Judaizm

J U D A I Z M

Judaizm - religia Żydów, jest jedną z najstarszych religii świata, a zarazem ciągle żywą. Opiera się na dwóch podstawowych założeniach:

1) na wierze w jednego Boga, Stwórcę i Pana Wszechświata, który oczekuje od ludzi odpowiedzialnego i moralnego postępowania;

2) na przekonaniu o posłannictwie Żydów z racji przymierza, które Bóg zawarł z nimi jako narodem przez siebie wybranym na świadka. Bóg oczekuje od Żydów utrzymywania w pamięci objawień Boga i życia zgodnie z jego przykazaniami. Przymierze Boga z narodem żydowskim ma znaczenie dla całej ludzkości, bo gdy nadejdzie Mesjasz i zapanuje pokój, cały świat pozna Boga i uzna rolę Żydów. Uniwersalny wymiar judaizmu wyraża się w możliwości przyjęcia wiary w jednego Boga i w możliwości przyjęcia go przez każdego człowieka.

Rozwój judaizmu wiąże się ściśle z historią narodu żydowskiego. Jego powstanie jest opisane w świętej księdze judaizmu: Biblii hebrajskiej (w chrześcijaństwie zwanej Starym Testamentem ). Chrześcijański przekład Starego Testamentu z III-II wieku przed Ch. przyjęty za kanoniczny przez katolików, zawiera 7 ksiąg więcej niż Biblia hebrajska.

O wybraniu Izraela wielokrotnie mówi Pismo Święte:
"Uczynię bowiem z ciebie wielki naród [...]. Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi. (Rdz 12, 2-3).
"[...] będziecie szczególną moją własnością pośród wszystkich narodów [...]" (Wj 19,5).
"[...] wy jesteście ludem poświęconym Panu Bogu swemu: was wybrał Pan, abyście się stali ludem będącym Jego wyłączną własnością spośród wszystkich narodów, które są na ziemi." (Pwt 14, 2).
Wybranie to polega na szczególnej relacji między Bogiem, a narodem izraelskim i oznacza dla Żydów:
* ciągłe nasłuchiwanie Słowa Bożego,
* dyspozycyjność,
* uległość, aby dać się prowadzić przez Pana,
* wierność Bogu.
Choć ze strony Izraela pojawiały się okresy niewierności, to Bóg zawsze jest wierny, dlatego Przymierze Jego nie traci na ważności i Bóg nigdy go nie odwoła. Wybranie jest uprzywilejowaniem, ale jednocześnie większą odpowiedzialnością i podjęciem uciążliwych zadań przez wybranego.

Cechą wyróżniającą wierzeń starożytnych Hebrajczyków (narodu izraelskiego) było zerwanie z powszechnym wtedy wielobóstwem i zastąpienie go wiarą w jedynego, niewidzialnego Boga, króla Izraela. Jego imienia, zapisywanego jako tetragram JHWH, a czytanego jako słowo o znaczeniu "Mój Pan" (Adonaj), nie wolno wymawiać. Wymawiał je raz w roku arcykapłan w Świątyni Jerozolimskiej w święto Jom Kippur.
Początek Biblii hebrajskiej to Tora - pięć pierwszych ksiąg Mojżesza. Dla wyznawców judaizmu jest najświętszą rzeczą jaką posiadają. Mówi ona o stworzeniu świata, opowiada historię Patriarchów (Noego, Abrahama, Izaaka, Jakuba itd.), ludu izraelskiego po wyzwoleniu z Egiptu, przypomina co Bóg powiedział Mojżeszowi na górze Synaj. W synagodze czyta się Torę ze zwoju pergaminu, na której została napisana ręcznie. Słowo torah pochodzi z języka pasterzy i było okrzykiem przywołującym trzodę.
Po zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 r.n.e. żydowskie życie religijne przeniosło się do synagog, kończąc okres judaizmu biblijnego i zapoczątkowując judaizm rabiniczny. Synagogi stały się miejscami modlitwy, studiowania Pism i tradycji. Synagoga nie musi stanowić odrębnej budowli, może to być zwykłe pomieszczenie. Zawsze powinna być zwrócona ku Jerozolimie oraz oddzielona od ulicy przedsionkiem, w którym symbolicznie zostawia się wszystkie sprawy doczesne.

Ważniejsze święta żydowskie:
Rosz-ha-szanah - Nowy Rok.
Jom Kippur - Dzień Zadośćuczynienia
Sukkot - Święto Szałasów lub Namiotów
Chanukkah - Święto Poświęcenia lub Świateł
Szabat
Pesah - Pasha, Święto Przejścia Pana

Kościół katolicki a judaizm
Początki Kościoła Chrystusowego są w Narodzie Wybranym.
Kościół wyznaje, że w powołaniu Abrahama zawarte jest również powołanie wszystkich wyznawców Chrystusa, [...] a wyjście ludu wybranego z niewoli jest mistyczną zapowiedzią i znakiem zbawienia Kościoła. Przeto nie może Kościół zapomnieć o tym, że za pośrednictwem [...] ludu Starego Przymierza, otrzymał objawienie Starego Testamentu i karmi się korzeniem dobrej oliwki, w którą wszczepione zostały gałązki dziczki oliwnej narodów. Wierzy bowiem Kościół, że Chrystus [...] przez krzyż pojednał Żydów i narody i w sobie uczynił je jednością. [...] Kościół pamięta także, iż z narodu żydowskiego pochodzili Apostołowie, będący fundamentami i kolumnami Kościoła, oraz bardzo wielu spośród owych pierwszych uczniów, którzy ogłosili światu Ewangelię Chrystusową. (fragm. DRN 4)

Więź łączącą Kościół katolicki z Żydami i judaizmem można przedstawić za pomocą trzech obrazów-symboli, ukazujących pokrewieństwo:

1) Symbol fundamentów i budowli. Fundament to lud Starego Przymierza, budowla to lud Nowego Przymierza. Fundamenty mają nieprzemijającą wartość, ponieważ budowla istnieje zawsze dzięki nim.
2) Obraz korzeni i drzewa. Korzeń to Izrael, drzewo to Kościół Chrystusowy.
3) Obraz miasta i obywatelstwa. Izrael jest społecznością, miastem, do którego wkracza Kościół, stając się jego częścią, nabywając obywatelstwo tego miasta.

OPRACOWANO NA PODSTAWIE:

1)"Świadek Chrystusa w świecie. Podręcznik do nauki religii dla szkół ponadgimnazjalnych", red. ks. J. Szpet i D. Jackowiak, wyd. Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 2003, s. 72-83.
2)"Religia. Encyklopedia", wyd. naukowe PWN, 2002.

WYKAZ SKRÓTÓW

DRN - Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich "Nostra aetate", Sobór Watykański II.