Teheran - decyzje Wielkiej Trójki

Przywódcy Wielkiej Koalicji to "Roosevelt, Churchill i Stalin spotkali się po raz pierwszy na przełomie listopada i grudnia 1943 roku w Teheranie. Oprócz spraw związanych z przebiegiem wojny w Europie i losem Niemiec po jej zwycięskim zakończeniu omawiano sprawę granic Polski. Na wschodzie miała ją stanowić linia Curzona, na zachodzie linia Odry i Nysy. Ponadto postanowiono włączyć do polski Wolne Miasto Gdańsk i część Prus Wschodnich, czyli Warmię i Mazury.

Decyzje te nie tylko nie były konsultowane z polskim rządem, ale nawet nie został on powiadomiony, że ją podjęto. Także, w styczniu 1944 roku podczas spotkania ze Stanisławem Mikołajczykiem, Churchill nie przekazał informacji o ustaleniach teherańskich, a jedynie przekonywał premiera rządu RP, że podstawą do wszelkich rokowań z ZSRR powinno być przyjęcie przez Polskę linii Curzona. Nastąpiło to w sytuacji, kiedy Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną wschodnią granicę Ii Rzeczpospolitej i znalazła się na ziemiach, których rząd na uchodźstwie chciał tworzyć polską administrację. Oficjalna deklaracja rządu w tej sprawie została skwitowana komunikatem radzieckiej agencji prasowej TASS o krzywdzie, jaką był traktat ryski dla zachodniej Ukrainy i Białorusi.

Bezpośrednio po konferencji w Teheranie prezydent Franklin Delano Roosevelt oświadczył, że nie będzie się wypowiadał w sprawie terytorialnego kształtu Polski. była to typowa gra przedwyborcza, w której zależało mu na głosach kilku milionów Polaków mieszkających w Stanach Zjednoczonych, a jednocześnie był on zobowiązany decyzjami podjętymi w czasie konferencji.

W lutym 1944 roku Churchill, przemawiając w Izbie Gmin, stwierdził, że rząd brytyjski nigdy nie obiecywał Polsce zachowania przedwojennych granic państwa. Jednocześnie uznał prawo ZSRR do bezpiecznej granicy zachodniej.