Życie Polaków pod zaborami

W następstwie rozbiorów ziemie polskie zostały włączone po państw zaborczych jako ich prowincje. Z zaboru austriackiego utworzono Galicję , z zaboru pruskiego : Prusy Południowe , Zachodnie i Nowo-wschodnie natomiast zabór rosyjski podzielony został na gubernie i powiaty. Wszędzie wprowadzono własne ustawodawstwo i scentralizowaną biurokrację. Rozbiory odbiły się niekorzystnie także na gospodarce ziem polskich : upadła większość banków, załamał się handel, zlikwidowano wiele manufaktur. Życie Polaków uzależnione było od zaborców. Niezależnie od miejsca zamieszkania najbardziej dotkliwie odczuła to szlachta, której odmawiano praw szlacheckich.
W zaborze rosyjskim rusyfikacja objęła przede wszystkim szkolnictwo w którym wprowadzono naukę w języku rosyjskim. Opór przeciwko rusyfikacji utrudniał brak swobód obywatelskich. W zaborze pruskim germanizacja objęła nazwy miast, ulic i nazwisk a ponadto język niemiecki stał się językiem urzędowym. Odmienna sytuacja panowała w Galicji, gdzie istniała autonomia, która stwarzała Polakom warunki do działalności politycznej. Bez przeszkód mogli obchodzić święta narodowe. Dlatego to tam przyjeżdżali Polacy z pozostałych zaborów.
Polacy nie mogąc pogodzić się z faktem utraty niepodległości organizowali kolejne powstania : Powstanie Listopadowe, które jednak przegrali ale o ich determinacji może świadczyć fakt iż przez 10 miesięcy walczyli z armią, która była uznawana za najsilniejszą w Europie. Karą za powstanie było zniesienie konstytucji z 1815 r. (Księstwo Warszawskie),likwidacja sejmu i rozwiązanie wojska. Polacy nadal myśleli o odzyskaniu niepodległości. Sądzili iż tylko wybuch wielkiego powstania przy masowym udziale chłopów obejmujący wszystkie zabory może się powieść. Dlatego też hasłem do zrywu miało być uwłaszczenie połączone z likwidacją pańszczyzny. Doszło do wybuchu powstań w Krakowie, Lwowie i Wielkopolsce, które wbrew oczekiwaniom nie odniosły sukcesu i zostały szybko stłumione. Po Powstaniu Listopadowym wprowadzono w Królestwie Polskim ostrą cenzurę wzmocniono kontrolę policyjną, dokonywano aresztowań. Chłopi odrabiali pańszczyznę na nie swoim gruncie, byli bardzo ubodzy mieszczaństwo nie miało wielkiego kapitału.