniku podnoszenia się Skandynawii, morze utraciło połączenie z Atlantykiem i ponownie przeobraziło się w słodkowodne jezioro o nazwie Ancylusowe. Obniżenie się południowych wybrzeży jeziora było przyczyną powstania powtórnego połączenia z Atlantykiem. Tak utworzyło się morze Litorynowe. Miało ono większą powierzchnię i bardziej słone wody niż obecny Bałtyk. Współczesny Bałtyk ukształtował się ok. 2000 lat temu

Charakterystyka fizyczno – geograficzna:

Bałtyk jest szelfowym morzem śródlądowym, otoczonym tylko jednym kontynentem. Jest najmłodszym morzem oceanu Atlantyckiego. Rozciąga się południkowo na długość ok. 1 300 km. Zajmuje powierzchnię 422 tys km2, a średnia głębokość wynosi 55 m. Bałtyk jest stosunkowo płytki – około 80% leży na głębokości 50-100 m. Tylko 2 % powyżej 200m. Maksymalna Głębokość to 459m – głębia Landsort. Należy do mórz chłodnych. Zasolenie jest stosunkowo niewielkie i regionalnie zróżnicowane. W Zatoce Puckiej wynosi 0,005‰, w basenie środkowym około 6-7‰, a w Zatoce Botnickiej i Fińskiej 3‰. Największe występuje w rejonie cieśnin duńskich, gdzie docierają słone wody oceanu podczas zachodnich wiatrów zwiększając zasolenie do 30 ‰, a podczas wschodnich zmniejszając do 10 ‰. Zasolenie zmniejsza się w kierunku północnym i wschodnim. Wzrost zasolenia postępuje wraz z głębokością. Fale morskie są małe, a ich wysokość dochodzi do 3m. Przypływy i odpływy powodują wahania poziomu morza od 6-62 cm w cieśninach duńskich, a na południowych wybrzeżach od 1-11 cm. Bałtyk łączy się z Atlantykiem przez wąskie cieśniny Sund, Wielki Bełt i Mały Bełt. Licznie występują dorsze, śledzie oraz szproty, flądry, łososie i węgorze. Z ssaków żyją 3 gatunki fok. Bałtyk jest morzem zanieczyszczonym głównie ściekami komunalnymi, przemysłowymi i rolniczymi, a także pyłami i gazami przemysłowymi oraz ściekami ze statków, w tym ropą naftową.

Typy wybrzeży:

·Zalewowo-mierzejowe – plaże budowane przez morze poprzez zalewanie terenów nisko położonych
·Mierzejowe – południowe wybrzeże budowane przez prądy przybrzeżne osadzające materiał w miejscu załamania linii brzegowej.
·Klifowe – morze niszczy wysoki brzeg – wyspa. Wolin, Gdynia, Jastrzębia Góra
·Fiordowo - szkierowe – Szwecja, Finlandia.