Umiejętność wyrażania własnego zdania

Umiejętność wyrażania własnego zdania
Wyrażanie własnego zdania, czyli jasne, precyzyjne formułowanie opinii, argumentów oraz przekonywujące ich prezentowanie to umiejętności, bez których niemożliwe jest uczestniczenie w obywatelskich debatach i decyzjach. Ważną, a często niedocenianą umiejętnością obywatelską jest także nieuleganie nawet silnej presji i obrona własnego stanowiska. Czasami rozmawiając z kolegą lub z koleżanką wiemy że mamy zupełnie inne zdanie na ten temat, lecz nie zabieramy głosu lub robimy to za mało stanowczo i wyraźnie. Może to dotyczyć zarówno kontaktów z rodzicami, nauczycielami, innymi dorosłymi lub naszymi rówieśnikami. Aby zapobiec temu musimy wiedzieć że każdy człowiek ma takie same prawa i może z nich korzystać dotąd, dopóki nie zaczyna ograniczać praw innych ludzi. W rzeczywistości zasada ta jest bardzo stara i ujmuje ją powiedzenie: ?Nie rób drugiemu, co tobie niemiłe? albo: ?Miłuj bliźniego swego, jak siebie samego?. Różni autorzy różnie definiują te prawa. Ja określam je następująco:
? Mam prawo wyrażać własne myśli i opinie, nawet jeśli różnią się one od poglądów innych ludzi.
? Mam prawo wyrażać własne uczucia i być za nie odpowiedzialnym.
? Mam prawo mówić ludziom ?tak?.
? Mam prawo powiedzieć ?nie? bez poczucia winy.
? Mam prawo powiedzieć ?nie wiem?.
? Mam prawo powiedzieć ?nie rozumiem?.
? Mam prawo zmieniać zdanie bez konieczności i usprawiedliwiania się.
? Mam prawo do popełniania błędów i do tego, by czuć się odpowiedzialnym za nie.
? Mam prawo prosić o to, czego chcę.
? Mam prawo do szacunku innych ludzi oraz do tego, by ich szanować.
? Mam prawo do tego, by mnie wysłuchano i traktowano poważnie.
? Mam prawo do niezależności.
? Mam prawo odnieść sukces.
? Mam prawo zdecydować się na brak asertywności.
Prawa te wydają się oczywiste, podobnie jak prawo otwartego wyrażania uczuć, opinii itp. Jednak w praktyce bardzo często okazuje się, że ludzie mają z tym problemy.
Umiejętność wyrażania swojej opinii można także nazwać asertywnością, chociaż słowo asertywność to nie tylko umiejętność wyrażania własnych opinii ale także poszanowanie opinii innych. Tak naprawdę nie stanie się nic strasznego, gdy ujawni się rozbieżność zdań. Nie trzeba uzgadniać wspólnej opinii. Jesteśmy różni, a bogactwo naszych przeżyć, doznań i poglądów wzbogaca świat. Pozwala nam spojrzeć na świat oczami innych ludzi i może nasze widzenie wzbogacić. Mamy przecież prawo się różnić. Ludzie próbują czasem narzucić nam swoje zdanie, przedstawiając własne poglądy jako fakty. Możemy dążyć do wymiany opinii poprzez wyraźne oddzielenie faktów od poglądów. Opinie i poglądy można wymieniać, jednak fakty pozostają faktami. Możemy ujawnić rozbieżność zdań nie naciskając innych na zmianę przekonań. Gdy nie są dla nas jasne jakieś szczegóły, zawsze możemy wypytać rozmówcę o to, dlaczego tak uważa. Możemy wyrazić swoje sądy z zastrzeżeniem, że nie chcemy, by on je oceniał. Warto też zastanowić się, czy proponując wymianę opinii, jesteśmy gotowi przyjąć tolerancyjnie czyjeś poglądy. U ludzi, różnego rodzaju sytuacje, w których są stawiani przez innych, wywołują na przykład uczucie zakłopotania, napięcia lub skrępowania. To częste zjawisko. Są to dla tych osób sytuacje trudne.