Przepis prawa a norma prawna
Przepis prawa – wyodrębniona część tekstu prawnego (aktu prawnego) przez pracodawcę jako paragraf,, ustęp, artykuł. Przepis prawa składa się z poprzednika i następnika. Poprzednik opisuje pewne okoliczności np.: kto pomawia inną osobę; kto powoduje u innej osoby uszkodzenia ciała. Następnik ustala skutki prawne jakie ustawodawca wiąże z tymi okolicznościami np.: ten podlega karze do 5 lat więzienia.
Każdy przepis ma logikę formalną – ocenia czy dane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe z punktu widzenia logiki formalnej.
Norma prawna – bywa utożsamiana z przepisem (błędnie). Na normę prawną może składać się kilka przepisów prawa. Jest to reguła zachowania, którą można wysnuć z przepisu prawa. Normą jest znaczenie zwrotu, o którym mówimy, że jest zwrotem prawnym. Przez normę prawną rozumie się znaczenie zwrotów prawnych zawartych w obowiązujących aktach normatywnych.
Normy prawa wewnętrznego – akty uchwalone przez organy państwowe: konstytucja, ustawy.
Normy prawa zewnętrznego – ustawodawstwo unijne, uchwalone przez Unię Europejską – część norm prawa zewnętrznego jest przenoszonych do prawa wewnętrznego.
PODZIAŁ FAKTÓW PRAWNYCH
W teorii prawa wyróżnia się fakty prawne. Dzielą się one na:
- Zdarzenia – okoliczności niezależne od zachowania się podmiotów prawnych (śmierć, upływ czasu, nabycie pełnej zdolności do czynności prawnych)
- Zachowania (podmiotów prawa) – działania bądź zaniechania – polegają one na zachowaniu osób fizycznych bądź zaniechaniu, które powodują skutki prawne. Zaniechaniem jest tutaj brak działania powinnego, wymaganego przez prawo.
Zachowania dzielą się na czynności prawne i czyny.
Czynności prawne to świadome i zgodne z przepisami prawa zachowania podmiotów, zmierzające do wywołania skutków prawnych mocą odpowiednich oświadczeń woli. Czynności mogą być jednostronne (oświadczenie o przyjęciu spadku, wypowiedzenie umowy o pracę) lub dwustronne (zgodne oświadczenie woli dwóch podmiotów – umowa sprzedaży, umowa najmu, umowa o pracę). Czynności te dzielą się na te pod tytułem darmym i odpłatne.
Czyny są to zachowania się podmiotów prawa, które rodzą skutki prawne, choć do wywołania owych skutków podmiot nie zmierzał. Dzielą się na: czyny zgodne z prawem (znalezienie rzeczy zagubionej, orzeczenia sądowe i administracyjne) i czyny niezgodne z prawem. Czyny niezgodne z prawem dzielą się na wykroczenia i czyny karalne: występki (do 5 lat), przestępstwa (powyżej 5 lat).
GAŁĘZIE PRAWA
Gałąź prawa to inaczej dział prawa wyodrębniony z całości ogromnej ilości przepisów.
Prawo państwowe – obejmuje przepisy określające ustrój polityczny państwa, strukturę, kompetencję i reguły działania aparatu państwowego, rodzaje wydawanych aktów prawnych, podstawowe uprawnienia i obowiązki obywateli.
Prawo administracyjne – skupia dużą liczbę przepisów normalizujących organizację i działalność organów państwowych, stosunki między organami państwowymi a obywatelami, stosunki między organami państwa. Zlicza się tu także dziedzinę kultury, prawo wodne przemysłowe, budowlane, łowieckie, sanitarne, celne, o służbie wojskowej, oświatowe, aktach stanu cywilnego.
Prawo finansowe – (skarbowe) normuje gospodarkę państwa tzn. procesy gromadzenia i wydatkowania pieniędzy przez państwo. Przepisy te ustanawiają podatki, daniny na rzecz państwa, regulują działalność organów finansowych, system bankowo – pożyczkowy oraz pieniężno – kredytowy.
Prawo cywilne – składają się na nie przepisy regulijące stosunki miedzy podmiotami prawa (osoby fizyczne i prawne). Z prawa cywilnego wyodrębnia się część ogólną i część szczególną. W skład prawa cywilnego wchodzą przepisy o własności i innych prawach rzeczowych, o posiadaniu, o zobowiązaniach, o spadkach i dziedziczeniu, o księgach wieczystych i hipotece. Tradycyjnie zaliczają się tu też przepisy prawa rodzinnego, choć od niedawna traktuje się je jako odrębny dział prawa.
Prawo rodzinne – obejmuje przepisy małżeństwie, pokrewieństwie, opiece kurateli, o stosunkach majątkowych i niemajątkowych między małżonkami, rodzicami a dziećmi itp.
prawo handlowe – zawiera przepisy, które normują stosunki wynikające z czynności handlowych a także określa cechy i rodzaje podmiotów w nich występujących.
Prawo pracy – całokształt przepisów normujących stosunki pracy między pracownikami a pracodawcami oraz kwestię ubezpieczeń społecznych, rozstrzygania sporów ze stosunku pracy, ochrona i bezpieczeństwo pracy.
prawo wekslowe i czekowe – ustala warunki ważności weksli i czeków i normuje obrót nimi.
Prawo karne – przepisy określające jakie zachowania są zabronione lub zakazane i jakie skutki poniosą ci, którzy złamią prawo.
Prawo procesowe cywilne – reguluje tryb postępowania w sprawach cywilnych, odgrywa służebną rolę wobec prawa cywilnego.
Prawo procesowe karne – przepisy normujące, tryb rozstrzygania spraw karnych właściwości sądów karnych, prawa i obowiązki podmiotów uczestniczących w postępowaniu sądowym. Prawo to zmierza do wykonywania norm prawa karnego, ułatwia jego stosowanie.
Prawo rolne – w jego skład wchodzą przepisy normujące własność i użytkowanie ziemi na cele rolnicze, przemysłowe i inne.
Prawo międzynarodowe prywatne – normuje stosunki z zakresu prawa cywilnego (z prawem rodzinnym włącznie) i prawa pracy, w których występują elementy obce tzn. gdy: stroną stosunku prawnego jest cudzoziemiec, przedmiot stosunku prawnego znajduje się za granicą, skutki faktów prawnych sięgają poza granice albo skutki faktów , które miejsce za granicą, działają w państwie oceniającym te skutki.
Prawo międzynarodowe publiczne – reguluje stosunki pomiędzy suwerennymi państwami, między państwami a organizacjami międzynarodowymi oraz między samymi organizacjami zarówno w czasie pokoju jak i wojny.
Prawo kanoniczne – obowiązujące w kościele katolickim, normuje obowiązki wiernych i hierarchię władzy kościoła, jego nauczycielskie zadania, stanowi o karach stosowanych przez kościół i o trybie postępowania w procesach kościelnych (karnym, spornym, procesach specjalnych).
ZASADY SYSTEMU PRAWA
Zasady prawa – reguły przewodnie, którymi kieruje się system prawny, reguły wytyczające działanie wszystkich lub jednej gałęzi prawa. Są pewne normy w systemie prawnym, które mają tak duże znaczenie, że zostały uwypuklone jako zasada prawna.
Zasada prawna jest oparta na: kilku normach prawnych, przepisie prawnym, wielu przepisach prawnych.
Przykłady zasad prawnych - prawo nie działa wstecz, zasada domniemania niewinności, co na gruncie to właściciela, nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada, zasada równości stron w procesie, zasada jawności postępowania, zasada sporności w procesie.
Rodzaje zasad prawnych
1. Pierwszy rodzaj zasad prawnych nie ma nic wspólnego z postanowieniami przepisów prawa obowiązującego. Pozaprawnym ideałom moralnym lub politycznym, pozytywnie ocenianym i aprobowanym przez judykaturę nadawana jest postać wypowiedzi powinnościowych i to im jest przypisywany walor zasad systemu prawa. Ten rodzaj zasad systemu prawa charakteryzuje się jako pewne postulaty natury politycznej lub etycznej, które prawem mogą się stać jeżeli zostaną włączone przez prawodawcę do prawa obowiązującego.
2. Drugim rodzajem zasad systemu prawa są normy prawa oceniane jako zasadnicze normy prawa obowiązującego, których znaczenie uznajemy za podstawowe ze względu na cały system prawa.
Hierarchia generalnych aktów prawnych
Prawo obowiązujące w danym państwie składa się z dużej liczby przepisów ustanowionych mocą wielu aktów prawnych.
Rodzaje aktów prawnych – konstytucja, ustawy, akty prawne z mocą ustawy, rozporządzenia.
Konstytucja (02.IV.1997 – ustawa zasadnicza) – akt normatywny będący podstawą prawną innych aktów prawnych, postanawiając jakie normatywne akty prawne i przez kogo mogą być wydawane, określa więc sposób tworzenia prawa w danym państwie, posiada najwyższą moc prawną.
Ustawy – normatywne akty prawne wydawane przez organ władzy zwierzchniej w państwie. Jest to akt prawny, którego mocą zarówno są ustanawiane normy ogólne, jak i podejmowane konkretne rozstrzygnięcia dotyczące gospodarczego, kulturalnego i politycznego życia kraju. Mają moc powszechnie obowiązującą. Są stanowione przez sejm następnie przechodzą do senatu i podpisywane przez Prezydenta RP.
Ustawa w ujęciu formalnym – akt normatywny ogólny i abstrakcyjny, powołana w formie ustawodawczej, nazywa się ustawa, musi być ogłoszona.
Rozporządzenia – ich podstawą prawną są ustawy.
STANOWIENIE PRAWA
Źródła prawa: stanowionego (są zawarte w konstytucji i w ustawach, rozporządzeniach, zarządzeniach) i zwyczajowego (nie czynić krzywdy, nie niszczyć cudzego mienia, zwyczaj zapłaty za usługi)
Stanowienie prawa – działania ciał kolegialnych lub jednoosobowych, którym przyznano kompetencje do wydawania nowych przepisów prawnych. Stanowienie prawa to proces, w którym muszą zostać spełnione pewne warunki: formalne – określają procedurę, zgodnie z którą powinno się odbywać stanowienie prawa, materialne – określają rodzaj sprawy, treść przepisu, który w danym trybie ma być ustanowiony.
Proces legislacyjny
1. Inicjatywa ustawodawcza
2. Projekt ustawy (przygotowywane przez komisje sejmowe, opiniuje się go w środowiskach akademickich)
3. Pierwsze czytanie + poprawki
4. Drugie czytanie
5. Przyjęcie projektu
6. Głosowanie – quorum (minimalna liczba posłów potrzebna by ustawa przeszła)
7. Uchwalenie zwykłą większością (większość bezwzględna 50% +1osoba z obecnych na sali, większość kwalifikowana 2/3 głosów – konstytucja, 3/5 głosów)
8. Przekazanie do senatu
9. Przyjęcie przez senat
10. Przekazanie do Prezydenta celem podpisania. Prezydent może przekazać ustawę do ponownego uchwalenia – wówczas musi być 2/3 głosów
11. Ogłoszenie ustawy w „Dzienniku Ustaw RP”
„Dziennik ustaw RP” – ustawy konstytucyjne, ustawy zwykłe, rozporządzenia prezydenta, rozporządzenia rady ministrów, prezesa rady ministrów oraz ministrów.
„Monitor Polski” – zarządzenia prezesa rady ministrów, zarządzenia ministrów, zarządzenie prezydenta oraz uchwały rady ministrów.
Przykłady kodyfikacji – kodeks Hammurabiego, prawo rzymskie, 10 przykazań bożych, ukazy Aleksandra I (1825), kodeks Napoleona (1804), kodeks cywilny austriacki.
Prawo zwyczajowe, prawo precedensowe
W schemacie prawa zwyczajowego dwa elementy:
- Zewnętrzny – faktyczne reguły przestrzegania określonej reguły zachowania. Jest to zwyczaj, który polega na tym, że pewien odpowiednio szeroki krąg ludzi przez dłuższy czas przestrzega pewnego sposobu postępowania.
- Wewnętrzny – przekonanie o prawości danej reguły zachowania. Jest to prawne przekonanie, że dana reguła jest prawem a zatem przekonanie o prawnej powinności jej przestrzegania.
Teoria prawa zwyczajowego
1. Klasyczna – aby praktyka mogła ugruntować prawo zwyczajowe musi być powszechna, równomierna i trwała.
2. Niemiecka szkoła historyczna – prawo zwyczajowe stanowi bezpośredni przejaw przekonań prawnych narodu. Przekonania prawne są czynnikiem, pod wpływem którego powstają zwyczaje prawne.
3. Teoria praktyki organów państwa – w tej koncepcji główną rolę powstawania prawa zwyczajowego odgrywa element zewnętrzny. Są nim decyzje organów państwa, przyjmujące regułę zwyczaju za podstawę wydawanego rozstrzygnięcia w danej sprawie.
Prawo precedensowe (common law) obowiązuje przede wszystkim w państwach anglosaskich (Wielka Brytania, Irlandia, Stany Zjednoczone, Kanada). Reguła ta jest tam prawotwórcza. Sędzia wydając rozstrzygnięcie w danej sprawie, ma obowiązek oparcia swego orzeczenia na wcześniej wydanych orzeczeniach w podobnych sprawach. Sędzia wyprowadza wspólną zasadę z wcześniejszych orzeczeń , która jest podstawą wydawanego orzeczenia. Sędzia zawodowy decyduje o karze a 12 sędziów przysięgłych decyduje o winie lub niewinności. W odróżnieniu od państw, w których obowiązuje prawo stanowione przez organy prawodawcze, gdzie podstawą prawną wydawanych przez sąd orzeczeń są przepisy prawa – jest 1 sędzia i 2 ławników.
OSOBY FIZYCZNE
Osoba fizyczna to człowiek. Człowiek posiada podmiotowość prawną (zdolność prawną) tzn. może być podmiotem uprawnień i obowiązków od chwili urodzenia do śmierci. Urodzenie to zjawienie się dziecka żywego poza łonem matki, natomiast dowód śmierci to akt zgonu określający datę i godzinę śmierci.
Wyjątki stanowią:
- osoby zaginione – mogą zostać uznani za zmarłych jeżeli upłynie 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym zaginęli, lub 5 lat gdyby w chwili uznania za zmarłego zaginiony miał 70 lat
- dzieci poczęte, lecz jeszcze nie narodzone, które mogą zostać spadkobiercami, dla których może zostać ustanowiony kurator do strzeżenia przyszłych praw dziecka.
Zdolność do czynności prawnych – zdolność, by stać się podmiotem dokunującym czynności prawne, które rodzą skutki prawne.
Pełna zdolność do czynności prawnych – uzyskuje ją osoba, która ukończyła 18 rok życia. Wyjątek – kobieta, która ukończyła 16 lat i za pozwoleniem rodziców i sądu rodzinnego wyszła za mąż.
Ograniczona zdolność do czynności prawnych – występuje, gdy podmiot ma prawo do dokonywania czynności prawnych w sytuacjach dnia codziennego (13 lat) oraz występuje u osób, które są częściowo ubezwłasnowolnione. Taka osoba nie jest w stanie dokonywać ważnych czynności z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju, czy choroby alkoholowej. Może ona wykonywać czynności w sprawach dnia codziennego. Taka osoba ma ustalonego kuratora, który za nią dokonuje poważniejszych czynności.
Brak zdolności do czynności prawnych – osoba całkowicie ubezwłasnowolniona (upośledzona, niedorozwinięta, uzależniona), kurator w jej imieniu wszystkich czynności prawnych, osoba przed ukończeniem 13 roku życia.
Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych jest nieważna.
OSOBY PRAWNE
To jednostki organizacyjne, które na podstawie przepisów szczególnych nabywają osobowość prawną. Są to – Skarb Państwa, jednostki samorządowe, spółki handlowe, fundacje, spółdzielnie, stowarzyszenia gdzie zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych nabywana jest przez osoby fizyczne z chwilą nabycia osobowości prawnej (z chwilą wpisu do odpowiedniego rejestru)
Podział osób prawnych na dwa typy
1. Korporacja (stowarzyszenia, związki) powstaje w wyniku zorganizowania się pewnej liczby osób fizycznych, które stają się członkami swojej organizacji, wspólnie zmierzających do osiągnięcia wspólnych celów. Nie ma korporacji bez członków, ich skład można określić liczbowo. Przykład: Stowarzyszenie Księgarzy Polskich, Polski Związek Wędkarski.
2. Zakład – osoba prawna, której powstanie, cel, rodzaj i sposób działalności określa założyciel w statucie oraz określa majątek założycielski. Zakłady służą zaspokojeniu potrzeb osób trzecich (czytelników w bibliotece, pacjentów w szpitalu, studentów na uczelni), których krąg nie jest oznaczony. Substratem zakładu jest majątek.
WYKŁADNIA PRAWA – językowa i pozajęzykowa
Gdy dany przepis jest niezrozumiały, niejasny, wówczas dokonuje się jego WYKŁADNI.
Wykładnia polega na wyjaśnieniu sensy przepisów prawnych, ustaleniu właściwego ich rozumienia, przypisaniu im odpowiedniego znaczenia bądź wyznaczenia ich zakresu. Zatem przez wykładnię prawa rozumiemy ogół czynności poznawczych zmierzających do ustalenia właściwego sensu przepisów prawnych.
Moc wiążąca wykładnię – wykładnia nie ma mocy powszechnie obowiązującej, ma ograniczoną moc wiążąca.
Wytyczne Sądu Najwyższego mają bardzo istotne zastosowanie w praktyce orzeczniczej. Wiążą one tylko w tej sprawie, w której zostały wydane. Nie są wiążące w innej sytuacji, choć często sięga się po to orzecznictwo.
RODZAJE WYKŁADNI PRAWA
Wykładnia językowa ma na celu interpretację treści przepisu poprzez jego brzmienie językowe. Bierze się pod uwagę tekst przepisu. Polega na ustaleniu znaczenia i zakresu wyrażeń tekstu prawnego ze względu na język, w którym został sformułowany.
Przypisywanie znaczenia interpretowanym wyrażeniom tekstu pozostaje w ścisłym związku z przyjętymi założeniami odnośnie wszelkich wypowiedzi językowych. Zależnie od przyjętej koncepcji sięga się do różnych czynników, do kontekstu innych wypowiedzi, do intencji użytkownika tej wypowiedzi, do kontekstu społecznego.
Wykładnia pozajęzykowa obejmuje zagadnienia:
1. wykładnię celowościową – dokonuje się to interpretacji znaczenia przepisu poprzez cel, w jakim został ten przepis ustanowiony. Interpretatorzy odwołują się często do preambuł, a także sami ustalają cele, wywodząc je z tekstów prawnych, z poszczególnych przepisów.
2. wykładnia systemowa – interpretuje umieszczenie systemowe danego przepisu prawnego (czy znajduje się w konstytucji, czy w ustawie – te w konstytucji mają większe znaczenie). Tłumacz poznaje treść przepisu przez określenie miejsca, które dany przepis zajmuje i wypełnia w grupie przepisów, do których należy. Zakłada się, że miejsce przepisu w danym akcie prawnym nie jest przypadkowe i wynika z racjonalnego działania prawodawcy.
3. wykładnia funkcjonalna – w przypadku tej wykładni, ustalając znaczenie jakiegoś przepisu, uwzględnia się różnorodne skutki jego zastosowania.
WYKŁADNIA LITERALNA ZWĘŻAJĄCA ROZSZERZAJĄCA
Jest to inny podział wykładni na podstawie innych kryteriów niż podział na wykładnię językową i pozajęzykową.
Literalna – dosłowna, ma miejsce gdy spośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych dyrektyw interpretacyjnych zostanie wybrane rozumienie ustalone za pomocą dyrektyw językowych.
Rozszerzająca – występuje wtedy, gdy porównując zakresy przepisu uzyskane za pomocą różnych dyrektyw interpretacyjnych wybiera się rozumienie wynikające z pozajęzykowych i jest ono szersze od rozumienia językowego.
Zwężająca – polega na wyborze z pośród różnych zakresów przepisu, rozumienia uzyskanego za pomocą dyrektyw pozajęzykowych, które jest węższe od rozumienia językowego.
Skarga na orzeczenie referendarza sądowego jako środek zaskarżania – krótka charakterystyka
Jak stanowi przepis art. 398, § 1 KPC na orzeczenie referendarza sądowego co do istoty sprawy, orzeczenia kończące postępowanie przysługuje skarga, chyba, że jakiś przepis szczególny stanowi inaczej.
Skarga jest środkiem zaskarżenia postępowania cywilnego, niebędącym środkiem odwoławczym. Skarga na orzeczenie referendarza ma na celu kontrolę legalności i zasadności podejmowanych przez referendarza decyzji i zmierza do ich uchylenia lub zmiany w razie gdy są one sprzeczne z prawem.
Charakterystyka
1. Środek przysługuje na czynności (działania i zaniechania) referendarza.
2. Środek ten wnosi się w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności w obecności strony lub od dnia zawiadomienia strony o dokonaniu czynności.
3. Wnoszony jest do sądu rejonowego, który rozpoznaje skargę jako sąd pierwszej instancji.
4. W przypadku orzeczenia wydanego przez sąd po rozpoznaniu skargi na czynności referendarza sądowego przysługuje zażalenie, a jeśli jest to orzeczenie kończące postępowanie w sprawie – apelacja.
5. Legitymację czynną do złożenia skargi na orzeczenie referendarza sądowego mają uczestnicy postępowania wieczystego a także prokurator, organizacje społeczne, rzecznik praw obywatelskich a także osoba, która wykaże swój interes prawny.
6. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego powinna zostać złożona w formie pisemnej a pismo to powinno spełniać wymogi przewidziane dla pisma procesowego.
7. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego ma na celu usunięcie uchybień materialnoprawnych oraz procesowych.
8. Skarga ma charakter niedewolutywny – nie przenosi ona postępowania do sądu wyższej instancji.
9. Jeżeli chodzi u suspensywność skargi to przypisuje się ten skutek skardze wniesionej na wpis referendarza (wykreślenie wpisu). Utrzymuje ona uprawomocnienie się wpisu, do chwili rozstrzygnięcia przez sąd o uchyleniu lub utrzymaniu w mocy zaskarżonego wpisu. Nie można jednak przypisać tego skutku skardze na przeczenie referendarza nie będące wpisem do księgi wieczystej.
Dewolutywność – powoduje przeniesienie sprawy przed sąd wyższej instancji.
Suspensywność wniesienie środka zaskarżenia wywołuje brak uprawomocnienia zaskarżonego orzeczenia.
Na jakie orzeczenia przysługuje skarga, kto ma legitymację czynną do złożenia skargi (wystąpienia ze skargą).
Skardze podlegają:
1. orzeczenia co do istoty sprawy
2. orzeczenia kończące postępowanie w sprawie
3. orzeczenia, o których mowa w art. 394, §1 pkt. 1-2 i 5-9 KPC
Do pierwszej grupy należą następujące orzeczenia:
- wpis referendarza sądowego w księdze wieczystej, który jest także orzeczeniem
- postanowienie o złożeniu dokumentu do zbioru dokumentów
- postanowienie o odnowienie wpisu
Do drugiej grupy zaliczyć można:
- postanowienie o umorzeniu postępowania wieczystoksiegowego
- postanowienie o odrzucenie wniosku
Legitymację czynną do złożenia skargi na orzeczenie postępowania referendarza sądowego mają:
- uczestnicy postępowania wieczystoksięgowego
- prokurator
- organizacje społeczne
- rzecznik praw obywatelskich
- osoba, która wykaże swój interes prawny
Wymień znane ci środki zaskarżenia.
Klasyfikacja ich nie jest jednolita – zależy od kryteriów, wg których są klasyfikowane.
Klasyfikacja wg W. Siedleckiego: w postępowaniu cywilnym
1. Środki odwoławcze – mają charakter dewolutywny, czyli przenoszące postępowanie przed sąd wyższej instancji:
- apelacja,
- zażalenie.
2. Inne środki zażalenia – o charakterze niedewolutywnym – to środki, które kodeks normuje w związku z orzeczeniami, na które przysługują:
- sprzeciw od wyroku zaocznego (art. 344 kpc),
- sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym (art. 503 kpc),
- zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (art. 493 § 1 kpc),
- skarga na czynności komornika (działanie lub zaniechanie) art. 767 § 1 kpc,
- zarzuty przeciwko planowi podziału w postępowaniu egzekucyjnym (ar. 1027 § 1 kpc)
Drugi podział wg Siedleckiego
- Środki odwoławcze sensu largo – są to wszystkie sposoby przewidziane przez ustawę, przysługujące stronie i zmierzające do uchylenia lub zmiany orzeczenia.
- Środki odwoławcze sensu stricto – które zmierzają do zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia przez sąd wyższej instancji. Ich cechą jest dewolutywność.
Klasyfikacja środków zaskarżenie wg W. Broniewicza
1. Środki zaskarżenia zwyczajne, czyli środki odwoławcze
- apelacja
- zażalenie
2. Charakteryzują się dewolutywnością i suspensywnością.
3. Środki zaskarżenia szczególne:
- sprzeciw od wyroku sądu,
- zarzuty od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym,
- sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym,
- odwołanie się do sądu od zarządzeń przewodniczącego,
- skarga na orzeczenie referendarza sądowego
4. Środki zaskarżenia nadzwyczajne (przysługują do przeczeń prawomocnych):
- skarga kasacyjna,
- skarga o wznowienie postępowania,
- skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego
ELEMENTY SKARGI JAKO PISMA PROCESOWEGO
Stosuje się tu ogólne przepisy dotyczące pism procesowych.
Skarga powinna zawierać:
1. Oznaczenie sądu, do którego jest skierowana, imię i nazwisko skarżącego, uczestników postępowania, ich przedstawicieli i ustawowych pełnomocników. (Oznaczenie sądu – wskazanie rodzaju sądu, miejscowości, wydziału).
2. Oznaczenie zaskarżonego orzeczenia w szczególności, że skarga jest na wpis lub orzeczenie referendarza.
3. Przytoczenie zarzutów i ich uzasadnienie.
4. Wniosek o uchylenie zaskarżonego wpisu w całości bądź w części, wskazanie w jakiej części, uwaga czy skarżący domaga się zmiany wpisu, jeśli tak to na czym ma ona polegać.
5. Podpis skarżącego lub jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika.
6. Spis wszystkich załączników.
APELACJA, ZAŻALENIE
Apelacja jest środkiem zaskarżenia, który charakteryzuje się dewolutywnością i suspensywnością. Dewolutywność powoduje przeniesienie sprawy do sądu wyższej instancji, a suspensywność wstrzymuje uprawomocnienie się orzeczenia.
Apelację składa się do spraw, które toczą się co do istoty danej sprawy. Należy ją złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem. W ciągu 7 dni od daty ogłoszenia wyroku można wystąpić o uzasadnienie.
Apelacja to pismo kwalifikowane, musi zawierać elementy formalne – w przeciwnym razie zostanie odrzucona.
Zażalenie przysługuje tylko w stosunku do artykułu 394 kpc i wnosi się je w terminie 7 dni od daty doręczenia, lub ogłoszenia postanowienia.
