NBP

Narodowy Bank Polski

Działalność NBP:

Działalność Narodowego Banku Polskiego

Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Jego zadania są określone w Konstytucji RP, ustawie o Narodowym Banku Polskim i ustawie Prawo bankowe. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Zgodnie z opracowaną przez Radę Polityki Pieniężnej Strategią Polityki Pieniężnej po 2003 roku, celem NBP jest ustabilizowanie inflacji na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań /- 1 punkt procentowy.Do głównych obszarów działalności NBP należą:? polityka pieniężna,? działalność emisyjna,? wykonywanie nadzoru bankowego,? działania na rzecz systemu płatniczego,? zarządzanie rezerwami dewizowymi,? działalność edukacyjna i informacyjna,? obsługa Skarbu Państwa.W najbliższych latach największy wpływ na realizację zadań NBP będą miały procesy integracji europejskiej, w tym starania o przystąpienie Polski do strefy euro.Narodowy Bank Polski odpowiada za stabilność narodowego pieniądza. Wypełniając ten konstytucyjny obowiązek, NBP opracowuje i realizuje strategię polityki pieniężnej oraz - uchwalane corocznie - założenia polityki pieniężnej. Poprzez zarządzanie rezerwami dewizowymi zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa finansowego państwa. Dzięki emisji znaków pieniężnych zabezpiecza płynność obrotu gotówkowego. Ważnym celem NBP jest dbałość o stabilność systemu finansowego. Realizując ten cel, Komisja Nadzoru Bankowego oraz - działający w strukturze NBP - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego przede wszystkim sprawują nadzór nad bankami i zapewniają bezpieczeństwo środków powierzonych bankom. W ramach pełnionych funkcji nadzorczych i regulacyjnych NBP dba o płynność, sprawność i bezpieczeństwo systemu płatniczego. Przyczynia się również do rozwoju bezpiecznej infrastruktury rynku finansowego. Ponadto NBP podejmuje działania służące upowszechnianiu wiedzy ekonomicznej, m.in. dzięki udostępnianiu informacji na stronie internetowej i działalności Portalu Edukacji Ekonomicznej NBPortal.W celu właściwego przygotowania się do przyjęcia euro NBP będzie dążył do spełnienia wymagań nałożonych na banki centralne państw, które już wprowadziły wspólną walutę. NBP będzie się starał uzyskać pozycję znaczącego ośrodka naukowego w zakresie badań ekonomicznych w kraju oraz w ramach Europejskiego Systemu Banków Centralnych.

Funkcje banku centralnego :

W rozwiniętej gospodarce rynkowej bank centralny odgrywa zasadniczą rolę. Pełni on trzy podstawowe funkcje, jako:Bank emisyjny. NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu.Bank banków. NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Ponadto NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce.Centralny bank państwa. NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Nadzór bankowy:

Głównym celem nadzoru bankowego jest zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego oraz jej organ wykonawczy - Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego.Cele i zadania nadzoru są realizowane poprzez prowadzenie polityki nadzorczej (w tym polityki licencyjnej) oraz sprawowanie nadzoru analitycznego i inspekcyjnego nad sektorem bankowym.W ramach polityki nadzorczej tworzone są regulacje prawne, których celem jest zapewnienie, aby banki stosowały się do norm bezpiecznego funkcjonowania. Regulacje te odnoszą się przede wszystkim do poziomu kapitału i płynności banków, jakości kredytów i pożyczek oraz tworzenia rezerw. Stosowane obecnie regulacje są w pełni dostosowane do wymogów Unii Europejskiej.Polityka licencyjna polega na określaniu warunków dokonywania inwestycji kapitałowych w sektorze bankowym przy zapewnieniu właściwego pochodzenia kapitału oraz rozpatrywaniu wniosków dotyczących prowadzenia działalności operacyjnej przez banki, oddziały i przedstawicielstwa banków zagranicznych w Polsce.Stała analiza sektora bankowego oraz poszczególnych banków zapewnia bezpieczeństwo całego systemu. W ramach analiz kompleksowych oceniane są m.in. sytuacja sektora bankowego oraz wpływ polityki pieniężnej, podatkowej i nadzorczej na sektor bankowy. Nadzór inspekcyjny nad działalnością banków polega na analizie i ocenie ryzyka oraz przestrzegania przez banki norm bezpiecznego funkcjonowania. Nadzór bankowy czuwa też nad sprawnym przebiegiem restrukturyzacji i uzdrowieniem sytuacji banków realizujących programy naprawcze.Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej weszły w życie przepisy normujące zasady podejmowania i prowadzenia działalności na terenie Polski przez instytucje kredytowe mające siedzibę w innych krajach Unii. Obowiązuje zasada jednej licencji. Oznacza to, że bank albo instytucja kredytowa mający licencję wydaną w jednym z krajów UE może podjąć działalność na terenie wszystkich państw Unii, po zawiadomieniu kraju, na którego terenie będzie jego placówka.

Działalność edukacyjna i informacyjna:

Elementem misji NBP jako instytucji, która wspiera rozwój gospodarczy Polski, jest podejmowanie działań służących upowszechnieniu edukacji ekonomicznej, zrozumieniu zasad funkcjonowania gospodarki rynkowej i promocji przedsiębiorczości.Program Edukacji Ekonomicznej NBP został stworzony, by wspierać i promować rozmaite inicjatywy z zakresu edukacji ekonomicznej, realizowane m.in. przez szkoły, uniwersytety, biblioteki, organizacje pozarządowe, media i instytucje szkoleniowe. Głównymi adresatami działań edukacyjnych NBP są ludzie młodzi - uczniowie szkół ponadpodstawowych oraz studenci, a także ci, którzy z racji wykonywanego zawodu sami przekazują wiedzę: nauczyciele, dziennikarze i pracownicy organizacji pozarządowych. Przy realizacji projektów edukacyjnych NBP współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami, m.in. z Centralnym Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli, Biblioteką Narodową, Fundacją Młodzieżowej Przedsiębiorczości, Fundacją Edukacyjną Przedsiębiorczości, Centrum Edukacji Obywatelskiej, agencją Reuters Polska i Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich.? Uruchomiony został NBPortal - Portal Edukacji Ekonomicznej (www.nbportal.pl). Celem NBPortalu jest przekazywanie i pogłębianie wiedzy o ekonomii i gospodarce, a także wspieranie innych działań edukacyjnych NBP. Korzystanie z zasobów portalu jest bezpłatne. Można w nim znaleźć informacje na temat aktualnych wydarzeń z życia gospodarczego kraju, analizy makroekonomiczne i opinie ekspertów, multimedialne kursy e-learningowe, pomoce dydaktyczne dla nauczycieli, związane z tematyką ekonomiczną quizy decyzyjne i gry oraz wirtualną bibliotekę, zawierającą elektroniczne wersje publikacji naukowych oraz słownik pojęć ekonomicznych.? Ogólnopolski konkurs na pracę pisemną o tematyce ekonomicznej skierowany jest do uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Co roku uczniowie z całego kraju nadsyłają ponad 500 prac.? Konkurs "Z ekonomią na ty" jest adresowany do młodzieży szkolnej, która uczestniczy w czasie wakacji w organizowanych przez biblioteki powiatowe warsztatach, szkoleniach, seminariach czy konferencjach z zakresu ekonomii.? Program "Ekonomia na co dzień" poszerza i uzupełnia program nauczania ekonomii w gimnazjum. Nauczyciele biorą udział w szkoleniach i otrzymują zestaw materiałów do prowadzenia zajęć, a uczniowie mają możliwość rozwoju praktycznych umiejętności, które ułatwią im funkcjonowanie w warunkach gospodarki rynkowej.? Co roku NBP przyznaje Nagrodę im. Władysława Grabskiego. Otrzymują ją dziennikarze przygotowujący wartościowe artykuły, audycje i programy, które przyczyniają się do podniesienia poziomu wiedzy ekonomicznej w społeczeństwie.? Liczne instytucje i organizacje dysponują zapleczem merytorycznym i technicznym, mają doświadczenie w działalności szkoleniowej, tworzą ciekawe projekty, a także docierają do wielu grup społecznych. Z myślą o nich NBP ogłasza co roku otwarty konkurs grantowy na dofinansowanie projektów z zakresu edukacji ekonomicznej.? NBP jest jednym z głównych fundatorów Programu Stypendiów Pomostowych. Uzdolniona młodzież ze środowisk wiejskich i małych miast, zwłaszcza z rodzin byłych pracowników PGR otrzymuje stypendia na pierwszy rok dziennych studiów magisterskich, ułatwiające im rozpoczęcie nauki w szkole wyższej.? Strona internetowa (www.nbp.pl) jest źródłem szybkiej informacji dla użytkowników Internetu z różnych środowisk. Jej zasadniczym celem jest informowanie o NBP, prezentowanie oficjalnego stanowiska kierownictwa Banku oraz publikowanie danych statystycznych i analiz. Witrynę podzielono na kilkanaście sekcji tematycznych.? Narodowy Bank Polski jest wydawcą licznych publikacji. Spośród prawie 30 tytułów większość to periodyki (roczniki, kwartalniki i miesięczniki), na ogół ukazujące się po polsku i angielsku. Wydawnictwa są dostępne na stronie internetowej NBP oraz w Portalu Edukacji Ekonomicznej. Z reguły mają też postać drukowaną.


Historia:
W styczniu 1924 r. Sejm uchwalił słynną reformę walutową, która pozwoliła przezwyciężyć katastrofę hiperinflacji i związany z nią chaos w gospodarce. W kwietniu 1924 r. w miejsce zniszczonej inflacją marki polskiej wszedł do obiegu złoty, poprzednik naszej obecnej jednostki pieniężnej. Zajął się tym utworzony wtedy Bank Polski - poprzednik Narodowego Banku Polskiego. Te trzy jubileusze mają swego wielkiego bohatera. Jest nim wybitny polityk, ekonomista, ojciec złotego i współtwórca Banku Polskiego SA - Władysław Grabski.
Wypada w kilku zdaniach przypomnieć genezę wymienionych wydarzeń z 1924 r.
Państwo polskie odrodziło się w końcu 1918 r. Od niemieckich władz okupacyjnych przejęło instytucję emisyjną - Polską Krajową Kasę Pożyczkową. Emitowane przez nią marki polskie stały się tymczasowym, obowiązującym środkiem płatniczym.
Jednak już w grudniu 1918 r. zapowiedziano, że w przyszłości zostanie utworzony Bank Polski. Nowy bank emisyjny miał nawiązywać swą nazwą do instytucji, która od 1828 r. zajmowała się sprawami monetarnymi i gospodarczymi w okresie krótkotrwałej autonomii Królestwa Polskiego.
W lutym 1919 r. zapowiedziano wprowadzenie złotego w miejsce marki polskiej. Miało to być nawiązanie do długiej tradycji monetarnej. Złoty polski był, bowiem jednostką pieniężną stosowaną w dawnej Polsce już w końcu XV wieku. Nawet w czasach porozbiorowych, gdy w obiegu był obcy pieniądz, przywiązanie do złotego było silne. Złoty polski był np. odpowiednikiem 15 kopiejek w codziennych rachunkach.
W odrodzonej w 1918 r. Polsce w obiegu była marka polska. Walcząc o ustalenie swych granic i dysponując nikłymi dochodami skarbowymi, Polska ciągle powiększała swe zadłużenie. Dług Skarbu finansowano drukiem pieniądza. Szybko rósł jego obieg i podobnie szybko spadał kurs marki polskiej. W połowie 1923 r. inflacja osiągnęła fazę hiperinflacji. Ceny rosły z miesiąca na miesiąc w tempie 50% i wyższym.
W połowie grudnia 1923 r. Władysław Grabski został premierem i jednocześnie zatrzymał tekę ministra skarbu. Zamierzał zrównoważyć budżet i pozyskać dochody z podatku majątkowego oraz uniknąć pożyczek zagranicznych w obawie przez koncesjami politycznymi. Na przełomie lat 1923-1924 katastrofa monetarna była już oczywista. Miesięczny wzrost cen przekraczał 150%.
Sejm w dniu 11 stycznia 1924 r. uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej.
20 stycznia ustanowiono statut Banku Polskiego i nadano mu wyłączne prawo emisji banknotów. Organizacją Banku zajął się pięcioosobowy komitet, któremu przewodniczył przyszły prezes Stanisław Karpiński. Zgodnie z ówczesnymi wzorami powstał bank centralny w formie prywatnej spółki akcyjnej, co miało zapewnić jego niezależność. Akcje Banku objęło 176 tys. akcjonariuszy. Skarb Państwa miał tylko 1% akcji. Bank rozpoczął działalność 28 kwietnia 1924 r. Dokonał wymiany marek polskich w relacji 1.800.000 marek za 1 złotego. Złoty był równy frankowi złotemu, (czyli szwajcarskiemu). Początkowo dobra sytuacja w budżecie i bilansie płatniczym oraz zgromadzone rezerwy złota i dewiz dawały poczucie stabilizacji i zapewniały sukces reformy.
Jednak sukces reformy okazał się krótkotrwały. W 1924 r. wielki nieurodzaj zbóż i głęboki kryzys w przemyśle, a w 1925 r. załamanie w bilansie płatniczym radykalnie osłabiły kurs złotego. Interwencje walutowe Banku Polskiego były nieskuteczne. Bojąc się spadku skromnych rezerw złota i dewiz, Bank wycofał się z obrony kursu złotego. Premier Grabski w listopadzie 1925 r. podał się do dymisji. Pod wpływem sytuacji gospodarczej znów pojawił się deficyt budżetu. Rząd finansował wydatki emisją państwowych znaków pieniężnych, w tym bilonu. Wróciła inflacja, którą nazwano inflacją bilonową. Ceny rosły w tempie rocznym przekraczającym 15%. Dopiero poprawa koniunktury poprawiła budżet i bilans płatniczy oraz zaczęła stabilizować kurs złotego.
Ustabilizował się on ostatecznie w 1927 r. dzięki pożyczce międzynarodowej. Złoty pozostał walutą stabilną i silną do końca okresu międzywojennego. Choć nie brakowało dyskusji o polityce pieniężnej Banku Polskiego, to jednak - bez wątpienia - był on bardzo ważną instytucją w Drugiej Rzeczypospolitej.
W 1945 r. rozpoczął działalność Narodowy Bank Polski. Zaczął funkcjonować jako bank państwowy pod nadzorem ministra skarbu. NBP szybko skupił świetne kadry, w tym sztab pracowników Banku Polskiego. Ich fachowe umiejętności i doświadczenie były wielką siłą NBP przez wiele lat.
Początkowo NBP przyjął zasady skopiowane ze statutu Banku Polskiego. Zakładano, że będzie on bankiem emisyjnym, nieangażującym się w bezpośrednie finansowanie przedsiębiorstw. Jednak szybko gospodarka nakazowo-rozdzielcza zasadniczo zmieniła rolę NBP i pieniądza. Już na początku 1946 r. powierzono NBP kontrolę finansową i bezpośrednie finansowanie górnictwa, hutnictwa i przemysłu włókienniczego. Narodowy Bank Polski stopniowo stawał się monobankiem - monopolistą w dziedzinie nie tylko emisji pieniądza, ale także udzielania kredytu i gromadzenia oszczędności. Innymi słowy, stawał się kolosem, ale zależnym od zewnętrznych decyzji politycznych i administracyjnych. Złoty zaś stał się cieniem realizowanych planów, będąc wyłącznie walutą wewnętrzną, niewymienialną na inne waluty. Był też z trudem wymienialny na towary, bo nieodłączną cechą gospodarki centralnie planowanej były kolejki oraz braki na rynku. Nic, więc dziwnego, że złotego wypierały dolar i inne waluty obce.
Jednak nawet w warunkach ustrojowych ograniczających rolę banku centralnego NBP wykonywał prace, które przyczyniały się do racjonalizacji procesu gospodarowania. Wymienić tu trzeba zwłaszcza organizowanie rozliczeń bezgotówkowych, obsługę budżetu, gospodarowanie skromnymi rezerwami dewizowymi i opracowywanie bilansu płatniczego oraz innych syntetycznych bilansów gospodarki narodowej.
Dopiero koniec lat osiemdziesiątych zapoczątkował powrót złotego do świata prawdziwego pieniądza. Dzięki reformom udało się przywrócić złotemu zdolność pełnienia funkcji narodowego pieniądza, a Narodowemu Bankowi Polskiemu nadano rolę banku centralnego, odpowiedzialnego za wartość polskiego pieniądza. Na początku 1990 r. problemem był wysoki stopień dolaryzacji gospodarki. Zasoby pieniężne obejmowały w 75% waluty obce, a w 25% złote w gotówce i na rachunkach bankowych. W krótkim okresie udało się odwrócić te proporcje. Po wielu latach odgórnego hamowania ruchu cen i zniekształcania ich struktury oraz wskutek odziedziczonego ogromnego deficytu, w 1989 r. doszło do wybuchu inflacji, która osiągnęła poziom czterocyfrowy, ale dość szybko zeszła do wymiaru dwucyfrowego. Wprowadzenie ograniczonej wymienialności złotego zbliżyło złotego do prawdziwego pieniądza.
W 1995 r. przeprowadzono denominację złotego, która przeszła do historii jako "skreślenie czterech zer". Unormowanie sytuacji płatniczej pozwoliło też wówczas zapoczątkować kształtowanie kursu złotego na rynku walutowym oraz zapewnić złotemu status waluty wymienialnej według standardu międzynarodowego.
Do istotnych zmian doszło po 1997 r. Nowa Konstytucja zapewniła mocną pozycję Narodowego Banku Polskiego w systemie instytucji publicznych i związała politykę pieniężną z nowym organem NBP - Radą Polityki Pieniężnej. Sprawowanie nadzoru nad bankami powierzono Komisji Nadzoru Bankowego, a jego realizację Generalnemu Inspektoratowi nadzoru Bankowego, wydzielonemu w strukturze NBP. W ten sposób dbałość o złotego oraz czuwanie nad stabilnością systemu finansowego stały się głównymi celami działalności polskiego banku centralnego.
Po wielu latach Narodowy Bank Polski stał się bankiem centralnym opartym na najlepszych wzorach.
Polityka pieniężna:
Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Stabilność cen jest niezbędna do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego.
Od 1999 r. w realizacji polityki pieniężnej wykorzystuje się strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach Rada Polityki Pieniężnej określa cel inflacyjny, a następnie dostosowuje poziom podstawowych stóp procentowych NBP tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo osiągnięcia tego celu. Od początku 2004 r. Narodowy Bank Polski realizuje ciągły cel inflacyjny na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań /- 1 punkt procentowy. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego mają wpływ na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych, a co za tym idzie na rozmiary kredytu, popyt w gospodarce i stopę inflacji. Wykorzystywany przez NBP zestaw instrumentów polityki pieniężnej pozwala na kształtowanie rynkowych stóp procentowych.
Instrumenty te obejmują operacje otwartego rynku, rezerwę obowiązkową oraz operacje depozytowo-kredytowe.
Operacje otwartego rynku
Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.
Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.
Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej.
Rezerwa obowiązkowa
Bank centralny nakłada na banki obowiązek utrzymywania rezerwy obowiązkowej. Rezerwa ma na celu łagodzenie wpływu bieżących zmian płynności sektora bankowego na stopy procentowe na rynku międzybankowym. Służy również ograniczaniu nadpłynności banków.
Rezerwą obowiązkową jest wyrażona w złotych część środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych i uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych oraz innych środków przyjętych przez banki, podlegających zwrotowi, z wyjątkiem środków przyjętych od innego banku krajowego, a także pozyskanych z zagranicy, na co najmniej 2 lata. Rezerwa obowiązkowa utrzymywana jest na rachunkach w NBP.
Wysokość stopy rezerwy obowiązkowej ustala Rada Polityki Pieniężnej. Od 31 października 2003 r. stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5% dla wszystkich rodzajów depozytów. Od 30 września 2003 r. wszystkie banki pomniejszają naliczoną rezerwę obowiązkową o równowartość 500 tys. euro. Środki rezerwy obowiązkowej od 1 maja 2004 r. są oprocentowane.
Operacje kredytowo-depozytowe
W przypadku prowadzenia przez NBP podstawowych operacji otwartego rynku z 7-dniowym terminem zapadalności może dochodzić do znacznych wahań najkrótszych, zwłaszcza jednodniowych, stóp rynku międzybankowego. Łagodzeniu tych wahań służą operacje kredytowo-depozytowe, prowadzone z bankami komercyjnymi z ich inicjatywy: kredyt lombardowy oraz lokaty terminowe banków w NBP (depozyt na koniec dnia). Operacje kredytowo-depozytowe NBP wpływają na wysokość stóp procentowych na rynku pieniężnym, których górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną - oprocentowanie depozytu w NBP.
NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Kredyt ten umożliwia im pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności. Udzielany jest na następujących zasadach:
? Zastawem są skarbowe papiery wartościowe, a wysokość kredytu nie może przekroczyć 80% ich wartości nominalnej,
? Termin spłaty kredytu przypada w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia,
? Warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata wcześniej zaciągniętego kredytu.
Narodowy Bank Polski oferuje też bankom możliwość składania krótkookresowego (jednodniowego) depozytu w banku centralnym. Lokaty przyjmowane są do końca dnia operacyjnego, a zwrot kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami następuje w kolejnym dniu operacyjnym. Lokaty są oprocentowane według stopy zmiennej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej (stopy depozytowej).
Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków. W efekcie przeciwdziałają spadkowi krótkookresowych stóp na rynku międzybankowym poniżej stopy depozytowej.
Zasady polityki kursowej
Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji, o ile uzna je za konieczne do realizacji celu inflacyjnego.
Wstępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się, że przystąpi do strefy euro. W przyszłości złoty zostanie, zatem zastąpiony wspólną walutą europejską, a politykę pieniężną będzie kształtował Europejski Bank Centralny.
Jednym z warunków przystąpienia do strefy euro jest spełnienie kryterium stabilności kursu walutowego. Dlatego w okresie poprzedzającym przyjęcie euro kurs złotego do euro zostanie, na co najmniej dwa lata, usztywniony w ramach systemu kursowego ERM II (ang. Exchange Rate Mechanism II). Oznacza to, że w tym czasie Narodowy Bank Polski będzie utrzymywał rynkowy kurs złotego wobec euro w przedziale dopuszczalnych wahań w stosunku do ustalonego kursu centralnego.