Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) - choroba, u której podłoża leży demielinizacja włókien nerwowych w obrębie mózgu i rdzenia kręgowego (powstawanie tzw. blaszek - plaque). Choroba pojawia się najczęściej między 2 a 3 dekadą życia. Jej częstość występowania szacuje się na 30 do 100 na 100 tys. osób. Charakterystyczne jest dysproporcja geograficzna częstości występowania choroby. W krajach o klimacie umiarkowanym choroba występuje często (w tym w Polsce). W Japonii, Afryce występuje sporadycznie. Choroba przebiega rzutami, pomiędzy którymi następuje remisja (z całkowitym lub prawie całkowitym ustąpieniem objawów). Czas trwania remisji jest uwarunkowany osobniczo. Każdy następny rzut choroby wiąże się z narastaniem objawów neurologicznych.

Choroba może mieć postać rzutową - kolejno rzuty i remisje,
albo pierwotnie postępującą - od początku przebiega bez rzutów,
lub też wtórnie postępującą - po okresie rzutów i remisji przybiera postać postępującą.
OBJAWY:
* pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, zanik nerwu, skroniowe zblednięcie tarczy nerwu wzrokowego - niejednokrotnie pierwszy objaw zwiastujący chorobę
* porażenie nerwów okoruchowych, często o charakterze tzw. porażenia międzyjądrowego.
* oczopląs
* drżenie zamiarowe
* mowa skandowana - te trzy objawy stanowią tzw. Triadę Charcota
* brak odruchów brzusznych
* kurczowy niedowład kończyn dolnych - objaw rokujący niekorzystnie
* zaburzenie czynności zwieraczy (nietrzymanie lub zatrzymanie moczu)
* objaw Lhermitte'a - parestezje o charakterze mrowienia wzdłuż kręgosłupa zwłaszcza po pochyleniu głowy do przodu

Inne objawy zależne są od umiejscowienia ognisk demielinizacyjnych - niedowład połowiczy, objawy opuszkowe, padaczka, impotencja, nerwoból nerwu trójdzielnego, układowe zawroty głowy.
Charakterystyczne jest nasilanie się objawów pod wpływem ciepła.
Może pojawiać się chwiejność nastroju, przechodzenie od stanu euforycznego do depresji. Pojawienie się nerwicy.

LECZENIE:
Można podzielić na trzy etapy:

* przerywanie i łagodzenie rzutów choroby - stosuje się sterydy (metyloprednizolon, deksametazon, prednizon)
* objawowe - polegające na zwalczaniu spastyczności, ataksji, bólów, zaburzeń czynności pęcherza, spadku siły mięśniowej
o spastyczność likwiduje się przy pomocy - diazepamu, dantrolenu, baklofenu, rehabilitacji (ćwiczenia rozciągające)
o męczliwość mięśni - niekiedy udaje się zmniejszyć przy pomocy izoniazydu
o ataksja - leczona amitryptyliną
* zapobieganie rzutom i postępowi choroby - interferon, kladrybina, kopolimer, glatiramer

Leczeniu SM towarzyszyła dyskusja o nowatorskim stosowaniu marihuany w celach leczniczych, co jest praktykowane m.in. w Stanach Zjednoczonych w leczeniu objawów tej choroby, często niezgodnie z prawem.