profil

Spróbuj podać obronę tezy: „wartości chrześcijańskie dopełniają, wzbogacają, transformują i podporządkowują wartości świeckie w tym, co dotyczy sensu i celu życia ludzkiego, tworzeniu kultury, historii i dziejów świata”.

poleca 85% 258 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Rozpatrując znaczenie wartości chrześcijańskich we współczesnym świecie i w naszej Ojczyźnie oprę się na słowach naszego najwybitniejszego Polaka wygłoszonego w homilii
w Gnieźnie w 1997 r. „Zrąb tożsamości europejskiej zbudowany jest na chrześcijaństwie.” Stanowi on nadal w Europie rzeczywistością żywą i dynamiczną. Ewangelia jest także dzisiaj siłą inspirującą dla chrześcijan, którzy stanowią większość (ok. 80%) mieszkańców Europy.
Chrześcijanie, którzy kształtowali oblicze kultury duchowej przez wieki, pragną także dzisiaj współtworzyć nową rzeczywistość europejską i to na równych prawach z innymi Europejczykami. Wymaga to przede wszystkim od nas samych radykalnego nawrócenia, otwarcia na Ewangelię i ewangelicznego radykalizmu. Dramatem współczesnego chrześcijaństwa jest fakt, że jest ono niestety rozdarte przez ludzką słabość i grzech, i dlatego dla wielu straciło właściwą sobie siłę przyciągania. Nie podobna nie dostrzec jednak ogromnych wysiłków ekumenicznych zmierzających do odnalezienia pierwotnej jedności należącej do istoty chrześcijaństwa, obejmującej zarówno chrześcijaństwo Wschodu, jak
i Zachodu. Odniesienie do niego nie ujmuje niczego zasadom autonomii i niezależności określającym nowoczesne stosunki pomiędzy państwem a Kościołem, lecz przeciwnie – „pomoże uchronić kontynent przed dwojakim niebezpieczeństwem: ideologicznego laicyzmu z jednej strony i sekciarskiego fundamentalizmu z drugiej” – to również słowa Jana Pawła II wygłoszone przed modlitwą Anioł pański 16.02.2003 roku. Pomimo bolesnego pęknięcia, autentyczne chrześcijaństwo także i dzisiaj może i powinno spełniać rolę czynnika integrującego, umożliwiającego pojednanie i odbudowę wzajemnego zaufania, bez którego nie może być prawdziwej wspólnoty.
Wprowadzając wartości chrześcijańskie do funkcjonowania państw, do wzajemnego poszanowania swoich własnych wartości kulturowych i etnicznych nie sposób pominąć najważniejszych zagadnień – wychowania, środowiska, poszukiwania prawdy, piękna i dobra.
Jako uczeń i wyznawca wiary chrześcijańskiej pozwolę sobie przypomnieć, co oznacza termin „wartości chrześcijańskie".
Kościół przywiązuje szczególną uwagę do wychowania. Zagadnieniu temu poświęcony jest specjalny dokument Soboru Watykańskiego II (Deklaracja Grawissimum educactionis), w której czytamy: "Olbrzymie znaczenie wychowania w życiu człowieka
i ciągle rosnący jego wpływ na współczesny postęp społeczny stanowi szczególną troskę Soboru. Młodzież jest przyszłością świata, przyszłością narodu i Kościoła, ale jest nią
w oparciu o rodzinę, o szkołę, o Kościół, o cały naród. Szkoła a rozumiemy i współdziałające z nią w procesie wychowania organizacje wychowawcze rozwijają zdolność wydawania prawidłowych sądów, wprowadzają w dziedzinę kultury wytworzoną przez przeszłe pokolenia, kształcą zmysł wartości, sprzyjają rozwojowi dyspozycji do wzajemnego zrozumienia się, stwarzając przyjazne współżycie wśród wychowanków różniących się charakterem, czy pochodzeniem.”
Wychowanie chrześcijańskie to przekazywanie wartości chrześcijańskich nie tylko uczniom szkół, ale i głoszenie nauk w kościele dla wszystkich wiernych. Wartości chrześcijańskie, to te wartości, które chrześcijaństwo wniosło do kultury europejskiej, a więc na gruncie chrześcijańskiego „Credo" przekładającego się na wyrazisty program życiowy człowieka. Kluczowymi elementami takiego programu są: m i ł o ś ć, w o l n oś ć,
s p r a w i e d l i w o ś ć.
Dzisiejsza cywilizacja przeżywa głęboki kryzys, stąd pilna konieczność „powrotu do źródeł" - źródeł chrześcijańskich. Tę drogę wskazuje nam Sobór Watykański II, z jego ducha wypływają idee cywilizacji miłości, której głównym głosicielem i orędownikiem jest Papież Jan Paweł II. W dokumencie soborowym Konstytucji Duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym (Gaudium et Spes) zawarty jest program humanizacji świata, poprzez wartości chrześcijańskie, w duchu, których wychowujemy. Cywilizacja miłości to jedność obejmująca kulturę materialną i duchową. Wartości chrześcijańskie przekazywane w Nauczaniu Kościoła składają się na nową cywilizację powszechną, która opiera się na uniwersalnych wartościach pokoju, solidarności międzyludzkiej określonej mianem cywilizacji miłości, sprawiedliwości
i wolności, które znajdują pełne urzeczywistnienie w Chrystusie, a potwierdzone są
w Ewangelii.
Główne założenia inspirowanej przez Sobór cywilizacji miłości stanowią cztery zasady:

1. Prymat osoby przed rzeczą. Człowiek jest pierwszą i podstawową drogą Kościoła. Prymat osoby wskazuje na człowieka, jako na byt najdoskonalszy w porządku stworzenia, którego Bóg chciał dla niego samego. Został on wyodrębniony spośród wszystkich stworzeń, stał się osobą, istotą posiadającą naturę rozumną, oraz wolną wolę; posiada zdolność rozeznania dobra i zła oraz zdolność samostanowienia. Osoba różni się od całego świata istot żywych poprzez swoją świadomość.

2. Prymat etyki przed techniką. Dynamiczny rozwój techniki rodzi w życiu człowieka sytuacje, które domagają się odpowiedzi czy postępowanie człowieka w tych nowych sytuacjach jest moralne. Dlatego konieczna jest refleksja etyczna towarzysząca rozwojowi techniki

3. Prymat ducha. Człowiek może odnaleźć sens swojego życia dokonując daru
z samego siebie, wyrażającego się w służbie drugiemu człowiekowi, - w służbie bliźnim

4. Prymat miłosierdzia przed sprawiedliwością. Cywilizacja miłości przeciwstawia się wszelkiej nienawiści i "ideologii walki". Każdy człowiek jest bliźnim - prowadzi to do rozwoju idei braterstwa i poszanowania godności człowieka. Miłosierdzie stanowi naczelną zasadę cywilizacji miłości, a Jego realizacja jest podstawowym wskazaniem dla ludzkości
Nie do pogodzenia z cywilizacją miłości jest postawa FANATYZMU czy FUNDAMENTALIZMU tych ludzi, którzy w imię ideologii uważającej się za naukową lub religijną czują się uprawnieni do narzucania innym własnej koncepcji prawdy i dobra. Metodą Kościoła jest poszanowanie wolności przy niezmiennym uznawaniu transcendentnej godności osoby ludzkiej. Ewangeliczna wrażliwość i czujność ochronią nas przed emocjami
i wzburzeniami, które łatwo mogą prowadzić do ksenofobii czy nietolerancji, sprzecznych
z duchem Ewangelii i duchem Boga, który jest Stwórcą i miłującym wszystkich ludzi Ojcem.
Historia Europy i jej poszczególnych narodów naznaczona jest wiarą chrześcijańską
i szacunkiem dla godności człowieka stworzonego na obraz Boży i odkupionego Krwią Chrystusa. Jej przewodnim ideałem były w związku z tym: odpowiedzialność osoby, poszanowanie wolności, głęboka cześć dla życia, wysokie uznanie dla rodziny i małżeństwa. Chrześcijańskie rozumienie człowieka, tych praw, które znalazły swój wyraz w nowożytnych konstytucjach, oraz w deklaracjach praw człowieka ONZ i Rady Europy. Świat potrzebuje Europy, która uświadomiwszy sobie swe chrześcijańskie podwaliny i swą tożsamość, będzie równocześnie gotowa ukształtować na ich mocy własną teraźniejszość i przyszłość.
Wartości chrześcijańskie a wychowanie

Wychowanie chrześcijańskie przeniesione do praktyki pedagogicznej to ukształtowanie człowieka wierzącego. Człowiek uformowany w duchu tych wartości to taki człowiek, który swe życie koncentruje wokół obwieszczonego przez Jezusa Chrystusa ideału człowieka nowego, żyjącego żywą wiarą, zakorzenioną w rzeczywistości, opartą na obecności i wspólnocie, na słuchaniu i uległości łasce.
Wychowanie jest dziedziną nie znoszącą pozorów i improwizacji, z czego wszyscy odpowiedzialni bezpośrednio za jakość wychowania młodego pokolenia, a zwłaszcza rodzina i szkoła, muszą sobie jasno zdawać sprawę. Wychowanie stanowi, więc istotny wymiar głównych zadań ogólnych reformy edukacyjnej.
Wychowanie potrzebne jest polskiej szkole jak człowiekowi powietrze, bo tylko ono stwarza sprzyjające warunki do wszechstronnego rozwoju człowieka. Jan Paweł II w czasie swojego wystąpienia w UNESCO (02.06.1980) stwierdził, że: "W wychowaniu chodzi właściwie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem, o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej
i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugimi, ale i dla drugich." Nie ma, więc potrzeby zastanawiać się nad inną definicją wychowania, bo ta jest najtrafniejsze. Zatem za podstawę wychowania w szkole katolickiej (i nie tylko) powinno przyjąć się chrześcijański system wartości, którego punktem odniesienia jest Ewangelia.

Czym są wartości chrześcijańskie?
W szerszym znaczeni wartości chrześcijańskie zawierają w sobie wartości ogólnoludzkie wzmocnione dodatkowo przez objawienie (Dekalog, Kazanie na górze) odkrywane przez rozum, potwierdzone przez prawo natury (i jedno i drugie jest darem Bożym). Wartości ogólnoludzkie otrzymują w chrześcijaństwie bezpośrednie odniesienie do Boga. Szczególnie ważne dla człowieka są wartości decydujące o kształcie jego moralnego życia. Bezpośrednie odczytywanie norm moralnych jako woli Bożej wiąże człowieka wierzącego w sposób niezmierny i absolutny. Nie dopuszcza wyjątków.
Tylko wartości moralne oparte na obiektywnym dobru prowadzą do pełni człowieczeństwa. Gwarantem trwałości dobra, jego niezmienności może być tylko sam Pan Bóg. Tak rozumiane i chronione wartości mogą stać się fundamentem udanego życia
i ostateczne go zwycięstwa. Człowiek spełnia się w sposób sobie właściwy i pełny przez obiektywny świat wartości moralnych. Znaczenia wartości chrześcijańskich w dziejach
i w kulturze naszego narodu nie musimy podkreślać. To one w najtrudniejszych momentach historii naszego narodu zadecydowały o jego tożsamości. One były inspiracją do walki
z totalitaryzmem systemu hitlerowskiego i stalinowskiego, one przyniosły nam upragnioną wolność i demokrację i one nam te zdobycze pozwolą uratować. Musimy się zdobyć na wysiłek pełnego realizowania tych wartości we własnym życiu, gdyż nie może opuszczać nas świadomość, że jesteśmy przez swoich wychowanków obserwowani, podpatrywani, naśladowani a czasem dosłownie "kopiowani". Dzieje się to szczególnie wtedy - gdy zaimponujemy Prawdziwością naszego życia. Jak wielka stąd płynie odpowiedzialność? Jak duża powinna w nas być troska o postawę wzorową?
Papież Jan Paweł II będąc w Lublinie w 1987 r. tak bardzo mocno kierował do swoich słuchaczy, wykładowców KUL-U, przesłanie, aby stali na straży wartości: "Uniwersytecie! Alma Mater!...Służ prawdzie! Jeśli służysz prawdzie służysz wolności! Wyzwalaniu człowieka i Narodu. Służysz życiu!" Są to słowa skierowane nie tylko do nauczycieli akademickich, ale także do wszystkich nauczycieli i myślę – nas wszystkich,
a w szczególności rodziców.
Pierwotne i największe prawa wychowawcze posiadają rodzice w stosunku do swoich dzieci. Nauczyciele winni wspierać rodziców w dziedzinie wychowania. To właśnie nasi rodzice powinni być pierwszymi nauczycielami, to oni powinni pokazywać nam drogę, po której powinniśmy iść z podniesioną głową, – czyli drogę nacechowaną miłością do Boga, do bliźniego, przedkładających wartości „być nad mieć”. We współczesnym skapitalizowanym świecie wydaje się, że „mieć” przesłania wszelkie inne wartości. Chęć posiadania dóbr materialnych u wielu z nas przesłaniają najważniejsze wartości duchowe, jakim jest istnienie samo w sobie. Zatem jednym z ważniejszych zadań wychowawczych wspólnych dla wszystkich zajęć edukacyjnych jest to, aby nauczyciele wspomagali wzrastanie dzieci
i młodzieży w klimacie miłości do rodziny, małej i wielkiej ojczyzny; aby we wspólnotach naturalnych uczyli się otwarcia i odpowiedzialności w coraz szerszych społecznościach ludzkich
Współczesny świat jest zdominowany przez pogoń za pieniądzem. Robienie kariery zawodowej dominuje nad sprawami rodziny. Takie zachowania dotyczą nie tylko dorosłych, ale i młodzież. Sprawą budzącą jednak największy niepokój jest narastający indyferentyzm młodzieży, dla której w coraz większym stopniu znak krzyża i wartości chrześcijańskie są czymś abstrakcyjnym i obojętnym. Zaczyna, bowiem dominować hedonizm, konsumpcjonizm i pogoń za pieniądzem i dla tych pseudo wartości poświęca się imponderabilia (rzeczy nieuchwytne), wybierając drogę, na której końcu jest pustka i bezsens życia.
Reasumując mogę stwierdzić, że stosując się do nauk Chrystusa nie tylko współcześnie, ale od zarania dziejów, wdrażając wartości chrześcijańskie w wychowaniu dzieci i młodzieży, zachowaliśmy jako nacja swoją własna kulturę, przetrwaliśmy wszelkie burze dziejowe – jesteśmy.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 10 minut