Świadkowie jehowy w społeczeństwie polskim– Religia uważana za sekte

ŚWIADKOWIE JEHOWY W SPOŁECZEŃSTWIE POLSKIM – RELIGIA UWAŻANA ZA SEKTE


1. Pojecie „religii”

Tradycyjnie przyjmuje się, że termin religia pochodzi od łacińskiego słowa – religio. Jest to jednak sprawa dyskusyjna, bowiem istnieją jeszcze inne łacińskie formy, w których można doszukiwać się pochodzenia słowa religia (relegere, religare, reeligere). Najogólniej jednak mozna zdefiniować, że religia wyraża, określa i opisuje system wierzeń oraz praktyk ukierunkowanych na świat duchowy lub nadprzyrodzony, który istnieje i funkcjonuje w społeczności ludzkiej. Religia manifestuje także relację jednostki do różnie pojmowanego sacrum, czyli sfery świętej i boskiej.

Religia posiada wiele elementów, które wyrażają jej cechy oraz charakter. Najważniejszy z nich to doktryna, czyli zespół prawd wiary, zwanych dogmatami. Innym elementem religii jest jej kult, czyli czynności rytualne. Religia jest najczęściej zorganizowana w sposób społeczno-instytucjonalny. Jest to przede wszystkim wspólnota religijna, znana np. w chrześcijaństwie jako kościół oraz osoby zajmujące się organizacją życia religijnego, czyli kapłani lub – najogólniej – duchowni.
Jak dowodzi współczesna filozofia religii, psychologia i teologia osoba ludzka posiada naturalną potrzebę określenia się wobec wyczuwalnej sfery sacrum. Relacja jednostki do sacrum skupia się wokół poczucia świętości - chęci zbliżenia się do sacrum, poczucia lęku, czci czy dystansu wobec niego.

Badaniem religii zajmują się religioznawstwo. Fenomenem religii zajmują się także inne nauki: filozofia (filozofia religii, filozofia Boga), socjologia religii, geografia religii, etnologia, etnografia i teologia.
Religia dzieli się ze względu na podmiot objawienia na religię naturalną i objawioną. Ze względu na stosunek do istoty wyższej (Bóg, bóg, bogowie, bóstwo) na monoteizm, politeizm, henoteizm, panteizm i animizm. Ze względu na zasięg oddziaływania religia dzieli się na: religie uniwersalistyczne, narodowe i plemienne.

Religia w świecie

Obecnie na świecie istnieje ponad 4000 różnych wyznań religijnych. Około 14% całej populacji nie przyznaje się do żadnej wiary.

Do religii największych pod względem liczby wyznawców należą:
· Chrześcijaństwo - 33%
· Islam - 22%
· Hinduizm - 15%
· Buddyzm - 6%
· Chińskie religie tradycyjne - 4%
· Religie pierwotne - 4%

Do najbardziej znanych wierzeń należą następujące religie świata:
· Buhaizm
· Buddyzm
· Chrześcijaństwo
· Dżinizm
· Hinduizm
· Islam
· Judaizm
· Konfucjanizm
· Nowe ruchy religijne
· Religie pierwotne
· Shinto
· Sikhism
· Taoizm
· Zoroastryzm



2. Pojęcie „sekty”

W Polsce zarejestrowanych jest przeszło 150 związków wyznaniowych i kościołów, ale według specjalistów w naszym kraju działa także drugie tyle nielegalnych sekt. Pod ich wpływem znajduje się od 250 tyś. do miliona ludzi, głównie młodych. Każdy z nas spotkał się z pojęciem „ sekta”, każdy z nas wie co to jest „sekta”, jednak trudno nam jednoznacznie zdefiniować to pojęcie. Poniżej przedstawione jest kilka definicji tego słowa:

1.Łac. sequor - iść, podążać za kimś, czyli sekta to droga, którą się
podąża, sposób postępowania. Inni wywodzą słowo "sekta" od łac.
secare (oddzielić, obcinać), sekta więc to grupa czy wspólnota, która
oddzieliła się od większej, centralnej wspólnoty.


2. Sekta to grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa,
mającą własną hierarchię wartości i zespół norm zachowania się, z silnie akcentowaną rolą przywódcy .

3. Sekta to grupa czy ruch religijny, wyodrębniony z jakiejś religii lub
związek wyznaniowy, który oderwał się od któregoś z kościołów czy
wspólnot religijnych i przyjął własne zasady doktrynalne, kultyczne
oraz struktury organizacyjne.

To są tylko niektóre z definicje, które istnieją w użyciu. W tej pracy chcę zaproponować definicje, która pojawiła się w raporcie MSWiA na temat sekt z 2000 roku:

„za sektę można uznać każda grupę, która posiadając silnie rozwiniętą strukturę władzy, jednocześnie charakteryzuje się znaczną rozbieżnością celów deklarowanych i realizowanych oraz ukrywaniem norm w sposób istotny regulujących życie członków; która narusza podstawowe prawa człowieka i zasady współżycia społecznego, a jej wpływ na członków, sympatyków, rodziny i społeczeństwo ma charakter destrukcyjny”.

Według tej definicji możemy stwierdzić, że sekta, to każda grupa, w której występuje jednocześnie:

-Wysoki poziom totalności
-Oraz wysoki poziom manipulacji.

Pojedynczo te zjawiska występują w wielu grupach funkcjonujących w naszym społeczeństwie. Przykładem jest wojsko, policja, zakony, gdzie jest ściśle kontrolowane życie członków, jednakże przed wstąpienie do nich kandydat zostaje poinformowany o panujących zasadach. Z manipulacją możemy się spotkać w różnorodnych reklamach, gdzie jednak nie stanowią one dla nas większego zagrożenia.

Totalność sekty, przejawia się tym, ze grupa decyduje o: miejscu zamieszkania; sposobie spędzania czasu; miejscu i rodzaju pracy; o ubiorze jej członków; o ich zachowaniu.
Natomiast manipulacyjność sekty, przejawia się gdy grupa: przy werbunku nie podaje pełnych informacji o panujących w niej zasadach; z czasem zwiększa wymagania; wykorzystuje każdy twój słaby punkt; uzależnia emocjonalnie.

Bardzo dużo osób, szczególnie młodych uważa, ze jest odporny na sekty. Niestety jest to nieprawda, bo tak naprawdę, nie ma takich ludzi. Każdy z nas, chce czuć się kochany, doceniany, mądrzejszy, zdrowszy, czy też szybciej osiągnąć sukces finansowy, a właśnie na tych podstawowych potrzebach i słabościach ludzkich żerują sekty.
Niektórzy jednak są bardziej podatni na działalność sekt, są to osoby, o obniżonej samoocenie, które mają trudną sytuację w domu ( nastąpiła śmierć bliskiej osoby, występuje przewlekła choroba) gdyż członkowie sekt pomogą takiej osobie, otacza ją miłością i zrozumieniem.

Drugi rodzaj osób , które są bardziej podatne na działalność sekt to takie, które interesują się parapsychologią, horoskopami, okultyzmem, gdyż takim osobom, łatwiej jest uwierzyć w zdolności nadprzyrodzone przywódcy sekty.

Przy werbowaniu, werbownicy usiłuje się zgromadzić jak najwięcej informacji o kandydacie do sekty, począwszy od jego adresu, numeru telefonu, przez jego marzenia, nadzieje, lęki, zainteresowania, a skończywszy na charakterze wykonywanej pracy, przyjaźniach i znajomościach.

Przy werbunku, sekty posługują się następującymi metodami:
- Kamuflażem – poprzez organizacje różnych kursów, np.: jogi, językowych, poprzez organizacje studenckie; spotkania ekologiczne. Są to organizacje z pozoru niezależne, lecz naprawde są utrzymywane i kontrolowane przez sekty.
- Tzw. Bombardowanie miłością – osoba werbowana jest „bombardowana” pozytywnymi uczucia , takimi jak miłość, docenianie, czułość, wybrana osoba zostaje na wstępie otoczona, wręcz torpedowana, wyjątkową serdecznością, życzliwością troską(..). Dzieje się to w formie spontanicznego aktu, a przynajmniej sprawia takie wrażenie. Jednak uczucia te nie trwają długo, kończą się z chwila wstąpienia do sekty. Bombardowanie miłością wykorzystuje regułę wzajemności. Osoba, która doświadcza tyle pozytywnych uczuć, czuje się zobowiązana również uczynić coś dla innych. Ten do pewnego stopnia pożyteczny i pożądany mechanizm może być wykorzystany w celu manipulowania ludźmi. Ciężko jest odmówić, członkom sekty, na propozycje wspólnego wyjazdu, kiedy oni okazali tyle życzliwości młodej osobie.
- Metody autorytetu – przedstawiciele sekt prezentują opinie naukowców, którzy potwierdzają osiągnięcia sekty, np.: skuteczność metod terapeutycznych.
Metoda autorytetu wykorzystuje także popularność znanych osób. Przykładem może być znany szczególnie młodzieży Jurek Owsiak, który w swoich ulotkach zachęcał do wzięcia udziału w „ Festiwalu Hare Kriszna”. Innym przykładem osób znanych , które są członkami sekty, to: Tom Cruise i Nicole Kidman. Nie tylko podnoszą popularność sekty do której należą, ale także w znacznej mierze ją sponsorują.


Z czasem, nowy członek sekty co raz więcej czasu poświęca grupie. Powodowane, jest to tym, ze chce być co raz lepszym jej członkiem. Następuje kontrola zachowań. Grupa zaczyna decydować za członka w sprawie miejsca zamieszkania, o ubiorze, długoszu snu, itp. Nie wszystkie informacje z zewnątrz docierają do członków grupy, a niektóre z nich zostają zniekształcone, dla potrzeb grupy. Guru grupy często utrudniają swoim członkom zdobycie informacji spoza grupy. A dociekliwe pytania na temat grupy zbywa się stwierdzeniem „pobędziesz dłużej to zrozumiesz” lub „ jeśli będziesz się należycie starał, dojrzejesz do tego, by dostąpić wtajemniczenia”. Następuje też kontrola uczuć i myśli: kontrola myśli wiąże się przede wszystkim z intensywną indoktrynacją. Dzięki niej, w miejsce przekonań i zasad, którymi kierował się kiedyś członek sekty wprowadzona jest nauka grupy. Tym sposobem wykształceniu ulega nowy sposób myślenia. Sekty nauczają, że zbawienie jest tylko u niech, że mają wyłączne prawo do prawdy. Wysuwają one twierdzenia, że prawdziwe zbawienie można znaleźć jedynie zostając ich członkiem i w ten sposób akceptując ich wierzenia, przyjmując praktyki, lub zaczynając używać zalecanych technik.
Manipulacja sekty z czasem jest tak silna, ze człowiek postępuje wbrew swojej woli, często jest zbyt przestraszony, aby samowolnie odejść z grupy.

Żadna z sekt nie posługuje się wszystkimi opisanymi metodami. Można też znaleźć grupy, które wykorzystują jeszcze inne metody.
Młody człowiek, który związał się z sektą zmienia swoje zachowanie. Najczęściej na początku jego rodzinnie nie zauważa tych zmian. Nie są one dla nich czymś niepokojącym.

Pierwsze objawy przynależności do sekty, jakie możemy zauważyć u młodego człowieka to:

Zmiana diety – to co kiedyś jadł ze smakiem, teraz odstawia na bok. Rezygnuje z dań mięsnych na rzecz wegetariańskich. Pije dużo wody nie gazowanej i herbaty ziołowe.

Zmiana wyglądu zewnętrznego – zmiana ubioru – ciągle te same ubrania, niekiedy zbytnia elegancja czy jeden kolor ubrań. Przesadne dbanie lub całkowite zaniedbanie higieny osobistej. Zmiana fryzury. Zaczęcie noszenia różnych koralików, amuletów.

Zmiana przyzwyczajeń – dotyczących zarówno rozrywki, np. zrezygnowanie z oglądania telewizji, słuchania radia, muzyki rozrywkowej, lub przesadne słuchanie nagranych kazań o tematyce religijnej, oglądanie kaset wideo z nagranymi np. zbiorowymi modlitwami, jak również dotyczące spotkań ze znajomymi – unikanie kontaktów z osobami, z którymi się wcześniej często spotykała, na rzecz nowych znajomych.

Zmiana podejścia do religii – zmiana wystroju swojego pokoju; zbieranie różnych obrazków, zdjęć, które przedstawiają diabły, krzyże, czaszki. Nadmierne wczytywanie się w Pismo Święte i namawianie do dyskusji, pozostałych członków rodziny. Negowanie ich poglądów religijnych i przedstawianie własnych . Żądanie ściągnięcia ze ściany krzyży, świętych obrazów.


Nowe zwyczaje - zmiana trybu życia - częste wychodzenie z domu, nie wracanie na noc, opuszczanie zajęć szkolnych; co raz więcej pieniędzy wydaje na zakup książek, kadzideł; próbuje pożyczyć pieniądze od bliskich i znajomych, lub rozdaje swoje pieniądze i rzeczy osobiste. Dokonuje drobnych kradzieży.

Najczęściej wystąpienie kilku wymienionych wyżej czynników równocześnie znamionuje przynależność do jakiejś sekty.
Jeśli zauważymy, że ktoś z naszych bliskich lub znajomych, jest w sekcie, nie możemy wpadać w panikę. Nie należy krytykować grupy, lub zabraniać kontaktu z nią, bo to może spowodować całkowitą utratę bliskiej osoby. Przede wszystkim należy starać się utrzymać kontakt z daną osobą, aby czuła, że ma w nas wsparcie i zaufanie. Nie wolno dawać mu żadnych pieniędzy, bo one i tak zostaną przeznaczone na potrzeby sekty. Powinniśmy się skontaktować ze specjalistą w danej dziedzinie, oraz zbierać wszelkie informacje na temat danej sekty, aby lepiej zrozumieć zachowanie danej osoby.



3. Świadkowie Jehowy

Świadkowie Jehowy nazywani również Strażnicą – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, założona przez Charlesa T. Russella (1852-1916). Świadkowie Jehowy uważają, że jako jedyni kontynuują dzieło Apostołów głosząc dobra nowinę.

Odrzucają oni naukę o :

Trójcy Świętej
O duszy nieśmiertelnej
O śmierci krzyżowej Jezusa ( według nich Jezus umarł na palu)
O kulcie Maryi i świętych obrazów.
O prymacie św. Piotra.
O święceniu niedzieli, Bożego narodzenia, Wielkanocy (jedynym świętem u ŚJ jest pamiątka śmierci Jezusa)’’
O tradycji (wyznają zasadę Sola Scriptura – samo Pismo Święte, jako jedyne źródło wiary)9

Głoszą nauki:
o 1000-letnim królestwie na ziemi (Raju na ziemi)
o Armageddonie, krwawej wojnie, w której Bóg Jehowa zniszczy wszystkich nie należących do ŚJ
o 144000 wybranych ŚJ, którzy będą królować w niebie
o powstrzymaniu się od krwi we wszelkiej postaci (także transfuzji)
o bliskim końcu świata
Świadkowie Jehowy wydali własne Pismo Święte (New World Translation – Przekład Nowego Świata), który dostosowali do własnych praktyk religijnych.

Światowa siedziba Świadków Jehowy mieści się w Brooklynie (Nowy Jork), na czele organizacji stoi Ciało Kierownicze nazywane też „niewolnikiem roztropnym”, obecnym prezesem tego Ciała Kierowniczego jest Don Adams.
Organizacja ta jest bardzo zhierarchizowana. Dzieli się na kilka zbiorów, nad którymi czuwają starsi zbioru i słudzy pomocniczy.

W Polsce Świadkowie Jehowy mają swoją siedzibę w Nadarzynie pod Warszawą (osobą kierującą w Polsce jest Zygfryd Adach). i to właśnie tam są kierowane wszelkie zapytania, a w razie potrzeby do siedziby światowej.

Świadkowie Jehowy modlą się do Jehowy własnymi słowami, nie uznają modlitw pisanych. Trzy razy w tygodniu odbywają się spotkania w Sali Królestwa (1-2 godz.). Oprócz tego każdy świadek ma „wychodzić” po domach określoną ilość godzin werbując nowych członków. Część z nich jest zabezpieczona finansowo przez organizację, to właśnie oni noszą miano „pionierów”, i w zależności od tego ile czasu głoszą, mają miano pioniera pomocniczego, stałego, lub specjalnego.
Pionierzy częściej niż zwykli członkowie, chodzą i głoszą nauki, często dostając za to pieniądze. Najczęściej nauczają dwójkami, gdzie jedna osoba jest bardziej doświadczona, a druga to nowicjusz. Nie wdajmy się z nimi w dyskusję religijną, ponieważ oni z góry wiedzą, co chcą w nas wpoić i jakich użyją argumentów oraz cytatów z Pisma Św. Są do rozmowy dobrze przygotowani. Bazują często na niewiedzy ludzi z zakresu zasad wiary i Pisma Św.

Świadkowie Jehowy odwiedzając domy proponują „studiowanie Biblii”, które trwa 6 miesięcy. W rzeczywistości nie jest studiowana Biblia, tylko publikacje Świadków Jehowych. Po studium i wykazaniu swej wiedzy zwerbowany może przyjąć Symbol (odpowiednik chrztu).
Jest to jedna z metod werbowania nowych członków do sekty.
Inną metodą jest rozdawanie bezpłatnie gazet „Strażnicy” i „Przebudźcie się”, często stojąc w miejscach gdzie przewija się wielu ludzi.

Obowiązkiem każdego Świadka Jehowego jest zapoznawanie się z treścią wychodzących co 2 tygodnie czasopisma „Strażnica” i „Przebudźcie się”, przed spotkaniami w zborze.

Główne zagrożenia i zakazy które mogą spotkać członków Świadków Jehowych , to:

- zagrożenie życia związane z odmową transfuzji krwi.
- stosowanie metod psychomanipulacji
- zakaz brania udziału w uroczystościach religijnych innych wyznań i czynnościach z tym związanych np. pogrzebach .obchodzenie urodzin
- zakaz wznoszenia toastów w czasie wesel i innych uroczystości
- zakaz udziału w wyborach
- zakaz spożywanie pokarmów zawierających krew np. kaszanka
- zakaz jakikolwiek udział w polityce; ubieganie się o stanowiska polityczne nawet na szczeblu gminy
- wielbienie lub naśladowanie gwiazdorów filmowych lub muzycznych.

Dzieci Świadków Jehowy szczególnie silnie przeżywają odizolowanie swojej rodziny od innych osób - "nie-Świadków". Ich problemy zaczynają się od pójścia do szkoły, gdzie styka się , że światem innym od tego w którym żyje. Musi się nauczyć żyć z dala od niego. „Najgorszymi momentami, które odciskają się na psychice dziecka, są deklamacje i przedstawienia w klasie, urodziny kolegów. Dla małego Świadka Jehowego są to momenty nieszczęśliwe, ponieważ, mimo to, że jest tym pociągany, musi od nich uciekać jak od zarazy. Dla innych dzieci takie zachowanie jest „dziwaczne” i w ten sposób mały Świadek Jehowy jest spychany na margines.” Dzieję się tak przez całą edukację w szkole. Najczęściej dzieci Świadków Jehowych kończą szkołę na poziomie podstawowym lub średnim. Spowodowane jest to tym, że organizacja odradza dalsze uczęszczanie do szkoły: jest za to bardzo mile widziane oddanie się całkowite dla Jehowy.

4. Świadkowie Jehowy w Lędzinach

Do czerwca 1990 roku na terenie Lędzin działał tylko jeden zbór, który następnie podzielił się na dwa zbory- Lędziny i Hołdunów – liczące po około 70 osób. 1 września 1994 roku ze zboru w Hołdunowie wydzielił się zbór w Imielinie, do którego przynależą wyznawcy z tej miejscowości i Chełmu Śląskiego. Aktualnie zatem podział terytorialny i strukturalny Świadków Jehowy przedstawia się następująco:
- zbór Lędziny Ziemowit (około 80 osób)
- zbór Lędziny Hołdunów (około 70 osób)
- zbór Imielin (około 50 osób).

Ogółem w Lędzinach jest około 150 wyznawców tej religii. Głównym mniejscem spotkań członków wszystkich zborów jest Sala Królestwa Świadków Jehowy, znajdująca się przy ulicy Pokoju 57.



5. Wywiad środowiskowy

Pytanie: Czy Świadkowie Jehowi to sekta czy religia?

Lędziny
Na 10 osób
7 odpowiedziało sekta
2 – nie wiem
1 - religia

Tychy
Na 10 osób
8 odpowiedziało sekta
1 – nie wiem
1 – religia

Bieruń
Na 10 osób
6 odpowiedziało sekta
2 – nie wiem
2 – religia

Jastrzębie Zdrój
Na 10 osób
9 odpowiedziało sekta
1 - nie



Wypowiedzi na pytanie: Co Pan/Pani sądzi o Świadkach Jehowych?


Kobieta, lat 40, Lędziny
„Nie przepadam za tymi ludźmi. Nie podoba mi się to jak chodzą po ludziach , od domu do domu i namawiają do rozmowy. Jak raz człowiek wda się z nimi w rozmowę to nie dadzą mu już spokoju”

Kobieta, lat 27. Bieruń
„Dla mnie to sekta! Rozpowiadają głupoty na temat Pisma Świętego, a przy tym rozdają te swoje gazetki. Osobiście należę do Kościoła Katolickiego i jako katoliczka powinnam być wyrozumiała ale dla takich ludzi nie ma tolerancji”

Mężczyzna, lat 47, Jastrzębie Zdrój
„Dla mnie mogą sobie istnieć jako religia czy sekta, ważne by byli z daleka ode mnie i nie pukali do moich drzwi bo pogoniłbym psem (uśmiech)”

Mężczyzna, lat 20, Tychy
„nie interesuje mnie czyjaś wiara, więc mój stosunek jest jak do każdego innego człowieka”

Kobieta, lat 31, Tychy
„Według mnie to religia, jak każda inna, i nie należy jej oceniać w kategorii sekty. Nie należę do ich wiary, ale mam pewną wiedze na ich temat, i na pewno nie sądzę że to sekta”



Podsumowanie

W społeczeństwie Polskim możemy się spotkać z różna opinią na temat Świadków Jehowych. Zdanie są podzielone, nie mniej jednak większość ludzi twierdzi negatywnie o wierze tych ludzi, a raczej ich sposobach werbowania nowych członków ich wiary. I to właśnie ten „sposób werbacji” sprawia, iż człowiek, mający jakąkolwiek wiedze na temat sekt, uważa że Świadkowie Jehowy to sekta, a nie religia.

Czynnikami przemawiającymi za tym iż Świadków Jehowy można uznać za doktrynę sekty, która opiera się na całkowicie dowolnej interpretacji, fałszywego przekładu Biblii, są między innymi: wyznawcy tej wiary odrzucają dogmat o Trójcy świętej, nieśmiertelności duszy, nie uznają kultu Maryi jako Matki Boga, odrzucają (poza chrztem) sakramenty. Towarzystwo Strażnicy programowo izoluje swoich wyznawców od społeczeństwa. Oto niektóre z potępionych wśród Świadków Jehowy czynności: obchodzenie urodzin, wznoszenie toastów, udział w wyborach, działalność w stowarzyszeniach młodzieżowych, ubieganie się o stanowiska polityczne, oglądanie filmów, wizyta u psychiatry lub psychologa.

Pomimo, ze Świadkowie Jehowy nie są uważane za sektę typowo destrukcyjną, jednak także ona powoduje wiele negatywnych zmian w psychice człowieka. Warto, wiec dowiedzieć się o jej negatywnych wpływach, przed wstąpieniem do niej.




Bibliografia:

1.Centrum Przeciwdziałania Manipulacji, www.kulty.info.
2.Centrum Przeciwdziałania Manipulacji, Świadkowie Jehowy - podstawowe informacje, www.kulty.info/art/265.
3.Nowakowski P. T., Sekty. Co każdy powinien wiedzieć, Tychy 1999.
4.Pawłowicz. Z., Kościół i sekty w Polsce, Gdańsk 1996.
5.Świadkowie Jehowy – poznaj prawdziwe oblicze sekty, www.katolikos.republika.pl.
6. www.mswia.gov.pl