Nieśmiałość

?Nieśmiałość jest pojęciem nieostrym-im bliżej się mu przyglądamy, tym więcej odkrywamy odmian nieśmiałości?- jest to zdanie Philip'a G. Zimbardo, autora książki pt. ?Nieśmiałość? Co to jest? Jak sobie z nią radzić?? na której w sposób szczegółowy oparłam się by napisać tą prace. Gdy zajrzałam w słownik języka polskiego znalazłam tam następującą definicje nieśmiałości: ?brak śmiałości, pewności siebie; wstydliwość, zażenowanie,istnieje wrodzona, chorobliwa nieśmiałość, ktoś może być nieśmiały z natury lub chorobliwie. Jest to osoba nie mająca pewności siebie, łatwo doznający uczucia zażenowania w obcowaniu z ludźmi; wstydliwy. Osoba mająca nieśmiały wzrok, uśmiech, głos, przejawiająca się w ledwie widoczny sposób.? Autor mojej książki tłumaczy, iż nieśmiałość w słowniku oksfordzkim znaczy ?łatwy do przestraszenia?. ?być nieśmiałym? to znaczy być ?trudnym w kontakcie z powodu bojaźliwości, ostrożności lub nieufności?. Osoba nieśmiała jest ?ostrożna i niechętna w kontaktach i działaniu z pewnymi osobami i przedmiotami, wzdrygająca się przed okazywaniem pewności siebie, przewrażliwiona i bojaźliwa?, osoba nieśmiała może być skromna i pełna dystansu z powodu braku wiary we własne siły. Śmiem twierdzić, iż żadna pojedyncza definicja nie może być adekwatna, gdyż nieśmiałość oznacza różne rzeczy dla różnych osób. Nieśmiałość to złożona przypadłość, która pociąga za sobą całą gamę skutków- od lekkiego poczucia skrępowania do lęku przed ludźmi lub do skrajnej nerwicy. Nieśmiałośc jest zjawiskiem pospolitym, rozpowszechnionym i uniwersalnym. Powszechność nieśmiałości jest różna w różnych kulturach i u różnych typów osób. Do najbardziej pospolitych objawów nieśmiałości należą: czerwienienie się, bicie serca, zdenerwowanie, potliwość itp.
Nadszedł czas na omówienie kto jest nieśmiały. Nieśmiałość jest najbardziej powszechna wśród dzieci w wieku szkolnym niż wśród dorosłych, jednakże jest obalony mit że nieśmiałość jest przypadłością jedynie dziecięcą. Tylko nam się wydaje że ona jest oczywista u dzieci, gdyż podlegają one częstszej obserwacji niż dorośli. W wieku dojrzewania nieśmiałość dotyka bardziej dziewczęta niż chłopców. Nieprawdą jest też stwierdzenie, iż więcej jest nieśmiałych kobiet niż mężczyzn. Prawda jest taka że nie ma różnic między płciami, jeśli idzie o ilość osób nieśmiałych. Tłumaczą wszystko takie oto słowa autora ?nieśmiałość wędruje tajemniczymi szlakami, dotykając nawet tych, którzy nigdy przedtem nie byli nieśmiali.?
Nieśmiałóść można zwalczyć, wyrosnąć z niej lub odsunąć na bok. Nieśmiałość wpływa na ludzi w różny sposób. Na jednych tak, że atrakcyjność nabiera samotność życia, na drugich widoczne jest zakłopotanie i onieśielenie w pewnych sytuacjach, w kontaktach z ludźmiiich zakłopotanie wpływa hamująco na ichzachowanie, sprawiając często że nie powiedzą tego co myślą, nie zrobią lub staje się to trudne lub niemożliwe. Na kolejnych nieśmiałość wpływa w sposób taki, że myślą ze brakuje im umiejętności społecznych lub wiary w samych siebie. Osoby takie, nie umieją zacząć rozmowy, poprosić o podwyżkę, czy przemówić na forum klasy. Są ludzie, których strach przed ludźmi nie ma granic-nieśmiali chronicznie. Doświadczają oni ogromnego strachu gdu poprosi się ich o zrobienie czegoś na oczach innych ludzi, lęk czyni ich tak bezradnymi że pozostaje im uczeczka i ukrycie się. W najgorszych przypadkach nieśmiałość może się przerodzić w nerwicę, paraliż umysłu, którego efektem może być depresja. Dla tych wszystkich osób nieśmiałość jest osobistym problemem. Nie drobnym stanem zapalnym, nieistotnym zaburzeniem, lecz prawdziwym problemem.
Choć w wielu kwestiach nieśmiałość niepokoi, ma też ona swoje dobre strony.Od 10-15% lubi swój stan. Wolą być nieśmiali, ponieważ odkryli zalety nieśmiałości. Osoby nieśmiałe w pozytywnym znaczeniu: "pełne rezerwy", "małomówne", "bez pretensji", "skromne" itp. Nieśmiałość sprawia że robimy wrażenie dyskretnych, poważnych. Dzięki nieśmiałości możemy stanąć obok, obserwować, a potem działać ostrożnie i z pełną świadomością. Nieśmiali mają też to poczucie że nikt nie uzna ich za nieprzyjemnych, agresywnych lub pretensjonalnych, mogą być uznani za dobrych słuchaczy. Możliwa jest anonimowość i ochrona. Może służyć jako maska, która sprawia, że osoba nieśmiała pozostaje nie zauważona i nie wyróżnia się z tłumu.Reasumując nieśmiałość jest powszechna,kojarzona z niepokojem i smutkiem, ale jest stanem poszukiwanym.

Autor tej książki twierdzi, że nieśmiałość dotyczy w jakiś sposób nas wszystkich. Możemy pocieszyć się tym, że w naszym cierpieniu nie jesteśmy osamotnieni. Nieśmiali opowiadając o swoich reakcjach, wspominają 3 rodzaje troski. Po pierwsze o zewnętrznych oznakach, które sygnalizują że są nieśmiali. Po drugie, o fizjologicznych objawach lęku, tj.czerwienienie się. Po trzecie przytłaczające uczucie zażenowania i skrępowania. Opór przed mówieniem to jeden z objawów nieśmiałości, następnym jest brak kontaktu wzrokowego, mowa cicha, unikanie ludzi. Osoby nieśmiałe charakteryzuje powściągliwość-to niechęć do zabierania głosu, chyba że zostanie do tego zmuszonym, skłonność do nieodzywania się, brak swobody w mówieniu.Osoby nieśmiałe posiadają następujące cechy: przyśpieszony puls i szybsze bicie serca, widoczne pocenie się i zdenerwowanie odbijające się na pracy przewodu pokarmowego.Rumieniec- to objaw którego osoby nieśmiałe nie są w stanie ukryć. Nieśmiali koncentrują się na objawach fizjologicznych i zgóry przewidując katastrofę nie biorą udziału w wielu zdarzeniach. Rumieniec towarzyszy uczuciu zażenowania-krótkotrwałej, ostrej utracie poczucia własnej wartości. Jesteśmy zażenowani gdy nasze życie prywatne staje się ośrodkiem publicznego zainteresowania, gdy ktoś wyjawi innym coś na nasz temat, gdy ktoś przyłapie nas na czymś całkiem prywatnym np.całowanie w samochodzie, dłubanie w nosie, poprawianie rajstop itp.Nieśmiali uczą się unikać wszystkich sytuacji, które mogą wywołać zażenowanie. W ten sposób izolują się od wszystkich ludzi zamiast skupić się na swoich słabościach.Główną zasadą nieśmiałości jest usuwanie się w cień, osoba tłumi w sobie mnóstwo myśli, uczuć i działań, które grożą ujawnieniem się. W tym wewnętrznym świecie psychicznym tak naprawde osoba nieśmiała przeżywa swoje życie. Samoświadomość to najbardziej charakterystyczna cecha osoby nieśmiałej. Samoświadomość ma wymiar publiczny i prywatny. Publiczna samoświadomść przejawia się troską o to jak odbierają nas inni: np. "co oni o mnie myślą", "jakie robie wrażenie" itp.Samoświadomość prywatna to psychika zwrócona ku sobie np. "jestem nie przystosowany", "jestem gorszy od innych", "jestem głupi" itp. Osoby nieśmiałe publicznie bardziej martwią się swoim dziwnym zachowaniem, natomiast osoby nieśmiałe prywatnie obawiają się tego, że będą się źle czuć.

Osoby nieśmiałe publicznie :
* ich uczucia wpływają na ich działania
* towarzyszą im niedobre odczucie, nieadekwatne zachowanie,niska ocena otoczenia, niska samoocena
* nie są w stanie powiedzieć właściwym ludziomo swoich lękach, o swoich zaletach i pragnieniach
* odcinają się od pomocy, rady, uznania i miłości
* można przypuszczać że nie zostaną przywódcami

Osoby nieśmiałe prywatnie :
* jeśli jest kompetentna może odnieść sukces
* jeśli są uzdolnione mogą szybko awansować w swoim zawodzie
* osoby te mogą być odbierane jako apodyktyczne, wykorzystujące innych i pełne pychy
* nic poniżej ideału nie może go usatysfakcjonować
* często nie zostają wykryte przez otoczenie
* zachwują swoje lęki dla siebie ukrywając je bardzo bdobrze za pomocą dobrze wytrenowanych umiejętności społecznych (np.wielki mówca nagle może oniemieć gdy poprosi się go o wspólne zaśpiewanie na przyjęciu, czarująca aktorka nie może uwierzyć że ktoś mógłby kochać "prawdziwą" ją, popularny dziennikarz prowadzący dyskusje telewizyjne może zmienić się w kamień, gdy ktoś poprosi go do tańca)


Wykrywanie nieświadomości polega na skupieniu uwagi i przypatrzeniu się bliżej ludziom, których spotykamy na codzień- w pracy, sąsiedztwie, w szkole, wśród znajomych. Oceńmy trafność swoich przewidywań i swoją wrażliwość na nieśmiałość u różnych ludzi i w różnych okolicznościach. Osoby nieśmiałe, które są zarazem wyjątkowo atrakcyjne, martwią się tym że są odbierane za osoby wyniosłe, zimne lub odpychające. Jeżeli tak się nie dzieje, otoczenie uznaje to za świadomy wybór, spowodowany tym, że osoba jest "znudzona", "ponad to", "uważa sięza lepszą od innych". Wiele jest typów osób, które sprawiją, że jesteśmy nieśmiali. Między innymi są to obcy (szczegółnie obcej płci), osoby posiadające autorytet i władzę, krewni,przyjaciele, rodzice. Do sytuacji zalicza się m.in wygłaszanie przemówienia (do dużej grupy osób o wyższym statusie niż my, które w dodatku nas oceniają), sytuacje społeczne w ogóle, nowe sytuacje, sytuacje wymagające asertywności, jestem oceniany,jestem słaby, interakcja z pojedynczą osobą tej saej płci.
Dlaczego jest się nieśmiałym? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć psychologowie, psychiatrzy, socjologowie. Badacze osobowości są pzrekonani, że nieśmiałość jest sechą odziedziczoną, podobnie jak inteligencja, czy wzrost. Behawioryści sądzą, że osoby nieśmiałe poprostu nie przyswoiły sobie umiejętności społecznych niezbądnych w kontaktach z innymi ludźmi.Psychoanalitycty twierdzą, że nieśmiałość jest zaledwie symptonem, uświadomionym przejawem nieuświadamianych konfliktów szalejących głęboko w psychice.Socjologowie i niekyórzy psychologowie dziecięcy uważają, że nieśmiałość należy rozważać w kategoriach programowania społecznego- chodzi o warunki życia, które sprawiają, że wielu z nas staje się nieśmiałymi. Psychologowie społeczni zaś, sugerują, iż początkiem nieśmiałości jest tylko i wyłącznie skromna etykieta "nieśmiały", "jestem nieśmiały bo tak sobie mówie lub inni ludzie tak mnie nazywają". Jak nie ma jednej ostatecznej definicji nieśmiałości, tak nie ma jednej odpowiedzi na pytani: Dlaczego jest się nieśmiałym?".
Jak sobie radzić z nieśmiałością? Philip Zimbardo prowadził 5 lat badań nad nieśmiałością i seminaria z psychologii nieśmiałości.Zaczął szukać sposobów jej zwyciężania. Nie wystarczało już opisywanie, czym jest nieśmiałość- nadszedł czas, by zacząć zmieniać wpływ, jaki wywiera ona na ludzi. Aby spowodować zmanę u siebie lub u innych należy najpierw uwierzyć że zmana jest możliwa. Następnie należy chcieć odejść od dotychczasowego sposobu zachowania i zmienić go. Pierwszą barierę do pokonania stanowi mit o tym, że osobowości nie da się zmienić.
Żeby zmienić swoje życie potrzebne są 4 główne typy zmian-zmiany w :
* sposobie myślenia o sobie i swojej nieśmiałości
* sposobie w jaki się zachowujesz
* istotnych aspektach zachowania i sposobu myślenia innych ludzie
* pewnych wartościach społecznych, które sprzyjają nieśmiałości


Bibliografia

- Zimbardo P.G "Nieśmiałość? Co to jest? Jak sobie z nią radzić?" Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1994