Pedagogika - podstawowe wiadomości

Pedagogika- nauka o wychowaniu człowieka Jako nauka tworzy metodyczne, teoretyczne podstawy planowej działalności wychowawczej mającej na celu wyposażenie społeczeństwa w wiedzę ogólną i zawodową w system wartości i przekonań niezbędnych dla funkcjonowania.
PEDAGOGIKA- Kunowski ? nauka której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogiki wszelkiego rodzaju , czyli wychowawczego prowadzenia dzieci , młodzieży oraz oddziaływanie na rozwój ludzi dorosłych.

NAUKA wg. Godlewskiego- dziedzina społecznej aktywności człowieka, która zmierza do obiektywnego i aktywnego poznania otaczającej nas rzeczywistości przyrodniczej i społecznej.
Funkcje nauki:
diagnostyczna (gromadzenie wiedzy co jest i było rzeczywistością)
humanistyczna (kształtowanie naukowe)
prognostyczna (przewidywanie przyszłych zmian)
instrumentalno ? techniczna (informowanie o sposobach, ośrodkach metod nauczania)
CHARAKTER NAUKOWY PEDAGOGIKI
4 działy:
praktyczna lub empiryczna (zbieranie doświadczeń rodziców, nauczycieli, wychowawców)
opisowa lub eksperymentalna
teoretyczna czyli ogólna
normatywna
ŻRÓDŁA ZAINTERESOWAŃ PEDAGOGIKI
? wszelkiego rodzaju praktyka wychowawcza z dzieć? mi, młodzieżą i dorosłymi, wykonywana w domach rodzinnych , zakładach opiekuńczych , szkołach itd.
? Bierne doświadczenie empiryczne , związane z przeżywaniem i refleksją, obserwacją, badaniem zjawisk wychowawczych
? W dziedzinie normatywnej pedag. wspoł. wykorzystuje swe 3 źródło materiałów. Ideologie wszelkiego rodzaju odnoszące się do wychowania w postaci filozofii wartości, światopoglądów, idei społeczno ?politycznych, czy idei kultury i malarstwa
? Teoria rozwoju człowieka, korzysta z ideologii wychowawczej oraz z teorii dotyczących istoty natury i istnienia człowieka jako teorie biologiczne , psychologiczne, socjologiczne, filozoficzne czy teologiczne.
PRZEDMIOT PEDAGOGIKI
Materialny- przedmiotem jest wszechstronny rozwój człowieka w ciągu całego życia
Formalny- przedmiotem jest dobro rozwojowe człowieka nie aktualnie pojęte, lecz realizujące się w przyszłości postawione ku przyszłości dzięki czemu człowiek może się doskonalić i osiągnąć kres procesu rozwoju.
ZADANIA PEDAGOGIKI
Są trzy ujęcia zadań:
gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej i rzetelny opis wyników tej obserwacji oraz stwierdzenie jak przebiegają procesy wychowawcze , wyrażane w formie zdań sprawozdawczych
uogólnienie zebranych wyników obserwacji, wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowanie wniosków
dostarczanie wiedzy potrzebnej do przekształcenia rzeczywistości wychowawczej , przedstawionej w formie zdań wartościujących i normatywnych.
WYCHOWANIE- świadomie organizowana działalność społeczna oparta na stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka. Zmiany te obejmują stronę poznawczo-instrumentalną jak i stronę emocjonalno ?motywacyjną.
3 rodzaje wychowania:
naturalne (życie rodzinne)
celowo zamierzone (przygotowanie do pracy)
organizowane programowo (szkoła, seminarium)
PODZIAŁ DEF. NA 4 GRUPY:
prokseologiczną (oddziaływanie wychowawców na wychowanków
ewolucja (proces samorzutnego rozwoju jednostki w zakresie różnych doświadczeń )
sytuacyjna (zwraca uwagę na warunki i bodźce przyczyniające się do rozwoju wychowanka)
adaptacyjna (dotyczy skutków i wytworów wychowania )
PODSTAWOWE SKAŁDNIKI WYCHOWANIA
a) społeczne działania wychowawcze
b) naturalny rozwój wychowanka
c) wychowawcze zbliżenie wychowanka do ideału nowego człowieka
d) ukształtowanie postawy wobec przyszłego jeszcze nieznanego życia.
RÓŻNE KONCEPCJE LOSU ? ABSOLUTU
Fatalistyczne ? nieubłagany los, który jest nam przeznaczony i wobec którego nie mamy wpływu
Deterministyczne ? gdy los zależy od przyczynowego porządku świata. Człowiek ma wpływ na swój los przez posłuszeństwo prawom natury.
Indeterministyczne ? gdy los pojmujemy jako działalność czystego przypadku, a nie konieczności ?człowiek skazany na wolność? musi wybierać sposób dzialania.
3 ZASADNICZE MOZLIWOŚCI ROZWOJU WYCHOWAWCZEGO
a) Rozwój wzwyż do ideału nowego człowieka św. Tomasz z Akwinu nazywa to ?ekstazą w górę?
b) Rozwój utrzymujący się na pewnym osiągniętym poziomie swych zadatków
c) Rozwój w dół , czyli proces wykolejenia , prowadzący do alienacji rozwojowej , a więc do wynaturzenia człowieka i do jego bestialstwa
KIERUNKI ROZWOJU
Progresja ? postęp rozwój. Progresja wychowawcza jest normalnym rozwojem człowieka i stanowi przedmiot ogólnej pedagogiki praktycznej jako nauki stosowanej.
Degresja ? zachowanie rozwoju i obniżenie jego poziomu. Degresja wychowawcza stanowi przedmiot badań pedagogiki socjalnej , leczniczej , traktującej o zaburzeniach i nienormalnościach w rozwoju prawidłowym.
Regresja wychowawcza ? zajmuje się trudnościami wychowawczymi.
CZYNNIKI ROZWOJOWE CZŁOWIEKA
Są to mechanizmy wewnętrzne u człowieka , które uruchamiają tak ilościowy , jak i jakościowy proces rozwoju , a także mają wpływ na jego ukierunkowanie w górę , w dół lub poziomi.
CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ROZWÓJ CZŁOWIEKA
Physis ? naturę ludzką jako organizm biologiczny
Ethos ? obyczaj, przyzwyczajenie pod wpływem życia społecznego
Logos ? rozum , umysł człowieka , który może działać wbrew ludzkim przyzwyczajeniom i ich naturze.

Natywiści ? rozwój cech psychicznych ludzi jest wrodzony i niezmienny.
Empiryści ? w rozwoju decyduje dośw. własne , które kształtuje i zmienia cechy człowieka.

ASPEKTY AKSJOLOGICZNE
1) Źródła moralności
- własne dośw. konkretnych ludzi
- religia, Bóg, Przykazania
- wytwory życia społecznego
- kultura społeczeństwa, społeczeństwo, życie
2) Co się składa na źródła moralności
- wzory moralne
- oceny moralne
- sankcje moralne

Wychowanie Moralne- ma ukształtować w nas postawę moralną
Postawa moralna ? odzwierciedlenie rzeczywistości , zespół elementów poznawczych, emocjonalnych.
Rodzaje postaw moralnych:
Pozytywne
Negatywne
3 RODZAJE KULTURY:
1. perfiguratywne ? czyli sankcje , normy, zachowanie , wiedzę młodzież czerpała od dorosłych
2. kofiguratywna ? na równi dorośli i dzieci uczyły się od siebie
3. postfiguratywne ? dorośli uczą się od dzieci i młodzież

Sceptycyzm ? odrzucenie wszystkich postaw
Egoizm
Altruizm
Konformizm

Los ? wpływ na rozwój i wychowanie każdego człowieka

METODY BADAWCZE W PEDAGOGICE
Eksperyment pedagogiczny ? naukowe badanie określonego wycinka rzeczywistości , polegające na wywoływaniu lub tylko zmianie przebiegu badanego procesu, przez wprowadzanie do nich jakiegoś czynnika i obserwacji zmian pod jego wpływem zachodzących.
Monografia pedagogiczna ? wg. Kamińskiego to taka metoda postępowania która prowadzi do opisu instrukcji wychowawczych .
Metoda indywidualnych przypadków ? jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych testów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze, lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych.
Metoda sondażu diagnostycznego ? jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz zjawisk społecznych , opiniach i poglądach wybranych zbiorowości.
METODY BADAŃ wg. KUNOWSKIEGO:
1)HUMANISTYCZNE [INDYWIDUALNE]
EKSPLIKACYJNE
PORÓWNAWCZE
2)PRZYRODNICZE-odnosi się do zjawisk mających charakter powtarzalny
OBSERWACYJNE-dotyczą działań wychowanków albo zamian rozwojowych wychowanków
EKSPERYMENTALNE
STATYSTYCZNE-zmieniają do ujęcia strony ilościowej zjawisk.

TECHNIKI BADAŃ PEDAGOGICZNYCH
a) Obserwacja ? to gromadzenie danych drogą spostrzeżeń.
b) Wywiad ? jest rozmową badającego z respondentem wg. opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz
c) Ankieta ? jest techniką gromadzenia informacji polegająca na wypełnianiu najczęściej samodzielnie przez badanego specjalnych kwestionariuszy na ogół o wysokim stopniu standaryzacji w obecności lub częściej bez obecności ankietera.
d) Badanie dokumentów i materiałów ? jest techniką , służącą do gromadzenia wstępnych , spisanych , także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym
e) Analiza treści ? technika służąca do obiektywnego, systematycznego i ilościowego opisu jawnej treści projektów informacyjnych.
f) Techniki projekcyjne ? polega na przedstawieniu badanemu sytuacji badanej nie mającej dlań znaczenia ustalonego przez eksperymentatora
NARZĘDZIA BADAWCZE:
Kwestionariusz wywiadu (silnie skategoryzowany , przeważają pytania zamknięte)
Kwestionariusz ankiety ( pyt zamknięte lub otwarte, wielka różnorodność pytań)
Narzędzia socjometrii ( bada strukturę, rodzaje i natężenie związków emocjonalnych zachodzących w małej grupie nieformalnej)
Narzędzia obserwacji (dzienniki obserwacji, karty )
Skale (szereg zadań ułożonych wg. określonego porządku , wyczerpujących się możliwości określenia badawczego zjawiska cechy lub układu.

SZKOŁA- instytucja oświatowa -wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowywaniem dzieci , młodzieży i dorosłych.
FUNKCJE SZKOŁY
reprodukcja porządku społecznego, w tym stosunku władzy, zapewnienie dominacji pewnej kultury , przygotowanie do ustalonych ról związanych z płcią.
utrzymanie tożsamości społecznej lub zawodowej, a więc poczucie wspólnoty wewnętrznej grupy i poczucia odrębności wobec innych grup.
przekazanie wspólnych wszystkim obywatelom elementów kultury.
selekcja i rozmieszczenie kadr.
przekazanie wiedzy naukowej
uspołecznienie wychowanków
koordynowanie wpływów wychowawców wewnątrz szkoły i spoza szkoły.
ZADANIA SZKOŁY
szkoła ma być instytucją określającą uniwersalne wartości.
szkoła zajmuje się kształceniem i wychowaniem dzieci, młodzieży i dorosłych.
kształcenie kadry nauczycielskiej.
szkoła realizuje zadania : opiekuńcze, wychowawcze, dydaktyczne uwzględniające poziom rozwoju psychofizycznego ucznia i jego sytuacja rodzinna. Funkcja edukacyjna, dydaktyczna, opiekuńczo ? wychowawcza.
szkoła obejmuje przygotowanie do życia w rodzinie i społeczeństwie. Funkcja integracyjna , społeczna, adaptacyjna.
szkoła powinna kształtować umiejętność rzetelnej pracy i współdziałania w grupie, uczyć samodzielności i zachęcać do rozwijania zainteresowań , a także umożliwić szanse uczniów i prowadzić profilaktykę społeczną. Funkcja rozwojowa.
funkcja poznawcza
RODZAJE SZKOŁY
I. szkoła Państwowa (nauka bezpłatna, )
II. szkoła Publiczna ( szkoła państwowa, ramowy plan nauczania)
III. szkoła Niepaństwowa (finansowana przez rodziców, szkoły publiczne, prywatne,komunalne)
IV. szkoły Alternatywne
V. szkoła Życia
VI. szkoła Wirtualna
Błędy i problemy szkoły
- tworzenie klas z uczniów tego samego rocznika i przetrzymywanie ich przez długie lata od prawdziwego życia.
- Wydłużanie czasu nauki szkolnej poza granice wyznaczone przez potrzeby społeczno ? gospodarcze i kulturowe naszych czasów i indywidualne potrzeby uczniów.
- Błędy wychowawcze
- Mrożenie przedmiotów nauczania
- Błędy metodyczne
UKRYTY PRGOGRAM
Twórcą jest Philip Jackson który pierwszy raz użył go w pracy na temat klasy szkolnej.
?Ukryty program? Jackson rozumiał , to co szkoła czyni młodym ludziom do niej uczęszczających, mimo że to ?coś? wcale nie zostało zaplanowane.
?Ukryty program? oznacza poza dydaktyczne lecz wychowawczo ważne konsekwencje uczęszczania do szkoły , które pojawiają się systematycznie, ale nie są zawarte w żadnym zestawie celów i uzasadnień działań oświatowych.

SAMORZĄD I SAMORZĄDNOŚĆ UCZNIOWSKA
Samorządność uczniowska ? Okoń
Zrzeszenie uczniów danej szkoły powoływane w celu rozwiązania zadań dotyczących życia szkolnego uczniów. Ogólnokształcący s.u. dzieli się zazwyczaj na s.klasowe. podlegają mu również pewne agendy:koła zainteresowań, szkolna kasa oszczędności, itp.
Samorządność ? jest to zasada według której kształtują się reguły współżycia jednostek w grupie uczniów, nauczycieli polegające na posiadaniu i wykorzystywaniu uprawnień do podejmowania decyzji wewnątrzgrupowych , wewnątrzklasowych nie skrępowanych możliwościach organizowania się , solidarnego występowania w obronie interesów grupowych.
Samorządność wg. Kamińskiego ? jest odmianą zasady postulującej doprowadzenie wychowanka do samodzielnego i świadomego kierowania swoim postępowaniem , czyli do autodyscypliny jako formy wyższej od zasady karności zewnętrznej wychowującej w postawie posłuchu i uległości.
Samorządność powoduje u wychowanków pewien zakres swobody w podejmowaniu i realizowaniu decyzji , swobody życzliwie udzielonej przez wychowawcę.

Karta wolności ? regulującej stosunki wiedzy wychowawcami a młodzieżą przez wydzielenie określonego obszaru i terenu władzy koleżeńskiej , działającej w oparciu o system dyżurów ustawionych , obsadzonych i kontrolowanych przez samą młodzież , organizującej zespół różnorodnych komisji, selekcji i samej młodzieży.