Praca to świadome i celowe działanie człowieka, zmierzające do wytworzenia określonych wartości materialnych bądź kulturalnych.
Zwyczajowy podział pracy na umysłową i fizyczną nie ma uzasadnienia, gdyż zawsze jednocześnie występują elementy pracy fizycznej i umysłowej. Nawet intensywna umysłowa praca wymaga notowania lub kartkowania tekstów, a proste czynności fizyczne zawsze są poprzedzone procesem myślowym (np. krojenie i rozdrabnianie warzyw na sałatki wymaga myślenia przy doborze składników).
Z punktu widzenia ochrony pracy większe znaczenie ma podział na pracę lekką, średnio ciężką i ciężką.
- praca lekka - efektywny wydatek energetyczny w ciągu jednej zmiany roboczej wynosi 300800 kcal u mężczyzn oraz 200700 kcal u kobiet.
- praca średnio ciężka - efektywny wydatek energetyczny w czasie zmiany roboczej wynosi 8001500 kcal u mężczyzn oraz 7001000 kcal u kobiet. Szybsze przemieszczanie ciężarów o masie około 5 kg.
- praca ciężka - efektywny wydatek energetyczny wynosi 15002000 kcal u mężczyzn oraz 10001200 kcal u kobiet.Czynności wykonywane w szybkim tempie, masa przemieszczanych przedmiotów przekracza 10 kg.
Wydatek energetyczny mierzy się w kilokaloriach (kcal) na 1 kg masy ciała w ciągu godziny (h).
Po pomnożeniu wielkości wydatków energetycznych przez czas ich wykonywania oraz zsumowaniu iloczynów uzyskuje się informacje o ciężkości pracy w kilokaloriach w ciągu dnia roboczego.
Tabela 1. Wydatki energetyczne podczas wykonywania niektórych czynności zawodowych
Rodzaj czynności | Wydatek energetyczny w kcal/1 kg/h |
---|---|
Praca siedząca | 2,75 |
Pisanie na komputerze | 2,00 |
Praca przy kuchennym stole produkcyjnym | 2,05 |
Zmywanie naczyń | 2,06 |
Zamiatanie podłóg | 2,40 |
Prace ciesielskie na budowie | 3,43 |
Ręczne piłowanie drzewa | 6,88 |
Tabela 2. Wydatki energetyczne na niektóre czynności życiowe niezwiązane z pracą
Rodzaj czynności | Wydatek energetyczny w kcal/1 kg/h |
---|---|
Sen | 0,94 |
Odpoczynek w pozycji leżącej | 1,04 |
Swobodne stanie | 1,50 |
Powolny spacer | 2,85 |
Szybki marsz | 4,28 |
Bardzo szybki marsz | 9,30 |
Bieg | 8,14 |
Wchodzenie po schodach | 15,80 |