Kultura Żydowska.

Niektórzy twierdzą, że Żydami są wyłącznie chasydzi, ze swoimi charakterystycznymi pejsami, w długich czarnych płaszczach i w czarnych kapeluszach. W rzeczywistości jednak okazuje się, że judaizm przybrał wiele różnorodnych form, a nawet mało religijni spośród Żydów zachowują pewne obrzędy (np. obrzezanie).
Obok ortodoksów i Żydów konserwatywnych (masorti), żyją Żydzi reformowani i liberalni, którzy kładą nacisk na etyczne zasady judaizmu, uważając surowe nakazy i zakazy Tory za inspirację, a nie obowiązek. Mniejszością religijną są Żydzi mesjańscy, którzy najczęściej znajdują swoje miejsce w którymś z wielu odłamów chrześcijaństwa. Są i zsekularyzowani Żydzi, którzy oddają się humanizmowi, całkowicie odrzucając autorytet Tanach.
Esencją judaizmu jest przestrzeganie Prawa żydowskiego (halacha), które reguluje życie wyznawcy judaizmu tak szczegółowo, że trudno oddzielić wyznawanie religii od zajęć doczesnych. Jego podstawą jest Tora, zinterpretowana w części halachicznej Talmudu. Talmud dzieli halachę na 613 przykazań (micwot): 248 nakazów i 365 zakazów, które obejmują każdy aspekt życia, od interesów po sypialnię, od urodzin po dzieła miłosierdzia. Dla większości współczesnych Żydów, nakazy Tory nie są już prawdziwymi nakazami religijnymi, lecz tylko tradycją. Nawet religijni Żydzi nie przestrzegają wszystkich religijnych nakazów, choć zachowują niektóre z nich.

Najbardziej ortodoksyjni Żydzi nazywani są chasydami (lub heradim). Można ich bardzo łatwo rozpoznać po ubraniu. Mężczyźni noszą czarne kapelusze, zastępowane w szabat przez wspaniałe futrzane czapki. Zakładają białe koszule bez krawata i czarne chałaty, noszą brody oraz krótkie włosy z pejsami (peyot). Kobiety zawsze ubierają się skromnie i najczęściej w czarnym kolorze. Mężatki noszą na głowie chusty lub kapelusze. Niektóre zakładają peruki, które uważane są za nakrycie głowy.
Zwykle sądzi się, że każdy Żyd nosi jarmułkę (kipę albo kapel), czyli małą czapeczkę przykrywającą głowę mężczyzny. W rzeczywistości jednak, Żydzi zakładają jarmułki najczęściej w synagogach. Żydzi po wiekowych doświadczeniach, nie lubią ujawniać swojej pobożności i nawet mieszkając w Izraelu, nie obnoszą się ze swoją religijnością. Jest to jednak najbardziej widoczna oznaka pobożności i przywiązania do tradycji. Rodzaj jarmułki pomaga także często określić, do jakiej grupy religijnej lub politycznej ktoś się zalicza. Ortodoksyjni Żydzi noszą czarne welwetowe mycki pod czarnymi kapeluszami. Podczas szabatu chasydzi zakładają futrzane kapelusze (shtreimel). Ogromna szydełkowa mycka, często w kolorze białym, wskazuje na chasydów lub którąś z grup ortodoksyjnych - może także wskazywać na skrajnie prawicowych osadników w Izraelu. Umiarkowanie zaangażowani w politykę ortodoksi noszą zazwyczaj gładkie, dzianinowe mycki w spokojnych kolorach (najczęściej odcienie brązu). Członkowie ruchu Mizrachi noszą niewielkie dzianinowe jarmułki, chyba wyłącznie w celu odróżnienia ich od Arabów. Prawicowych religijnych Żydów z partii Mafdal można rozpoznać po bardzo kolorowych myckach, z wielobarwnymi wzorami na brzegach. Takie jarmułki często noszą żydowscy osadnicy. Różnorodność mycek jest dużo większa i nie sposób je wszystkie opisać.

Życie Żydów od wieków przebiega etapami, których granice wyznaczają stosowne ceremonie. To właśnie te ceremonie podkreślają związek jednostki ze wspólnotą.
Każdy żydowski mężczyzna bez względu na wiek powinien uczęszczać do domu nauki (bejt ha-midrasz). Najczęściej znajduje się tam biblioteka dzieł rabinicznych dostępna dla wszystkich. W takim domu nauk Żydzi studiują Prawo i dyskutują nad problemami judaizmu.
Najważniejsze miejsce w religijnym życiu Żydów zajmuje synagoga. Synagogi z zewnątrz są bardzo skromne. Nie mają żadnych kopuł ani minaretów, przypór ani iglic, i z zewnątrz często trudno wręcz trudno rozpoznać synagogę. Przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt, że w przeszłości chrześcijaństwo i islam nie pozwalał Żydom wznosić okazałych budowli, aby nie przyćmiły one przepychem kościołów, cerkwi i meczetów. Najczęściej synagogę można rozpoznać po siedmioramiennym świeczniku (menora) lub gwieździe Dawida. Synagoga to miejsce publicznych modłów i centrum życia społecznego. Odprawia się w niej modły codziennie, w szabat i święta, a także z okazji innych uroczystości. Podywższone miejsce z pulpitem nazywa się bima. To właśnie z tego podium odczytuje się Torę.
Zwoje Tory przechowuje się w aron ha-kodesz (hebr. Arka Przymierza, święta skrzynia). Jest to szafa, wbudowana zwykle we wschodnią ścianę, wskazującą symbolicznie kierunek Jerozolimy. Otwiera się ją podczas ważniejszych modlitw i nabożeństw, aby wyjąć z niej święte zwoje Tory. Ręcznie pisany zwój Pięcioksięgu używany do publicznego odczytywania w synagodze, nazywa się rodał. Interpretacją i wyjaśnianiem Tory, Miszny i Gemary zajmuje się rabi. Pierwotnie tytuł ten odnosił się wyłącznie do żydowskiego uczonego zajmującego się studiowaniem świętych ksiąg. Później również nadawano go żydowskim nauczycielom i uczonym cieszącym się dużym poważaniem i autorytetem religijnym, a od czasów średniowiecza duchowym przywódcom społeczności żydowskich. Od XVI wieku uroczyście wręcza się nowym rabinom smiche, czyli specjalny dyplom potwierdzający jego umiejętności nabyte w wyższej szkole rabinicznej (jesziwa) oraz nabyte prawo do pełnienia funkcji sędziego i nauczyciela.
Przy spełnianiu wszystkich obrządków religijnych judaizmu wymagany jest "minian", czyli obecność 10 dorosłych Żydów do odprawienia modłów.
Przepisy religijne judaizmu (hebr. kaszrut) dotyczą także jedzenia i picia. W wielu miejscach można spotkać napisy: "koszerne". "Koszer" to po hebrajsku "nadający się", "stosowny", "dobry". W potocznej mowie "koszerny" oznacza "legalny", lub zgodny z przepisami. Jeśli nie jest koszerne, to jest trefne (hebr. trefa lub w jidysz treif), czyli nieczyste.
Koszerna kuchnia jest bardzo smaczna, a dodatkowo jest niezaprzeczalnie zdrowa. Nigdy nie spotkamy mięsa wieprzowego bądź skorupiaków. Ortodoksyjni Żydzi dodatkowo przestrzegają wiele szczegółowych przepisów, np. nie spożywają razem potraw mlecznych i mięsnych.
Ultraortodoksi nawet w najupalniejsze dni nie zdejmują ciężkich czarnych ubrań, futrzanych kapeluszy (sztrejmł) oraz gartla, opasującego brzuch i oddzielającego święte części ciała od pospolitych. Ultraortodoksyjny Żyd to frumer. Kobiety noszą peruki i skromne stroje, suknie z długimi rękawami, zapięte wysoko pod szyją. Noszenie peruk (szeitł) przez zamężne kobiety jest od XV wieku uznawane za religijny obowiązek. Współcześnie ortodoksyjne Żydówki nie golą już głowy, tylko chowają włosy pod perukę.
Według tradycji żydowskiej dziecko jest Żydem, gdy matka jest Żydówką. Natomiast Ben Gurion uważał, że ten jest Żydem, kto czuje się Żydem.

Żydzi odmiennie obchodzą narodzenie chłopca i dziewczynki. Po narodzeniu się chłopca obchodzi się Szalom Zachar w pierwszy piątkowy wieczór po urodzeniu. Nazywa się to: "Witaj mężczyzno". W tym momencie chłopiec nie ma jeszcze imienia. Żydzi sefardysjcy obchodzą Szalom Zachar w wieczór poprzedzający obrzezanie. W przypadku pierworodnego syna świętuje się również, gdy chłopiec skończy miesiąc życia.
Goście zapraszani są po piątkowej wieczerzy. Tradycyjnie, krewni, przyjaciele i sąsiedzi zbierają się w domu rodziców nowonarodzonego dziecka. Podaje się zwykle lekki posiłek zawierający danie z ciecierzycy, soczewicy lub grochu - to, co okrągłe ma symbolizować początek życia. Ponadto podaje się piwo, napoje alkoholowe, ciastka i sałatki owocowe.
Zwyczajowo nadaje się dziecku imię dla pamięci rodziny, krewnych lub przyjaciół.
W przypadku narodzin dziewczynki ojciec podaje jedynie w najbliższą sobotę do publicznej wiadomości imię córki i zaprasza na kidusz oraz lekki posiłek po nabożeństwie szabatowym. Dziewczynka otrzymuje imię w najbliższy po urodzeniu poniedziałek, czwartek lub szabat.
Narodziny dziecka

OBRZEZANIE (Brit mila)
Zaraz po urodzeniu chłopca, zgodnie z Pismami, po ośmiu dniach, następuje obrzezanie (hebr. brit mila). Wymóg obrzezania sięga czasów Tory i Abrahama, który obrzezał swego syna Izaaka w tydzień po narodzeniu. "(...) będziecie obrzezywali ciało napletka na znak przymierza waszego ze Mną".
Poprzedniego wieczoru ojciec dziecka wraz z przyjaciółmi modli się i studiuje Torę przez całą noc. Rankiem, po odmówieniu modlitw, kuma (jid kwaterin) zanosi dziecko do pokoju lub do synagogi (w Izraelu, do specjalnej sali w szpitalu). Zebrani witają dziecko, wznosząc okrzyk "mazal tow" ("dobrego losu", "szczęścia", "na szczęście"). Dziecko odbiera kum (kwater) przy wtórze wersetów biblijnych, śpiewanych przez ojca i gości oraz mohela, który dokonuje obrzezania.
Kum przynosi dziecko od matki do mężczyzny wybranego przez rodzinę, zwanego "sandak". Zasiada on na fotelu jak dla proroka Eliasza i w czasie obrzezania trzyma dziecko na miękkiej poduszce na rękach. Trzymanie dziecka podczas obrzezania uznawane jest za wielki zaszczyt. Udzielanych jest wiele błogosławieństw.
Obrzezania dokonuje posiadający odpowiednie kwalifikacje rzezak (hebr. mohel). Mohel wypija wino, zwilżając uprzednio kilkoma kroplami usta dziecka, po czym zwraca je matce.
Mohel w białym fartuchu (kitel) i modlitewnym szalu, ujmuje penis dziecka kleszczami i zakłada nań metalową osłonę w kształcie dzwonu, która ochrania żołądź aż do napletka. Zabiegu dokonuje się przy pomocy specjalnych narzędzi, które kiedyś były pięknie zdobione. Po odmówieniu modlitwy mohel przebija specjalnym rytualnym sztyletem napletek dziecka i przecina tkankę równo z osłoną. Odcięty napletek wrzuca się do przygotowanej srebrnej misy. Jednocześnie chłopiec otrzymuje imię.
Zmawia się modlitwę: "Pochwalonyś Ty, Wiekuisty, Boże nasz, Królu Wszechświata, któryś nakazał, aby nasi synowie zawarli przymierze ojca naszego Abrahama".
Następnie rodzina świętuje, tańczy i ucztuje. Obrzezanie jest świętem, w którym uczestniczy społeczność, krewni i przyjaciele. Wszyscy razem dzielą radość rodziców. Jeśli uroczystość wypadnie w szabat, zwykle urządza się ją po szabatowym rannym obrządku, po którym rodzina i przyjaciele łączą się przy kiduszowym posiłku. Po ceremonii wszyscy obmywają ręce i uczestniczą w błogosławieństwie chleba i chały, po czym następuje przyjęcie, zwane "Seudat Micwa", które składa się z wina, herbaty, kawy, wódki i piernika. Podaje się również potrawy mięsne lub rybne, albo mleczne.
Dzieciństwo

POSTRZYŻYNY
Do 3 lat można chłopcu nie obcinać włosów.
W rodzinach ortodoksyjnych Żydów, trzyletni chłopiec zaczyna się uczyć Tory, alfabetu hebrajskiego, błogosławieństwa jedzenia i krótkich modlitw. Ceremonia obcinania włosów odbywa się zwykle w synagodze i tam ma miejsce wypicie toastu kieliszkiem alkoholu. Włosy obcina się pozostawiając pejsy.
Ojciec zaprasza przyjaciół, aby każdy z nich mógł obciąć pasmo włosów, a sam wkłada synowi jarmułkę, a także po raz pierwszy zakłada mu "cicit" (jidysz "cyces", czyli kaftanik zakończony sznureczkami, mały tallit). Dorośli używają szala modlitewnego "tallit (jidysz "tałes").


ŚWIECA DLA CÓRKI
Po ukończeniu 3 lat, dziewczynka staje w szabat przy matce i zapala swoją świecę w szabatowym lichtarzu. Przed zapaleniem matka pomaga jej w odmówieniu błogosławieństwa. W ten sposób do świateł szabatowych dodane jest jeszcze jedno światło.


SZKOŁA
Gdy dziecko po raz pierwszy idzie do szkoły, wydaje się uroczysty posiłek dla rodziny i przyjaciół. Podaje się chałę, rybę, jarzyny, mięso lub kurczaki, napoje alkoholowe, ciasta i deser.


BAR MICWA
Wyrażenie to oznacza "syn przykazania". Bar micwa to specjalna uroczystość obchodzona od XIV wieku, podczas której chłopiec żydowski staje się pełnoletni wobec prawa religijnego. Chłopców uznaje się za dorosłych pierwszego dnia po 13 urodzinach. Od tego momentu uznaje się ich za zdolnych do przestrzegania przykazań Prawa Mojżeszowego. Wchodząc w dorosłe życie przyjmują na siebie odpowiedzialność za swoje czyny przed Bogiem.
Od tego dnia, mogą oni brać pełny udział w uroczystościach religijnych w synagodze.
W szabat rodzina i przyjaciele są zaproszeni do bożnicy, aby wziąść udział w ceremonii, podczas której chłopiec recytuje błogosławieństwo Tory. Chłopcu zakłada się "tefilin", czyli "filakteria" - są to małe, skórzane pudełeczka zawierające wersety Tory zapisane na pergaminie. Jedno jest przymocowywane do lewego ramienia, a drugie na czole. Ma ono oznaczać, że oddaje się na służbę Bożą - głową (rozumem), sercem (wolą) i ręką (czynem). Żydowski chłopiec zostaje wprowadzony w świat dorosłych przez nałożenie tałesu (talit) i odczytanie w synagodze przypadającego na ten dzień fragmentu Tory i haftary - fragmentu z ksiąg prorockich. Przy tej okazji otrzymuje od rabina w podarku Pismo Święte i modlitewnik.
Z okazji bar micwy urządza się przyjęcie kiduszowe w szabat lub w tydzień po uroczystościach. Często wydaje się je w salach restauracyjnych. Jeśli przyjmuje się rodzinę w domu, zwykle podaje się różnego rodzaju knysze i pierożki, słodycze, pierniki, ciasta, wino. Na dobry bufet składają się: wędzony łosoś, rolady z ryby w musztardowym sosie, sałatki i marynaty - pikle, sałatka ryżowa, zielona fasolka z migdałami, pieczona kiszka ze śliwkami, ciasto czekoladowe.


BAT MICWA
Uroczystość bat micwa jest odpowiednikiem bar micwy dla dziewczynki. Dziewczynki uznaje się za dorosłe po ukończeniu 12 roku życia. Ortodoksi nie obchodzą przy tej okazji żadnej uroczystości, natomiast Żydzi reformowani wprowadzili stosowną ceremonię, która właśnie nosi nazwę bat micwa. Dziewczynka dojrzewa i spadają na nią liczne obowiązki.
W tym dniu, rodzice wystawiają w synagodze niewielki posiłek kiduszowy. Podaje się chałę, przystawki, rybę, sałaty, mięso lub kurczaki, deser i napoje.
Żydzi reformowani praktykują także ceremonię "konfirmacji" chłopców i dziewcząt w 16 roku życiu.
Małżeństwo

ZARĘCZYNY (Tnajim, czyli Erusin)

W tradycji żydowskiej dwoje ludzi zawiera wstępną umowę zaręczynową, czemu towarzyszy zazwyczaj przyjęcie połączone z ceremonią religijną. Podczas przyjęcia zaręczynowego odczytuje się zebranym gościom, rodzinie i krewnym narzeczonych treść dokumentu zaręczynowego. Zawiera on warunki przyszłego małżeństwa, z wyszczególnieniem co dają młodym rodzice jego i jej. Rozmaite są formy zaręczyn, nieraz spisuje się pisemny dokument zaręczynowy, a czasami wygłasza ustne zobowiązanie.
Narzeczeni zobowiązują siebie nawzajem do wspólnego uczciwego życia, zaufania, oddania i miłości. Tradycja nakazuje, aby rodzice, na znak symbolicznego przypieczętowania małżeńskiego kontraktu, rozbili talerz. Towarzyszą temu radosne okrzyki: "Mazeł tow! Mazeł tow!" (szczęścia, powodzenia!). Tradycja mówi, że podobnie jak nie uda się skleić stłuczonego talerza, tak nie wolno dopuścić do złamania umowy między narzeczonymi.
Narzeczona rozdaje kawałki rozbitego talerza swoim niezamężnym przyjaciółkom z życzeniami, aby w niedalekiej przyszłości znalazły odpowiedniego męża.
Podczas przyjęcia zaręczynowego podaje się wyszukane potrawy, przygotowane w sposób wykwintny: chałę, rybę, mięsa lub kurczaki, jarzyny, sałaty, desery, ciasta i owoce oraz alkohol.

WEZWANIE NARZECZONEGO (Unrauf)

Narzeczony tradycyjnie odmawia w synagodze błogosławieństwo nad Torą, a wówczas zgromadzeni obrzucają go słodyczami, rodzynkami i orzechami, co symbolizuje najlepsze życzenia, aby młoda para miała słodkie życie. Następnie wydawany jest kiduszowy poczęstunek w synagodze, a później uroczyste przyjęcie dla najbliższych w domu.
Natomiast narzeczona wydaje poczęstunek dla rodziny i przyjaciół po szabatowej wieczerzy. Podaje się ciasta, cukierki, rodzynki, owoce i napoje. Mogą też być lody, lecz bez mleka i śmietany. Jest to radosny poczęstunek, któremu towarzyszą śpiewy młodzieży.

ŚLUB (Nisuim)

Zamążpójście jest najważniejszym wydarzeniem w życiu żydowskiej kobiety, ale też i wielkim wstrząsem, gdyż opuszcza dom rodzinny i zamieszkuje z mężem.
Zgodnie z żydowską tradycją narzeczeni nie widzą się przez kilka dni przed uroczystością zaślubin. W tym okresie obowiązuje ich post. Panna młoda przed samymi zaślubinami udaje się do mykwy (łaźni rytualnej), aby duchowo się oczyścić i przygotować do świętości zaślubin.
Ślub może odbywać się w każdy dzień tygodnia, za wyjątkiem szabatu.
Współcześnie uroczystość zawarcia małżeństwa odbywa się najczęściej w synagodze. Zwyczajowi temu sprzeciwiają się tradycjonaliści, którzy widzą w tym wyraz wpływu chrześcijaństwa i opowiadają się za uroczystościami na otwartej przestrzeni (np. przed synagogą) lub w domu.
Obrzędowi zaślubin towarzyszą charakterystyczne zwyczaje. Niezbędnym elementem jest baldachim ślubny (hebr. chuppa) noszony nad młodą parą. Baldachim wykonany jest z aksamitu lub jedwabiu z frędzlami i wyhaftowaną gwiazdą Dawida.
Panna młoda i pan młody przed uroczystością zaślubin znajdują się w odosobnionych pomieszczeniach. Wszyscy goście traktują w tym dniu parę młodą jak parę królewską, tytułując ich "król" i "królowa". Goście starają się jak najbardziej uszczęśliwiać parę młodą.
W nastroju świętości i powagi panna młoda oczekuje na pana młodego, który przychodzi do sali panny młodej w towarzystwie obu ojców i grupy mężczyzn. Panu młodemu towarzyszą muzyka i tańce. Pan młody podchodzi i opuszcza welon na jej twarz - nazywa się to "przykryciem" ("bedekin").
Dopiero teraz pan młody w towarzystwie swoich rodziców lub obu ojców wchodzi pod baldachim. W chwilę później pod baldachim (chuppę) wchodzi panna młoda z rodzicami lub obu matkami. Stoi tam tradycyjnie mały stół nakryty białym obrusem, a na nim kielich na wino. Przygotowany jest też już dokument ślubny - ketuba, podpisany już wcześniej w obecności dwóch świadków.
Zanim panna młoda stanie obok pana młodego, obchodzi go siedem razy wokoło. Symbolizuje to jej nową rolę, jako obrończyni rodziny i domu. Może jej w tym towarzyszyć matka albo teściowa, ojciec lub teść. Każdy trzyma w ręku świecę, co przypomina ognie i błyskawice widziane na górze Synaj podczas nadania Tory.
Panna młoda staje po prawej stronie pana młodego.
Ceremonię zaślubin rozpoczyna rabin, który odmawia błogosławieństwo nad winem i nad zaślubinami, po czym podaje parze młodej kielich wina, z którego pije najpierw on, potem ona. Pan młody wkłada pierścień na palec panny młodej w obecności dwóch świadków (potwierdzają, że obrączka, którą pan młody daje pannie młodej jest jego własnością) i mówi: "Oto jesteś mi poświęcona tym pierścieniem według Prawa Mojżesza i Izraela". Pierścionki ślubne miały kiedyś bardzo skomplikowane, ozdobne formy.
W tym momencie para jest już małżeństwem, zebrani goście potwierdzają to krzycząc: "Poślubieni!" (hebr. Mekudeszet!).
Wówczas honorowy gość odczytuje kontrakt małżeński (ketuba) i oddaje go pannie młodej na wieczne przechowanie. Stanowi on zabezpieczenie jej bytu. W judaizmie kobieta zajmuje bardzo wysoką pozycję, a ketuba potwierdza jej prawa i wymienia obowiązki męża.
Następnie rabin podnosi kielich wina i odmawia siedem rytualnych błogosławieństw (Szewa Brachot). Błogosławieństwa te przywołują stworzenie świata - gdyż dla młodej pary ich ślub jest początkiem zupełnie nowego świata. Błogosławi się też Boga jako Stwórcę człowieka - para młoda jest dla siebie jak nowe stworzenie, które dopiero teraz będą odkrywać. Dziękuje się Bogu za połączenie tej pary, prosi o odbudowanie Świątyni i błogosławi Boga jako dawcę radości i szczęścia. Młoda para wypija po łyku wina. Kielich podkłada się teraz pod prawą nogę pana młodego i przy dźwięku rozgniatanego szkła rozlegają się radosne okrzyki "mazal tow" ("dobrego losu", "szczęścia", "na szczęście").
Dopiero teraz zaczynają się tańce. Młoda para udaje się do oddzielnego pokoju (zwanego jichud) na odpoczynek, a także aby zakończyć post i zjeść delikatny posiłek. Jest to najczęściej "złoty rosół" - nazwany tak, ponieważ pływają w nim złote, tłuste oka. W chwilę potem dołączają do zgromadzonych gości i są przez wszystkich traktowani jak król i królowa.
Rozpoczyna się uczta weselna, wydana przez rodziny obojga.

WESELE (Chatuna)

Żydowskiemu weselu towarzyszy wielka radość i wesołość. Wszyscy starają się umilić chwile młodej parze. Mawia się o nich: "król i królowa". Śpiewa się radosne pieśni na cześć nowożeńców, rozsypuje ziarna, orzechy i ryż.
W rodzinach ortodoksyjnych Żydów kobiety i mężczyźni tradycyjnie siedzą przy oddzielnych stołach, po przeciwnych stronach sali weselnej. Jedynie dzieciom wolno nie przestrzegać podziału według płci i biegać wszędzie, co zwykle czynią chętnie i hałaśliwie. Przy tancznej muzyce klezmerów młoda para może zatańczyć razem. Jest to wyjątkowa, uroczysta chwila - jedyna, kiedy mężczyzna i kobieta mogą zatańczyć razem. Inni tańczą po właściwych stronach, tworząc duże koła i trzymając między sobą chusteczki. Muzyka gra przez wiele godzin.
Nieodłącznym elementem wesela są toasty i przemówienia, pełne pochwał dla nowożeńców i ich rodzin. Podaje się specjalne potrawy wymagające trudu: łosoś albo pstrągi, złoty rosół, gęś albo indyczkę, kaczkę albo kurczaka w pomarańczach, kompot, sałatkę owocową, tort weselny oraz alkohol.
Uczta kończy się odmówieniem specjalnej modlitwy i wygłoszeniem nad kielichem wina siedmiu błogosławieństw małżeńskich.

KRÓLEWSKI TYDZIEŃ

Przez siedem dni po weselu młoda para jest traktowana jak para królewska. Nie wolno jej pracować, a każdego dnia wydawany jest obiad na ich cześć przez krewnych i przyjaciół.
Halacha reguluje sposób odbywania stosunku: zaleca zapewnić przyjemność żonie; zakazuje zmuszania do współżycia, stosunku w okresie żałoby, w stanie nietrzeźwym, podczas miesiączkowania (po tym okresie kobieta ma obowiązek kąpieli rytualnej w mykwie), przy zapalonym świetle, w obecności innej osoby. U ortodoksyjnych Żydów szabasowa noc jest szczególna dla żydowskiej żony, gdyż ma obowiązek kochać się ze swą żoną w piątkową noc - przykazanie to opiera się bezpośrednio na 2 Mojż. 21:10. Co więcej, nie wolno mu robić tego niedbale, ponieważ prawo wymaga, żeby ją "zadowolił". Kobieta może nawet podać go do sądu, jeśli tego nie uczyni.
Bardzo dużą wagę przywiązuje się do czystości rytualnej kobiet. A tak właściwie, do ich nieczystości. Podczas miesiączki kobieta musi codziennie zmieniać bieliznę i pościel, i dopiero po siedmiu dniach wolno jej znów współżyć z mężem. Podczas tych dwóch tygodni nieczystości kobiecie nie wolno dotykać męża w żaden sposób. Nawet ich łóżka małżeńskie muszą być całkiem oddzielone. Przepisy są tak surowe, że mężowi nie wolno jeść niczego, co pozostawiła żona, chyba że zostanie położone na inny talerz. Kobieta przechodzi oczyszczenie poprzez obmycie w rytualnej łaźni.
Rytualne kąpiele odprawia się w mykwach. Prawo żydowskie wymaga, aby mykwa miała wymiary umożliwiające pełne zanurzenie ciała i zawierała co najmniej 800 litrów wody. Kąpielom oczyszczającym oddają się mężczyźni przed uroczystościami religijnymi, oraz kobiety po skończonej menstruacji. Kąpiel rytualna obowiązuje także narzeczonych przed ślubem, a także osoby przechodzące na judaizm. Podczas takiej kąpieli należy, po dokładnym umyciu całego ciała, zanurzyć się całkowicie w wodzie. Nie można mieć przy tym na sobie żadnej biżuterii.

ROSZ CHODESZ

Rosz Chodesz to nów księżyca, który wyznacza początek nowego miesiące w żydowskim kalendarzu.
W Rosz Chodesz odmawia się specjalne modlitwy. Mężczyźni odmawiają specjalny kidusz stojąc na dworze, jest to błogosławieństwo księżyca, które odmawia się w sobotę poprzedzającą kolejny nów.
Rosz Chodesz jest świętem kobiet - nie szyją, nie piorą i nie wykonują ciężkich robót domowych. W przszłości, kobiety nie czciły złotego cielca na pustyni (miało to miejsce podczas nowiu), dlatego teraz mogą odpoczywać.

ROZWÓD

Rozwodowi w judaizmie nie towarzyszą żadne uroczystości. Rozwód jest przywilejem męża i polega na wręczeniu listu rozwodowego (hebr. get), napisanego w języku aramejskim. List rozwodowy potwierdza, iż może ona powtórnie wyjść za mąż. Jeżeli mąż żąda rozwodu, a żona nie wyraża zgody decyduje sąd żydowski (hebr. Bejt Din). Jeżeli zaś żona żąda rozwodu, a mąż nie wyraża zgody - członkowie Bejt Dinu mogą tylko próbować wpływać na męża. Dawniej w takich przypadkach bito go, aż wyraził zgodę, dzisiaj w Izraelu może zostać uwięziony, ale poza diasporą żydówka, której mąż odmawia zgody na rozwód albo zaginął nie może wyjść ponownie za mąż. W szczególnie trudnej sytuacji jest kobieta samotna (aguna), opuszczona przez męża bez formalnego rozwodu lub której mąż zaginął i brak dowodu jego śmierci. Nie może ona powtórnie wyjść za mąż.
ŚMIERĆ
Halacha nakazuje oddawanie czci osobom, które ukończyły 70 lat, a także swoim rodzicom. Nie wolno sprzeciwiać się im, zwracać po imieniu, zawstydzać ich i tracić panowania nad sobą w ich obecności. Dzieci mają obowiązek karmić i ubierać swoich rodziców, wstawać z miejsca, gdy wchodzą i wyrażać się o nich z szacunkiem.
Osoba na łożu śmierci powinna wyznać swoje grzechy. Dokuczanie takiej osobie, denerwowanie jej uważane jest za równe z morderstwem. Istnieje obowiązek czuwania przy konającym. Widząc oznaki śmierci obecni rozdzierają szaty i wołają: "Bądź błogosławiony Sędzio pełen prawdy". Po śmierci wodę w tym pokoju wylewa się jako skażoną przez anioła śmierci.
Śmierć przyjmuje się z rezygnacją. "Pan dał, Pan zabrał; niech będzie błogosławione imię Pańskie".
Po stwierdzeniu zgonu trzeba niezwłocznie przygotować się do pogrzebu. Przygotowuje się biały całun, dokładnie myje ciało zmarłego i namaszcza je wonnościami. Tradycyjnie pogrzeb odbywa się przed upływem 24 godzin od zgonu, by zwłoki jak najszybciej znalazły się w ziemi (ekshumacja jest zabroniona). Przygotowanie ciała zmarłego do pogrzebu odbywa się według ścisłych reguł. Zwłoki zawija się w całun, i współcześnie wkłada się do trumny. Wszystkimi tymi czynnościami zajmuje się błogosławione bractwo (hebr. chewra kadisza). Przynależność do tego bractwa uważana jest za szczególne wyróżnienie.
Po powrocie z pogrzebu do domu podaje się posiłek pocieszenia, który przygotowują sąsiedzi lub przyjaciele, aby żałobnicy nie trudzili się. Zazwyczaj podaje się na twardo jajka (symbol toczącego się życia), soczewicę, chleb oraz wino. Bardzo ważną rolę odgrywa społeczność pocieszająca żałobników.
Obowiązkowa żałoba trwa jedenaście miesięcy, lecz po tygodniu, a kolejny raz po miesiącu, zostaje złagodzona. Żydzi ortodoksyjni często na znak żałoby rozdzierają szaty. Jest to ich zewnętrzne wyrażenie, a zarazem rozładowanie bólu człowieka. Współcześnie najczęściej żałobę okazuje się symbolicznym nadrywaniem klap płaszcza. Nie ma specjalnej modlitwy żałobnej, jednak syn zmarłego ma przywilej odmówienia kaddiszu - modlitwy wysławiającej Boga.
Na żydowskich cmentarzach nie kładzie się kwiatów, lecz kamienie. Jest to trwałe świadectwo pamięci.