Walka dobra ze złem na przykładzie utworów z wybranych 3 epok

Dobro i zło symbolizowane przez światło i ciemność pojawiły się jako pierwsze pojęcia na świecie. Sa one podstawowymi przeciwieństwami które dotknęły ludzkość. Walka dobra ze złem jest obecna wszędzie, zwłaszcza wśród ludzi. Każdy człowiek w swoim życiu przechodził chwile, które zmuszają go do opowiedzenia się po którejś ze stron. Wybór jest zazwyczaj sprawą osobistą i dlatego stanowi tak ogromny problem. Decyzja ta zależy od naszego wychowania, wiary, otoczenia, ale przede wszystkim własnej woli.

Należy zauważyć, że również literatura od wieków stawiała swych bohaterów w sytuacjach wyboru. W każdej epoce istniały różne problemy i sytuacje, w których człowiek musiał zadecydować, która ma wybrać wartość. Literatura kreując swych bohaterów, zwłaszcza tych, którzy wybierali dobro, wykształcała równocześnie wzory zachowań i osobowości, jakie powinien przyjmować człowiek. Nie pozwala więc współczesnym ludziom zapomnieć o swojej godności, miejscu w życiu, wolności i odpowiedzialności jaką ponoszą oni nie tylko za swoje życie, ale także innych.

W średniowieczno-romantycznym utworze Dantego "Boska Komedia", walka dobra ze złem została ukazana z sposób alegoryczny. Niezwykłość techniki twórczej polegała na powiązaniu alegorii z realistycznym opisem przypadłości ludzkich. Autor oprócz oddania hołdu swojej ukochanej Beatrycze i uwiecznienia swojej miłości z nią, stara się przede wszystkim przedstawić ogrom zła obecnego w świecie, ukazanego w różnorodnych formach. Dzieło podzielone jest na 3 części, które przedstawiają historie duchowej przemiany bohatera, którym jest sam Dante. Wędrówka przez zaświaty, którymi są piekło, czyściec i niebo jest jedyna droga na wydostanie się z ciemnego, gęstego lasu, w którym znalazł się Dante. Las jest alegorią świata pogrążonego w grzechach, a zgubienie drogi oznacza odejście od prawego życia. W podróży przez piekło i czyściec Dantemu towarzyszy jego literacki mistrz Wergiliusz, który pokazuje mu drogę, udziela wskazówek i chroni go od niebezpieczeństw, natomiast w niebie pielgrzymującemu przewodniczy jego ukochana zmarła Beatrycze.

Dante w swej podróży nie tylko dostrzega cierpiących grzeszników, którzy za wyrządzone zło muszą ponieść kare, ale również sam walczy z tajemniczymi zwierzętami: pantera, lwem i wilczyca, które symbolizują rozwiązłość, pychę i chciwość. Dwa pierwsze etapy podróży są symbolem zła, z tym, że w piekle ukazane jest bezkresne cierpienie, natomiast w czyśćcu ludzie odbywają pokutę za grzechy, wytrwale oczekując na życie wieczne. Symbolem dobra jest raj, w którym zbawieni mogą chwalić wielkość Boga, bo udało im się pokonać ziemskie zło i własne słabości. Ponadto największą wartość w raju ma miłość, która jest uczuciem, które lezy poza sfera rozumowa człowieka. Taki alegoryczny sens wędrówki przez zaświaty, w której człowiek wznosi się z upadku i grzechu, dążąc przez oczyszczenie do świętości, ma za zadanie poruszyć sumienia grzeszników przed upadkiem moralnym i potępieniem po śmierci.

Motyw walki dobra ze złem jest również związany z postawa Makbeta bohatera dramatu Szekspira. Autor na przykładzie głównego bohatera ukazał jak żądza władzy może przemienić osobowość i wpłynąć na postępowanie człowieka. Dla Makbeta, bedacego wzorowym rycerzem i wasalem, zbrodnia jest początkowo czynem niemożliwym do popełnienia. Jednak pod wpływem przepowiedni czarownic i presji zachłannej zony dokonuje morderstwa na królu Dunkanie. Zło rodzi zło, wiec Makbet po zdobyciu korony, w obawie przed ujawnieniem prawdy o swoim czynie, popełnia łańcuch niekończących się zbrodni. Wydaje rozkaz zamordowania Banka, później Makdufa i syna Banka, gdy jednak dwom ostatnim udaje się ujść z życiem, jego ofiara staje się zona Makdufa wraz z synkiem. Z normalnego człowieka staje się bestia, tyranem i zbrodniarzem znienawidzonym przez lud. Zanikają w nim wszelkie odruchy człowieczeństwa i nawet samobójstwo obłąkanej zony nie jest w stanie go poruszyć. Od chwili popełnionych morderstw nie zaznaje już spokoju i prześladują go zjawy, koszmary i halucynacje. Towarzysza mu przy tym ciągłe wyrzuty sumienia. W końcu spotyka go zasłużona kara, gdyż ginie z rak Makdufa, który pomścił śmierć swoich bliskich. W Makbecie jest przedstawiony wzajemny stosunek człowieka i zła. Ukazane jest jak niszczącą siłę i wpływ na człowieka ma zło oraz ze powraca ono do tego który jest jego sprawca.

W III cz. Dziadów walka dobrem ze złem odbywa się na dwóch płaszczyznach, duchowej i realnej. Pierwsza z nich odbywa się wewnątrz bohatera utworu. Za sprawa zwycięstwa dobrych duchów nad złymi w walce o jego dusze i myśli, z romantycznego Gustawa przemienia się on w Konrada, bojownika o wolność. Konrad jest postacią szalona, wręcz tragiczna, walcząca o dobro innych, a równocześnie jest wielkim indywidualista. Bohater odbywając prometejski bunt wobec Boga, kieruje się miłoscia do ludzi, pragnie ich uszczesliwic i przywrocic wolnosc polskiemu narodowi, nawet za cenę własnego życia. Grzeszy on pycha przeciwko Stworcy rzadajac od Niego władzy nad ludzkimi duszami. Wyzwanie to jest jednak nie przyjete, a jego bluźnierstwa powodują ze jest bliski potepienia. Mimo tego zostaje mu to wybaczone dzieki ofiarnej modlitwie księdza Piotra oraz kultowi jaki Konrad zywi wobec Matki Boskiej. Walka prowadzona przeciwko Bogu i diabłom, ktore chca opanowac jego dusze oraz konflikt rozgrywajacy się w jego psychice pozostawiaja rany w jego sercu i na czole, doprowadzajac go do kleski. Realna walka dobra ze złem w "Dziadach" polega na pokonaniu zaborcow i odzyskaniu niepodległosci przez Polske, ktory jest uznana za Chrystusa Narodow. Co prawda walka jest z reguły zła, jednak gdy dotyczy wolnosci i obrony przed wrogiem jest juz inaczej. .

Opanowanie duszy przez zło zostało ukazane w "Kordianie" Juliusza Słowackiego. W "Przygotowaniach" złe duchy opanowuja dusze przywodcow powstania listopadowego, ktorzy nieumiejetnie dowodzili nim, doprowadzajac do jego kapitulacji. Szatan ma rowniez wpływ na postepowanie bohatera utworu. Kordian jest postacia wrazliwa, uczuciowa i czesto rozmarzona. Nieszczesliwa miłosc do Laury powoduje ze staje się zagubiony i cierpi na tzw. "chorobe wieku", gdyz nie moze znalezc sensu zycia. Tylko szczescie ratuje go od popelnienia samobojstwa. Wtedy tez odbywa podroz po Europie, gdzie doznaje rozczarowania. Dowiaduje się o wszechwładzy pieniadza, nieistnieniu prawdziwej miłosci oraz obojetnosci Papieza wobec losu Polakow, ktory popiera prawosławnego cara. Przezywa przemiane wewnetrzna i rodzi się w nim nowa miłosc, tym razem skierowana do ojczyzny. Jest jednak osamotniony w swoich działaniach, a towarzyszy mu tylko szatan, ktory kieruje jego myslami, gdy podejmuje decyzje zabicia cara. Kordian ponosi kleske, najpierw w starciu z Prezesem, a pozniej w nieudolnej probie zamachu na cara, ktora przekroczyła jego mozliwosci psychiczne i moralne. Szatan zwycieza go i pognebia ostatecznie pod postacia doktora, ukazujac bezsens jego poswiecenia , porownujac je do dwoch wariatow, a sam bohater zostaje skazany na smierc. Samotnosc Kordiana jest symbolem całej ludzkosci w swiecie pozbawionym bsokich praw. Swiat przedstawiony w Kordianie to rzeczywistosc zmierzajaca, pod rzadami szatana, do ostatecznego kresu i upadku.

Walka dobra ze złem wystepuje takze w powiesci Alberta Camusa "Dżuma". Zło przybiera w niej postac panujacej epidemii, wobec ktorej ludzie przyjmuja rozne postawy. Walke z nim podejmuje wiekoszosc bohaterow, zwłaszcza doktor Rieux, Jean Tarrou czy Joseph Grand. Doktor uwaza bowiem potrzebe niesienia pomocy innym ludziom za obowiazek, dajac przyklad altruistycznej postawy pełnej człowieczenstwa i heroizmu. Wraz z innymi ludzmi nieustannie walczy z choroba, stajac po stronie slabych i chorych, a jego umiejetnosci i doswiadczenie przynosza efekty w postaci zażegnania zarazy. Wie jednak ze Dzuma nie odeszła, a zła nie mozna zaniechac raz na zawsze. Epidemia nie jest bowiem karą za grzechy zesłaną przez Boga, gdyz samo zło tkwi wewnatrz kazdego człowieka. Nie wolno godzic się na nie ani go usprawiedliwiac, ale nieustannie zwalczac.

Dobro i zło muszą istnieć obok siebie, gdyż każde z nich jest przeciwwagą, a zarazem wyznacznikiem drugiego. A jednak nieobce są ludziom marzenia o utopii – świecie idealnym, gdzie nie istnieje zło. Gdy jednak pomyśleć, że dobro bez istnienia zła straciłoby cały swój smak i wyjątkowość, perspektywa ta przestaje byc tak kusząca. Niezaleznie od tego w jakiej formie się zło pojawi trzeba stawić mu czoła, Jest ono wszędzie i objawia się zarowno w czynach, w myślach jak i słowach.

Walka między dobrem a złem, będąca następstwem grzechu pierworodnego, wciąż trwa i wyrządza wiele szkód. Zło potrafi zagarnac wszystko, ingerując nie tylko w mentalność, zachowania społeczne, ideologię, ale porywając dokładnie cała osobowość, zmiatając wszystkie inne motywacje, odruchy i postępowania. Każdy człowiek ma świadomość tego, że łatwo jest ulec złu i zaakceptować je, trudniej zaś jest wybrać dobro, bo to kosztuje i wymaga od nas ofiarności i poświęcenia. Jednak tylko od nas ludzi zalezy czy będziemy potrafili pokonać własny egoizm i słabosci oraz odnalezc sens zycia, aby przezwyciezyc zło. Pomimo, ze wartosci te beda ciagle obecne w otaczajacym nas swiecie, to warto zyc z czystym sumieniem, poniewaz po ponownym sądzie nad narodami dojdzie do ostatecznego zwycięstwa "Jeruzalem Niebiańskiego", gdzie nie bedzie mowy o dominacji szatana. Walka dobra ze złem zawsze będzie głównym motywem twórczości literackiej. Z zasady wygrywa dobro, choć nie zawsze.