Stan środowiska naturalnego i problemy ochrony przyrody na obszarze Słowińskiego Parku Narodowego
Słowiński Park Narodowy to jeden z dwóch nadmorskich parków narodowych w Polsce. Położony jest on w województwie pomorskim, w środkowej partii Wybrzeża, pomiędzy Łebą a Rowami. Początkowo nazywano go Kaszubskim, jednakże ostatecznie nazwy użyczyli mu Słowińcy, czyli rdzenni mieszkańcy tych ziem.
Prace nad utworzeniem SPN podjęto już w 1946 roku na konferencji w Łebie, której uczestnikami byli naukowcy z Poznania i Gdańska (Państwowa Rada Ochrony Przyrody). Ostatecznie SPN został powołany 1 stycznia 1967 roku na mocy rozporządzenia Rady Ministrów i stał się 11 parkiem narodowym w Polsce. W 1977 roku SPN ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze został zaliczony do Światowych Rezerwatów Biosfery UNESCO.
1. Informacje ogólne oraz charakterystyka walorów przyrodniczych Słowińskiego Parku Narodowego.
Organizacja SPN. Całością działań SPN kieruje dyrektor Parku i dyrekcja z siedzibą
w Smołdzinie. Oprócz stałych prac organizacyjno–administracyjnych, prowadzone są działania nad rozwojem własnej pracowni naukowej i Muzeum Przyrodniczego. Teren SPN podzielony jest na
6 obwodów ochronnych kierowanych przez leśniczych. Ponadto na jeziorach Łebsko i Gardno prowadzone są zabiegi ochronne przez powołane w tym celu spółki, zgodnie z zasadami określonymi prze Park. Na terenie parku prowadzonych jest szereg badań naukowych, których celem jest poznanie pełnego składu lądowej i wodnej flory i fauny, dynamiki zbiorowisk roślinnych, rozpoznanie warunków ekologicznych, kontrola zanieczyszczeń wód i powietrza.
Głównym celem SPN jest ochrona naturalnej przyrody nadmorskiej, zabezpieczenie jej dla współczesnych i dalszych badań naukowych, zachowanie dla przyszłych pokoleń oraz służba społeczeństwu w zakresie turystyki, rekreacji i dydaktyki.
Aktualnie obszar SPN zajmuje powierzchnię 18 069 ha. Ponad połowę obszaru SPN zajmują wody jezior. Blisko 25% powierzchni parku stanowią lasy, zaś około 5% wydmy, będące najbardziej efektownym elementem tutejszego krajobrazu.
Pod względem stopnia ochrony teren SPN został podzielony na obszary ochrony ścisłej (30%), objęte ochroną częściową (17%) i ochroną krajobrazu (52%).
Obszary ochrony krajobrazowej, zajmujące największą powierzchnię parku są to dawne
tzw. rezerwaty ścisłe, obecnie określane jako obszary ochrony ścisłej (OOŚ). Ochrona ścisła polega na całkowitym pozostawieniu wytypowanego obszaru siłom przyrody i sprowadza się do zaniechania jakiejkolwiek ingerencji człowieka. Poszczególne obszary mają własne nazwy, określoną stałą powierzchnię i granice oraz sprecyzowany cel ochrony. Ochrona ścisła gwarantuje swobodny przebieg procesów ekologicznych. W ekosystemach leśnych prowadzi to do naturalnej przemiany składu gatunkowego lasu poprzez formy przejściowe coraz bardziej dostosowane do lokalnych warunków klimatycznych oraz glebowo – siedliskowych.
Spośród obszarów ochrony ścisłej największą powierzchnię i unikatowy charakter ma obszar wydmowo – leśny „Mierzeja”. Z 8 obszarów objętych ochroną częściową, 4 są ornitologiczne, przy czym ich powierzchnie wodne podlegają ochronie ścisłej. Na obszarach ochrony ścisłej nie prowadzi się żadnej działalności, natomiast na obszarach ochrony częściowej, prowadzone zabiegi mają na celu przywrócenie składu gatunkowego zgodnego z warunkami siedliskowymi.
Krajobraz SPN. W przestrzeni parku wyróżniają się 3 rodzaje siedlisk – wydmowe, bagienne
i wodne. Północną, przymorską część stanowi Mierzeja Gardneńsko–Łebska, zbudowana z wydm. Jest to największy obszar wędrującego piasku w Europie Środkowej i jeden z najbardziej rozległych na całym kontynencie. Wyrzucany przez morze piasek jest osuszany przez słońce oraz wiatr, który jednocześnie wywiewa go w głąb lądu. „Pustynny” obszar mierzei ma około 500 ha, a jego powierzchnia wciąż rośnie. Najbardziej aktywne wydmy przesuwają się w kierunku południowo–wschodnim z prędkością dochodzącą do 10 m na rok (przeciętnie 4,7m). Wydmy na mierzei mają 0-42 m wysokości n.p.m. Najwyższą z wydm jest Wydma Łącka (42 m n.p.m.).
Na obszarze Mierzei można wyróżnić kilka stref ekologicznych. Na część południową parku składają się tereny w większości płaskie, niskie i zatorfione. Przeważająca część siedlisk lądowych jest uboga troficznie, natomiast rozległe i płytkie jeziora są zeutrofizowane, silnie zanieczyszczone oraz zarastające od brzegów. Występujące tu jeziora przybrzeżne są charakterystycznym elementem SPN. Największym jeziorem parku jest Łebsko (7138 ha) oraz Gardno (2468 ha). Oba jeziora powstały dzięki mierzejom, które stopniowo odcięły od Morza Bałtyckiego dawne zatoki. Tafla jezior leży około 30 cm powyżej poziomu morza. Głębokość jeziora Łebsko i Gardno wynosi odpowiednio – 6,3 m oraz 2,6 m. Szczególnie szybko zmniejsza się z roku na rok powierzchnia jeziora Łebsko (w ciągu ostatnich 60 lat
o 5%), na wskutek akumulacji biologicznej wzdłuż całego brzegu oraz eolicznej – od strony północnej,
w której nawiewanie piasku z ruchomych wydm i zarastanie przez roślinność powoduje cofanie się lustra wody o 0,5–1,5 metra na rok.
Centralny punkt SPN, a więc Jezioro Łebsko jest zbiornikiem użytkowanym rekreacyjnie. Nad jeziorem w ciągu lat wybudowano liczne prywatne domki letniskowe. Jezioro Łebsko jest także obiektem gospodarki rybackiej, należąc równocześnie do rybackiego typu sandaczowego.
Jeśli chodzi o Jezioro Gardno to sięgało ono kiedyś dalej na wschód, ale i tu wspomagany przez procesy biologiczne piasek, oddzielił od głównego akwenu dzisiejsze jeziora Dołgie Wielkie (147 ha)
i Dołgie Małe (10 ha). Szczególne walory krajobrazowe ma Jezioro Dołgie Małe, które otoczone jest lasami sosnowymi na wydmach. Brzegi ich są płaskie, pozarastane trzcinami, przez co dostęp do jezior jest znacznie utrudniony. Są to zbiorniki bardzo płytkie – ich średnia głębokość waha się w przedziale od 0,7 do 1,6 metra. Wzdłuż południowych brzegów jezior wykształciły się rozległe obszary torfowisk wysokich i przejściowych, które porastają liczne gatunki mchu torfowca oraz chronione gatunki roślin naczyniowych (rosiczka okrągłolistna, malina moroszka, wrzosiec bagienny, itp.). Jeziora te mają wodę czystą i znacznie słabiej zeutrofizowaną, niż jeziora duże, bowiem nie uchodzą do nich rzeki, ani nie graniczą z żadnymi miejscowościami.
Wyjątkowe piękno przyrody SPN wiąże się z wysokim stopniem naturalności zbiorowisk roślinnych i zjawisk dynamicznych oraz z zaskakującymi kontrastami. Sąsiadują tu bowiem bezpośrednio ze sobą skrajnie odmienne środowiska, których granice w wielu miejscach są ostre i zmienne w czasie.
Powierzchnia leśna SPN zajmuje 4600 ha. Dominującym gatunkiem drzew jest sosna zwyczajna. Buduje ona najbardziej charakterystyczny dla wybrzeża zespół leśny – nadmorski bór sosnowy.
W zależności od siedliska, czyli zasobności gleby, możemy wyróżnić w jego obrębie takie podzespoły jak: bór chrobotkowi, czy wrzosowy. Mozaikę ekosystemów uzupełniają grunty rolne, wśród których szczególną rolę odgrywają podmokłe łąki i pastwiska.
Szata roślinna i zwierzęca. Pod względem różnorodności szaty roślinnej SPN wyróżnia się na terenie Polski. Poszczególne typy roślinności występują strefami. Na plaży zimowej spotkać można niekiedy honkenię piaskową i rukwiel nadmorską. Wydmy białe porasta piaskownica zwyczajna i wydmuchrzyca piaskowe, zaś szare – turzyca piaskowa i szczotlicha siwa. Osobną strefą są obniżenia międzywydmowe z rzadkim widłakiem torfowym, wrzosem, rosiczką długolistną. Na szarej wydmie pojawiają się pierwsze okazy bażyny czarnej. Krzewinka ta dominuje w runie drzewostanu sosnowego borów bażynowych, stanowiących zaporę dla wydm.
Wyjątkowo bogaty jest świat ptaków. Prócz gatunków przelotnych i zimujących, SPN może poszczycić się występowaniem około 180 gatunków lęgowych (mewy, kaczki, perkozy, łyski, łabędzie). Gniazdują tu także ptaki innych środowisk (puchacze, jastrzębie, myszołowy, kruki, bąki, czajki, żurawie, rycyki, błotniaki, itp.).
Niezwykle bogata jest także ichtiofauna – żyje tu ponad 30 gatunków ryb słodkowodnych (leszcz, okoń, płoć, sandacz, szczupak, węgorz) oraz morskich (dorsz, belona, śledź, płastuga). W świecie gadów na uwagę zasługuje bardzo pożyteczna żmija zygzakowata, zaskroniec, padalec, jaszczurka zminka.
W parku narodowym najliczniej występują duże ssaki kopytne, na przykład jeleń, sarna i dzik. Ssaki drapieżne reprezentuje jenot, lis, borsuk, kuna, wydra, łasica i gronostaj.
Zagospodarowanie turystyczne SPN. Poznanie najcenniejszych przyrodniczo–krajobrazowych fragmentów SPN możliwe jest dzięki sieci pieszych i rowerowych szlaków turystycznych. W chwili obecnej istnieje ponad 140 km dróg. Dwie najdłuższe trasy umożliwiają turystom zwiedzenie odpowiednio północnej (szlak czerwony) i południowej części parku (szlak żółty). Szlak północny prowadzi przez Wydmę Łącką i okolice Wydmy Czołpińskiej oraz plażą. Szlak południowy również zaczyna się w Łebie i wiedzie południowym skrajem jeziora Łebsko, przez Kluki i Smołdzino do Gardny Wielkiej.
Dla wczasowiczów wypoczywających w Rowach lub Łebie wytyczono szlaki spacerowe, oznaczone w terenie kolorem zielonym. Jeden z Łeby na Wydmę Łącką i z powrotem plażą, zaś drugi z Rowów nad jezioro Dołgie Małe. Rowerzyści w okolicach parku mają do dyspozycji słynny Szlak Zwiniętych Torów, biegnący po bezdrożach starymi nasypami kolejowymi. Można nim dotrzeć z Rowów do Ustki. Inną możliwością jest przejazd z Łeby do Czołpina brzegiem morza i stąd do Kluk lub Smołdzina.
Dodatkową atrakcję stanowi rejs łodzią po jeziorze Łebsko. Z licznych wież i pomostów widokowych, usytuowanych w najbardziej charakterystycznych krajobrazowo fragmentach SPN, podziwiać można panoramę. Innymi proponowanymi formami turystyki na terenie SPN to przejażdżki bryczkami i kolejka turystyczna. Wstępne wiadomości o środowisku przyrodniczym, kulturze i historii Pobrzeża Słowińskiego można uzyskać w Muzeum Przyrodniczym SPN w Smołdzinie oraz jego filiach w Rowach i Rabce, a także w Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach. Oferta w zakresie edukacji przyrodniczej, prowadzona przez pracowników parku, obejmuje również oznakowanie ścieżek przyrodniczych dla grup zorganizowanych lub turystów indywidualnych.
Do takich ścieżek zaliczyć można:
- Ścieżka w rezerwatach Kruckiego Lasu
- Latarnia (najpopularniejsza, prowadząca do Latarni w Czołpinie)
- Ścieżka poprzez zbiorowiska roślinne w Obwodzie Ochronnym Żarnowska
- Rowokół (wyznaczona na obszarze zarządzanym przez SPN
- Gardneńskie Lęgi
Baza noclegowa jest spora i powiększa się z roku na rok. Sama Łeba dysponuje ponad 10000 miejsc, co znacznie przekracza liczbę jej stałych mieszkańców. Pensjonaty, kwatery prywatne
i gospodarstwa agroturystyczne można już znaleźć w każdej większej miejscowości. Pozostałość stanowią pola namiotowe i kempingowe, których jest w okolicy SPN pod dostatkiem.
2. Uwarunkowania ochrony przyrody raz zagrożenia występujące na obszarze SPN.
Ochrona przyrody na obszarze SPN. Słowiński Park Narodowy chroniony jest przez siedem konwencji międzynarodowych. Starania o utworzenie Słowińskiego Parku Narodowego i projektowanie ochrony osobliwości przyrodniczych tej części polskiego wybrzeża Morza Bałtyckiego trwały ponad
20 lat. Starania o poszerzenie granic parku przyniosły skutek wiosną 2004 roku. W granicach SPN znalazła się część Morza Bałtyckiego o szerokości 32 km, która sięga 2 mile morskie od brzegu na wysokości kąpielisk Rowy i Łeba.
Słowiński PN, jako jeden z nielicznych lądowo-morskich obszarów chronionych w Europie, obejmuje ruchome (do 10 metrów rocznie), tworzące mierzeję, wydmy wzniesione na 60 m. Objęcie ochroną strefy wód przybrzeżnych, ma na celu wykluczenie inwestycji groźnych dla środowiska tej niewielkiej części morza i wybrzeża, zabronionych w ustawie o ochronie przyrody, czyli na terenach objętych bierną i czynną ochroną przyrody oraz w rezerwatach. Jest to stała trasa przelotów i rejon ostoi wielu gatunków ptaków chronionych. A zatem nie będzie można ustawić w tej strefie elektrowni wiatrowych, o dużej średnicy wirników, platform wiertniczych ropy i gazu, wydobywać bursztynu lub żwiru budowlanego. Takie zabezpieczenie prawne jest konieczne, gdyż wybrzeże jest łakomym kąskiem dla inwestorów. Dla przykładu jedna z firm niemieckich starała się o zgodę na umiejscowienie
150 elektrowni wiatrowych o wysokości 50 m w pobliżu Ławicy Słupskiej.
Wszystkie żywotne dla parku decyzje, z uwzględnieniem uwarunkowań społecznych
i gospodarczych, m.in. plany ochrony i okresowe zadania ochronne, w tym dla ustanowionych w 2004 roku obszarów Natura 2000, dyrekcja parku ma obowiązek opracować na 20 lat. Powinny je zaopiniować rady 5 gmin (Łeba, Wicko, Ustka, Smołdzino, Główczyce), a w przypadku terenów leśnych również nadleśnictwa. Plan ochrony musi uwzględniać także plany zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, przede wszystkim ich skuteczną ochronę, np. przed skażeniem wód i brzegu rozlewami groźnych substancji ropopochodnych. Podobnie jak w kilku innych naszych parkach narodowych („Ujście Warty”, Biebrzański czy Narwiański), nadmorskie tereny chronione w Słowińskim PN są szczególnie atrakcyjne dla wielorakich badań naukowych i uprawiania turystyki przyrodniczej.
Na sieć Natura 2000 składają się dwa niezależnie wyznaczane podsystemy: Obszary Specjalnej Ochrony (OSO, ang. SPA), czyli obszary ptasie i Specjalne Obszary Ochrony (SOO, ang. SAC), czyli obszary siedliskowe. Obszary ptasie to obszary ważne dla ochrony siedlisk określonych gatunków ptaków we wszystkich okresach ich całorocznego cyklu życiowego: lęgowym, wędrówkowym
i zimowym. Dotyczy to gatunków lęgowych wymienionych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej lub gatunków regularnie występujących ptaków wędrownych. W przypadku rodzajów siedlisk przyrodniczych kryteria odwołują się m.in. do ich reprezentatywności, względnej powierzchni oraz stopnia zachowania struktury i funkcji, a w przypadku gatunków do wielkości i izolacji populacji gatunku na danym obszarze w stosunku do populacji krajowej oraz do zachowania cech siedliska ważnych dla gatunku.
Ogólnie rzecz biorąc wszystkie obszary sieci Natura 2000 zlokalizowane na obszarze SPN zaliczają się do Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO).
Pod skrzydłami siedmiu konwencji Słowiński PN – podobnie jak Białowieski PN i Babiogórski PN posiada status Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery. Jest zatem obszarem służącym ochronie przyrody, unikatowych mierzei, torfowisk, lasów, krajobrazu naturalnego i kulturowego oraz badaniom naukowym najcenniejszych zasobów różnorodności biologicznej w Europie. Warto w tym miejscu poświęcić słowo uwagi na główne cechy charakterystyczne, którymi powinny odpowiadać Rezerwaty Biosfery.
Są nimi przede wszystkim:
- są to chronione tereny lądowe, nadbrzeżne i wodne, stanowiące światową sieć połączoną międzynarodowym zrozumieniem celów, standardów i wymianą informacji naukowej,
- sieć Rezerwatów Biosfery zawiera przykłady ekosystemów reprezentujących biomy świata,
każdy Rezerwat biosfery powinien zawierać:
- reprezentatywne przykłady naturalnych biomów tego terenu,
- unikalne zespoły roślin i zwierząt lub tereny szczególnie cenne ze względu przyrodniczego,
- przykłady harmonijnego krajobrazu utworzonego przez tradycyjny sposób użytkowania ziemi,
- przykłady ekosystemów zmodyfikowanych lub zdegradowanych, które mogą być rekultywowane i przywrócone do stanu zbliżonego do naturalnego,
każdy Rezerwat biosfery powinien być dostatecznie duży, aby mógł stać się niezależną jednostką, odpowiednią do prowadzenia badań i użytkowania terenu bez konfliktów,
każde Rezerwaty Biosfery winny zapewnić możliwość prowadzenia badań ekologicznych, kształcenia i szkolenia,
każdy Rezerwat Biosfery musi mieć zapewnioną odpowiednią, długoterminową ochronę prawną, zapewnioną przez państwo,
każde Rezerwaty Biosfery mogą współistnieć z innymi terenami chronionymi, takimi jak: parki narodowe, rezerwaty przyrody, itp.,
każdy Rezerwat Biosfery powinien składać się z dwóch części : strefy ochrony zasadniczej tzw. centralnej oraz strefy buforowej, czyli zabezpieczającej,
Zadaniem programu MaB („Człowiek i Biosfera”) jest przede wszystkim badanie związków pomiędzy ludźmi i środowiskiem, w którym żyją. Relacje te powinny zapewniać harmonijny rozwój socjalny i ekonomiczny z utrzymaniem miejscowych wartości kulturowych i ochroną środowiska przyrodniczego.
Zgodnie z ustaleniami Traktatu Akcesyjnego, w Polsce wyznaczono 156 obszarów europejskiej sieci Natura 2000. Na mocy nowej ustawy o ochronie przyrody są one nową, jedną z dziesięciu, form jej ochrony. Do takich obszarów zaliczono między innymi Słowiński PN oraz Ostoję Słowińską (19 300 ha), Ławicę Słupską (76 700ha) i Przybrzeżne Wody Bałtyku (211 700 ha) – trzy spośród 72 obszarów ochrony ptaków. Cały park jest uznany przez BirdLife International (organizacja skupiająca krajowe stowarzyszenia ornitologiczne) za jedną z najcenniejszych ostoi ptaków o randze europejskiej. Jednym ze 184 specjalnych obszarów ochrony siedlisk jest Słowińskie Błoto – także w granicach Słowińskiego Parku.
SPN ma chronić, badać, edukować. Konwencja Helsińska z 1992 roku zaleca szeroką współpracę, m.in. naukową, w zakresie ochrony środowiska. Już w 1990 roku państwa nadbałtyckie zapowiedziały ustanowienie obszarów chronionych. Powstała lista 62 Przybrzeżnych i Morskich Obszarów Chronionych Morza Bałtyckiego (BSPA). Włączenie w granice parków Wolińskiego i Słowińskiego części naszych wód przybrzeżnych spełnia postanowienia tej Konwencji. Strefy morskie naszych parków wspomagają ochronę i zachowanie różnorodności biologicznej szelfu bałtyckiego oraz realizację dyrektyw Unii Europejskiej – Ptasiej i Siedliskowej. Zgodnie z nową ustawą o ochronie przyrody, w planie ochrony SPN znajdą się zarówno zadania ochronne, między innymi odtworzenie i utrzymywanie naturalnej różnorodności biologicznej, jak i badania części ekosystemu morskiego, ochrona wód i plaż przed ewentualnymi rozlewami produktów ropopochodnych.
SPN objęty jest także Międzynarodową Konwencją Ramsar, chroniąca szczególnie wartościowe przyrodniczo obszary wodno – błotne o dużym znaczeniu dla ptactwa wodnego lęgowego i przelotnego. Oprócz SPN ochroną tą objęty jest także Biebrzański PN, zaś w przyszłości ma dołączyć także Polski Park Narodowy
Od kilku już lat w Słowińskim PN inwentaryzacją jego zasobów oraz waloryzacją przyrodniczą zajmuje się Zakład Ekologii Wód w Instytucie Ochrony Środowiska pod kierunkiem dr Lidii Kruk–Dowgiałło. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego w Helu pod kierunkiem
dr Krzysztofa Skóry bada w wodach przybrzeżnych SPN rozprzestrzenianie się drapieżnej ryby – babki byczej, gatunku obcego w Bałtyku. Z biegiem czasu morskie strefy przybrzeżne SPN może być znowu ostoją fok szarych. Wiosną 2004 roku z plaży słowińskiej w Czołpinie do Bałtyku wróciło 5 fok szarych zaopatrzonych w nadajniki radiowe, które umożliwiają przez kilka miesięcy śledzenie wędrówki tych ssaków. Powiększenie Słowińskiego PN o strefę morską zapewne przyspieszy powstanie Muzeum Latarnictwa i Ochrony Wartości Przyrodniczo–Kulturowych Wybrzeża Słowińskiego przy pomocy Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni i Urzędu Morskiego w Słupsku. W zabytkowej
„Osadzie Latarników” na terenie parku będą przedstawione dzieje latarnictwa i ratownictwa morskiego na Wybrzeżu Słowińskim.
Zagrożenia dla środowiska przyrodniczego SPN. Ogólny stan środowiska województwa pomorskiego, a więc także obszarów wchodzących w zakres terytorialny Słowińskiego Parku Narodowego w ostatnim dziesięcioleciu uległ zdecydowanej poprawie. Znacząco poprawił się stan czystości wód przybrzeżnych, który jest wystarczający dla potrzeb ich rekreacyjnego wykorzystania. Stan czystości wód śródlądowych poprawia się w wolniejszym tempie. Stan czystości powietrza utrzymuje się poniżej maksymalnych dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń. Są jednak miejsca, gdzie dla niektórych zanieczyszczeń stężenia średnioroczne pozostają na niezmienionym poziomie lub wzrastają.
Czynniki zagrażające przyrodzie parków narodowych nie ulegają zasadniczym zmianom.
W przypadku SPN są to przede wszystkim:
1. Czynniki bezpośrednie:
- zanieczyszczenia powietrza dalekiego zasięgu (pomimo wyraźnej poprawy jest to nadal jedno z głównych zagrożeń dla SPN. Silne wiatry powodują przemieszczanie zanieczyszczeń powietrza znad obszarów Trójmiasta. Decydujące znaczenie dla wielkości emisji mają niezmiennie zakłady energetyczne i ciepłownicze oraz kilka największych zakładów przemysłowych. Zakłady zaliczone do największych źródeł zanieczyszczeń zlokalizowane są na terenie aglomeracji trójmiejskiej oraz w Kwidzynie. Najpowszechniej występujące w powietrzu atmosferycznym zanieczyszczenia to gazy i pyły pochodzące z procesów energetycznego spalania paliw. Zaliczamy tu głównie dwutlenek siarki, emitowany w wyniku spalania naturalnie zanieczyszczonych związkami siarki paliw, dwutlenek azotu, powstający głównie w paleniskach w warunkach wysokiej temperatury, oraz pyły, zwłaszcza krzemionkowe, jako naturalna pozostałość spalanych stałych paliw kopalnych. W przypadku SPN stężenie poszczególnych gazów i pyłów kształtuje się na minimalnym poziomie (SO poniżej 20%, NO poniżej 40%, zaś pyłu zawieszonego poniżej 20% normy ogólnopolskiej).
- zanieczyszczenia wód, mimo wzrostu liczby oczyszczalni (Wody Łeby i Łupawy były zadowalającej jakości – kwalifikowały się do III klasy. Były one dobrze natlenione oraz nisko obciążone zawiesiną, substancjami nieorganicznymi i biogennymi. Stężenia większości badanych wskaźników odpowiadały I lub II klasie, ale ich okresowy wzrost determinował III–klasową jakość wód. Spośród metali III–klasowe wartości przyjmowały jedynie stężenia selenu i arsenu (20 i 40% wyników). Zawartość pozostałych metali świadczyła o dobrej lub bardzo dobrej jakości wód. Stan sanitarny wód Łeby odpowiadał wymogom IV klasy czystości (66% wyników). Wody rzek nie spełniały z kolei wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb łososiowatych i karpiowatych w warunkach naturalnych. Przyczyną była przede wszystkim zbyt wysoka, w stosunku do wymaganej, koncentracja fosforu ogólnego oraz azotynów, która jedynie w styczniu, marcu i kwietniu spełniała normy stawiane dla ryb karpiowatych. Zbyt wysokie dla ryb łososiowatych było także obciążenie wód materią organiczną ulegającą biodegradacji.
- zagrożenia komunalne wywołane zaśmiecaniem i dzikimi wysypiskami śmieci,
- nadmierna turystyka i rekreacja,
- brak jeszcze, pomimo wyraźnej poprawy, oczyszczalni ścieków na terenie parku i jego pobliżu,
- abrazja brzegów morskich,
2. Czynniki pośrednie:
- niewielka ilość środków finansowych przeznaczanych na utrzymanie parku,
- trudności we współpracy z lokalnymi władzami.
- Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego wyznacza kilka kierunków działań, mających wpływ na zachowanie bioróżnorodności biologicznej, między innymi:
- zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia środowiska oraz negatywnych oddziaływań na środowisko, w tym na wody podziemne i powierzchniowe, a także na powietrze atmosferyczne;
- wzmocnienie zwartości i ciągłości przestrzennej systemu obszarów chronionych województwa;
- poprawa zwartości przestrzennej lasów; ochrona środowiska morskiego;
- ochrona różnorodności biologicznej, w tym realizacja przedsięwzięć związanych
z ustanowieniem obszarów sieci NATURA 2000.