Porównanie realizacji założeń pozytywizmu w ''Lalce'' i ''Nad Niemnem''

Pięcioma najważniejszymi hasłami pozytywistycznymi są :
-praca organiczna
-praca u podstaw
-asymilacja Żydów
-emancypacja kobiet
-kult wiedzy

''NAD NIEMNEM'' E.Orzeszkowa

-Praca u postaw
To hasło pozytywistyczne realizuje w powieści Witold Korcznski, dzieli się on swą wiedzą z mieszkańcami zaścianka, doradza Bohatyrowiczom jak unowocześnic i ulepszyć gospodarkę. Justyna Orzelska równiez realizuje hasło pracy u podstaw, pragnie uczyć wiejskie dzieci. Nauką wiejskich dzieci zajmuje się równiez pani Andrzejowa.


-Praca organiczna
Benedykt Korczyński jest patriotą, walczacym o utrzymanie Korczyna, w ten sposób realizuje hasło pracy organicznej, ponieważ jego praca przynosi efekty. W założeniach pozytywistycznych ważna jest praca. Pracowistością odznaczaja sie: Benedykt Korczyński, mieszkańcy zaścianka Bohatyrowiczów, Justyna Orzelska, Maria Kirłowa, Marta Korczyńska.

-Emancypacja kobiet
Hasło pozytywistyczne emancypacji kobiet, czyli ich samodzielność realizuje w ''Nad Niemnem'' Justyna Orzelska. Również Maria Kirłowa, dzięki ciężkiej pracy usamodzielniła się i stała niezależna od męża.

-Kult wiedzy
W ''Nad Niemnem'' pojawia się również kult wiedzy (scjentyzm) . W powieści ten kult reprezentuje przedewszystkim Witold Korczyński. Wyższe wykształcenie zdobyli także : Benedykt Korczyński, Stanisław, Andzrzej oraz Dominik Korczyńscy.

-Asynilacja Żydów: hasło to niepojawia się w powieści.


''LALKA'' B.Prus

-Kult wiedzy
Wpowieści hasło kultu wiedzy realizuje Stanisław Wokulski, który mimo trudnych warunków życiowych uczył się w szkole przygotowawczej a potem w Szkole Głównej. Idea nauki przyświecała w życiu również Julianowi Ochockiemu oraz Geistowi.

-Praca u podstaw
W ''Lalce'' postulat pracy u podstaw realizuje prezesowa Zasławska: w Zasławiu istnieje ochronka dla dzieci oraz dom starców. Równiez Wokulski pomaga nielicznym ubogim.

-Praca organiczna
W realizację postulatu pracy u podstaw istoty wkład ma Wokulski. Rozbudowuje on sklep, przyczynia się do ożywienia gospodarczego kraju przez założenie spółki handlowej.

-Emancypacja kobiet
Hasło emancypacji kobiet realizuje w ''Lalce'' Helena Stawska, która sama utrzymuje siebie, matkę i córkę. Kobietą charakteryzującą się samodzielnościa jest również prezesowa Zasławska.

-Asymilacja Żydów
W ''Lalce'' pojawia się hasło asymilacji Żydów. Niestety Polacy odnoszą się niechętnie i wrogo do Żydów. Z szacunkiem do nich odnosi się mało postaci m.in. Wokulski. Bolesław Prus przedstawił w ''Lalce'' Żydów w pozytywnym świetle, są to ludzie bogaci, solidarni i przywiązani do tradycji.