Bunt - niezgoda na zło otaczającego świata, walka o ludzka godność, wyraz solidarności z pokrzywdzonymi.......

Bunt ? jest to sprzeciw, protest, spontaniczne wystąpienie. Wyróżniamy bunt jednostki i społeczeństwa. Bunt jest wpisany w naturę człowieka, prowadzi on do wszelkich jego działań. Bunt zmusza do aktywności, a człowiek buntuje się przeciw wszystkiemu. Nie ma na świecie osoby, która przystawałaby na wszystko, co oferują bądź nakazują mu inni. Ziemię zamieszkują różne osoby, a wszystkim dogodzić jest bardzo trudno, dlatego rozpowszechnił się bunt między innymi, przeciw; Bogu, ideałom, społeczeństwu, ojczyźnie, rodzinie, miłości. Postawa buntownicza bierze się z potrzeby ulepszenia siebie i świata, jednak potrafią to tylko wybitne jednostki, które nie obawiają się wyjść z tłumu i otwarcie najpierw wypowiedzieć swoje poglądy, a następnie je zrealizować.
Bunt jest motywem, który istnieje już od początku ludzkości. Pojawił się na ziemi wraz z pierwszymi ludźmi, Adamem i Ewą. Zbuntowali się oni przeciw bogu. Ich bunt wynikał z ich naiwności i pychy, a jego przyczyną była granica ustanowiona przez Boga, która ograniczała ich wolność. Buntując się zostali pozbawieni możliwości na wieczne życie bez cierpienia i nieszczęść. Jednak ja uważam, że postąpili dobrze, ponieważ doznali możliwości poznania świata, wolności w dokonywaniu wyborów i świadomości tego, co dobre a co złe.
W literaturze różnych epok jest bardzo dużo przykładów postaw buntowniczych. Już w starożytności, standardowym buntownikiem jest niewątpliwie Prometeusz, który także zbuntował się przeciw Bogom w imię dobra ludzkości. Przeciwstawił się on Zeusowi, który uważał, że ogień należy się tylko Bogom, a ludzie mogą obejść się bez niego. Ten dzielny bohater wykradł ogień z Olimpu i zaniósł człowiekowi, a potem został ukarany. Jego postępek przyniósł ludziom korzyści a Zeusowi pokazał, że jego zdanie nie zawsze jest dobre i, że powinien liczyć się z innymi, pomimo jego wielkiej potęgi i autorytetu można go zniszczyć. Uważam, że pomimo ukarania Prometeusza, on zwyciężył, z jego buntu wyniknęły obopólne korzyści, zarówno dla ludzi jak i dla Zeusa. Z mojego punktu widzenia Prometeusz stał się szlachetnym bohaterem stającym w obronie praw ludzi ? zapewnił im lepszą przyszłość, natomiast sobie męczarnie. Analizując literaturę antyczną myślę, że na uznanie jako buntowniczka zasługuje Antygona, bohaterka dramatu Sofoklesa, która pochowała swojego brata Polinejksa, mimo zakazu króla Kreona. Uważała ona, że prawa boskie są ważniejsze od praw człowieka i odważyła się zbuntować, przeciwko autokratycznemu władcy. Wynikiem buntu Antygony była wierność zasadom wynikającym z religii: miłości do brata i Bogów. Od początku wiedziała jak ma postąpić jako kochająca siostra. Kreon kazał pogrzebać jednego z braci bohaterki zgodnie z honorami, drugiego rzucić na pożarcie sępom. Władca postąpił zgodnie z prawem i obyczajami, które wtedy panowały; zdrajca nie zasługiwał na pogrzeb. Antygona przyłapana na gorącym uczynku, została postawiona przed oblicze Kreona, nie zaprzeczała, nie próbowała zatuszować swego uczynku i odważnie się przyznała do pochowania zwłok brata. Nie lękała się także powiedzieć władcy, co myśli o jego nieludzkim postępowaniu. Z godnością i z podniesioną głową przyjęła wyrok od Kreona. Samotnie walczyła o swoje racje i nie czekając na wyrok popełniła samobójstwo. W Antygonie tak samo jak w Prometeuszu widzimy bunt przeciw władcy i jego nakazom.
Przechodząc do dalszych epok mamy średniowiecze, które było niezbyt ?buntownicze?. Jednak motyw buntu jest widoczny w ?Rozmowie Mistrza Polikarpa ze śmiercią? ? jest to bunt przeciwko śmierci.
Następny jest renesans, który był epoką humanizmu. Świat ukazywany przez poetów to świat harmonijny, piękny i uporządkowany. Lecz też i tutaj znajdujemy motyw buntu, który jest widoczny w ?Trenach? Jana Kochanowskiego. Jest to bunt przeciw losowi, który zabiera dzieci, przeciw Bogu, który ustanowił okrutne prawa życia i śmierci. Autor nie może się pogodzić ze śmiercią ukochanej córki ? Urszulki. Treny odzwierciedlają pełnię i ogrom ludzkiego cierpienia, są obrazem bólu i jego narastania. Ukazują prawdę o uczuciach smutku, żalu, rozpaczy, buntu, zwątpienia, pragnienia, ukojenia i spokoju. Ukazują one człowieka, który zwątpił w Boga i w prawo do szczęśliwego życia. Kochanowski w trenie X przeklina Boga, poddając wątpliwości jego istnienie. Z czasem powraca do myśli, że jedynym ratunkiem jest wiara w boga, co poeta dopiero rozumie w punkcie kulminacyjnym.
Opisani przeze mnie bohaterowie reprezentują bunt indywidualny, który wyraża brak zgody na zastaną rzeczywistość. Bunt zbiorowy zazwyczaj powiązany jest z historią danego narodu, określonej zbiorowości. Literatura każdej epoki bardzo często poruszała temat rewolucji czy powstań narodowych, co znalazło odzwierciedlenie w różnych utworach. Najbardziej buntownicze postawy wobec cierpienia całego narodu odnajdujemy w romantyzmie. W tejże epoce bunt zyskuje rangę jednej z najważniejszych wartości, oraz odnajdujemy najwięcej zbuntowanych bohaterów takich jak: Kordian, Konrad Wallenrod, Konrad z III części ?Dziadów?, Jacek Soplica, Hrabia Henryk. Chciałbym jednak odwołać się do jednego z nich, a mianowicie Konrada ? bohatera ?Dziadów? Adama Mickiewicza. Utożsamia się on z ojczyzną, bierze na siebie wszystkie cierpienia Polaków, pragnie szczęścia narodu, ale chce je wywalczyć sam, żądając od Boga władzy równej jemu. Bojownik jest pewny, że dzięki wielkiej mocy i władzy uszczęśliwi naród;
?(...)DAJ MI RZĄD DUSZ!(...)
JA CHCE WŁADZY, DAJ MI JĄ, LUB
WSKAŻ DO NIEJ DROGĘ!(...)
JA CHCĘ MIEĆ WŁADZĘ, JAKA TY
POSIADASZ
JA CHCĘ DUSZAMI WŁADAĆ,
JAK TY NIMI WŁADASZ(...)?
Konrad przepełniony jest potęgą słowa, myśli i rozumu. Uważa, że te środki pomogą mu doprowadzić do wyzwolenia narodu. Bojownik o wolność swojego kraju pragnie poznać przyszłość swojej ojczyzny, lecz nie uzyskuje tego, przez swoją pychę. Buntuje się przeciwko bogu, nie wówczas, gdy utracił szczęście osobiste, lecz dopiero, gdy cierpi za miliony.
?(...)NAZYWAM SIĘ, MILIJON ? BO ZA
MILIJONY
KOCHAM I CIERPIĘ KATUSZĘ(...)?
Konrad wzywa boga do walki na miłość. Porównuje go do zimnego kalkulatora, który ?w miliony ludzi krzyczących ratunku, patrzy jak w zawiłe równanie rachunku?. Bohater ?Dziadów? nie może pogodzić się z myślą, że Bóg uważa się za ojca wszystkich ludzi, a pozwala na to, by tak cierpieli. Przeistoczony Gustaw ? Konrad jest symbolem cierpiącego narodu. Poprzez utożsamianie się z ojczyzną, staje się wyrazicielem cierpień i krzywd Polaków. Pragnie szczęścia ludzi, chce je wywalczyć sam, pragnie się wywyższyć nad innymi ludźmi. Konrad jest typem buntowniczego bohatera romantycznego, ponieważ działa w osamotnieniu, jest tajemniczy, niepogodzony z losem, walczy przeciwko złu, a przede wszystkim cierpi za ojczyznę. Konrada możemy uważać za Prometeusza, ale innej epoki. Poświęca się ofiarnie dla ukochanego narodu, oraz ma świadomość własnej mocy i wyższości nad innymi. Pragnie uszczęśliwić ludzi biorąc na siebie cierpienie ogółu.
Polscy pisarze i poeci okresu romantyzmu problematykę zbuntowanego człowieka przyjęli za jeden z priorytetów swej twórczości. Wynikało to z uwarunkowań historycznych i tendencji w literaturze polskiej tej epoki.
Natomiast w pozytywizmie dostrzegamy odmienną postawę zbuntowanego bohatera. Pozytywiści odrzucają romantyczne idee gwałtownego zrywu narodowego, i także mniej buntują się przeciw Bogu. Natomiast możemy odnaleźć motywy buntu młodego pokolenia przeciwko poczynaniom starszych.
W powieści Elizy Orzeszkowej ?Nad Niemnem? przykładem takiego buntownika jest Witold Korczyński ? syn Benedykta. Bohater buntuje się przeciwko ojcu, który jego zdaniem jest za mało postępowy, zamyka się w sobie i interesują go jedynie jego osobiste problemy. Witold zarzuca mu także chwilami nieludzkość i brutalność wobec Bohatyrowiczów. Syn Benedykta to młody pozytywista, dążący do wprowadzenia reform w życiu chłopów, którzy byli zacofani i nie znali nowych osiągnięć dokonywanych w świecie dotyczących rolnictwa. Dążył do wiedzy. W szkołach, w których zdobywał wykształcenie, kładziono duży nacisk na współpracę z ludem. Właśnie Witold pod wpływem wiedzy, przejął hasła pozytywistyczne i stworzył własne niedopracowane jeszcze wyobrażenie nowej, współczesnej mu wsi. Przyszłość jej widział w młodych ludziach, którzy potrafiliby uczynić odpowiednie kroki w celu jej rozwoju. Pragnął poprawy życia ludu wiejskiego pod względem oświaty, moralności i ekonomicznego bytu. Był człowiekiem, który rozumiał lud i jego problemy. Twierdził, że ?panowie? powinni stepować do klas niższych, które były długo zaniedbywane, a którym obecna epoka przyznaje wiele praw. Ten młody buntownik dostrzega marność życia, jakie prowadzą dorośli, denerwuje go bierność i małostkowość ludzi, od których zależy los kraju. Właśnie taka niesprawiedliwość społeczna może stanowić początek narodzin bohaterów niepokornych, którzy buntują się przeciwko przyjętym konwenansom. Bohaterowie ? buntownicy, którzy byli wykreowani w różnych epokach mają jeden cel wspólny, a mianowicie szukają sposobu ulepszenia świata. Niekoniecznie zawsze idą w dobrym kierunku, często nie osiągają sukcesu, ale ich intencje są zawsze szlachetne, a zapał szczery. Poświęcają wszystko w imię wielkich idei.
Jednak nie każda próba buntu przeciwko złu musi kończyć się klęską. Przykładem zwycięstwa nad okrucieństwem świata jest powieść z epoki współczesności pt. ?Dżuma? Camusa. Podstawowym tematem Dżumy jest bunt wobec absurdu, zła, wszelkich nieszczęść, ale jest to bunt, który nadaje sens ludzkiej egzystencji. Głównym bohaterem jest doktor Bernard Rieux, który całkowicie angażuje się w to, co robi, a jego postawę cechuje owa niezgoda na zło i nieszczęście ludzi. Jest on lekarzem z powołania, jego zawód jest dla niego nie tylko pasją, ale także i misją. Uważa, że ma moralny obowiązek ratować chorych, niezależnie od tego, czy naraża swoje życie i zdrowie, czy też nie. Jako jeden z pierwszych mieszkańców Oranu odkrywa, iż miasto zostało zaatakowane przez bakcyl dżumy i dlatego postanawia tam pozostać, by przeciwstawić się zarazie. Jest on człowiekiem bezkompromisowym w walce, ale skromnym i nieopowiadającym o sobie zbyt wiele. Wszystko to sprawia, że ludzie mu ufają, wierzą w jego możliwości i chcą mu pomagać. Jego praca stanowi przykład walki z absurdem tego świata. Rieux nie zgadza się z tym, co dzieje się w mieście opanowanym przez chorobę, ze śmiercią, która zabiera niewinne dzieci. Buntuje się przeciwko zaistniałej sytuacji, walczy, bo to nadaje sens jego życiu. Analizując postawę doktora mogę stwierdzić, ze życie człowieka jest kruche i ulotne, że ciągle stykamy się z jakimiś przeciwnościami i ciągle musimy walczyć, a żeby walczyć musimy się buntować. Tak jak to ujął Albert Camus;
?ABY ISTNIEĆ CZŁOWIEK MUSI SIĘ BUNTOWAĆ?.
Właśnie ?Dżuma? dowodzi, że sensem ludzkiego życia jest bunt, nietolerancja zła, oraz jego zwalczanie. Zło jest ponadczasowe i przybiera różne formy, jest najpotężniejszym przeciwnikiem buntowników. Motyw buntu w literaturze uważam za niekończący się ? temat rzeka, na który można pisać nie zbliżając się do końca. Z przytoczonych przeze mnie przykładów wnioskuję, iż człowiek buntował się od zawsze. Sprzeciwiał się, gdyż uważał, że świat, w który żyje nie jest wystarczająco dobry i doskonały. Lecz bunt sprawia, że człowiek się rozwija, stwarza nowe rzeczy, dzięki którym idzie naprzód, nie pozostaje bierny i pragnie zmian. Uważam, że głównym celem buntu jest poprawa życia człowieka.