Litosfera

METODY BADAŃ WNETRZA ZIEMI

ODKRYWKI GEOLOGICZNE - naturalne lub sztuczne odsłonięcia skał (podcięcia zboczy przez rzekę lub drogę, kamieniołomy, wykopy pod budowę domu)

METODY SEJSMICZNE - wykorzystuje się drgania skorupy ziemskiej wywołane przez trzęsienia ziemi. Można przez to stwierdzić jak ułożone są poszczególne warstwy wnętrza planety.

SKŁAD CHEMICZNY ZIEMI

Tlen - 47%
Krzem - 29,5%
Glin - 8,1%
Żelazo - 4,7%
Wapń - 3,0%
Sód - 2,5%
Potas - 2,5%
Magnez - 1,9%
Pozostałe - 0,8%

Skład chemiczny wnętrza Ziemi zmienia się w zależności od głębokości i rodzaju skał. Najlepiej poznany składchemiczny jest przy powierzchniowej warswtie skorupy ziemskiej, co jest możliwe ze względu na mozliwość wydobycia skał i ich bezpośredniego zbadania.

WŁASNOŚCI FIZYCZNE ZIEMI
Oblicza się, że w środku Ziemi panuje temperatura rzędu 5000-6000*C. Znacznie chłodniejsze są wyżej położone warstwy wnętrza Ziemi, a przypowierzchniowe partie skorupy ziemskiej mają średnią rocznę temperatuję danej okolicy.

STOPIEŃ GEOMETRYCZNY - Jest to liczba metrów przypadająca na wzrost temperatury o 1*C. Stopień geometryczny Ziemi wynosi średnio 33m.

WARSTWOWA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI
SFERY - są to powłoki Ziemi różniące się między sobą składem chemicznym i cechami fizycznymi.

NIECIĄGŁOŚCI - są to wąskie strefy przejściowe, które znajdują się na granicy powłok. Na nich notuje się gwałtowne zmiany prędkości fal sejsmicznych.

BUDOWA WEWNĘTZRNA ZIEMI
skorupa ziemska (jest to sztywna powłoka skalna pokrywająca Ziemię, jest cienka)
płaszcz zewnętrzny (posiada właściwości stałe)
płaszcz wewnętrzny (posiada właściwości stałe)
jądro zewnętrzne (znajduje się w stanie ciekłym)
jądro wewnętrzne (jest najgorętsze i najbardziej gęste)

IZOSTAZJA - stan równowagi, który powstaje, gdy zewnętrzna części skorupy ziemskiej zagłębia się w ciężkiej, gęstej i plastycznej masie astenosfery.

MINERAŁY I SKAŁY JAKO BUDULCE SKORUPY ZIEMSKIEJ
MINERAŁ - naturalny, jednorodny składnik skorupy ziemskiej, składający się z jednego lub kilku pierwiastków chemicznych i posiadający określone właściwości fizyczne.

SKAŁA - naturalny składnik skorupy ziemskiej zbudowany z jednego lub kilku minerałów.

MAGMA - gorący stop różnych związków chemicznych, znajdujący się w głebi Ziemi pod ogromnym cisnieniem.

SKAŁY MAGMOWE - utworzyły się na skutek zastygnięcia magmy.
SKAŁY GŁĘBINOWE - powstają wskutek powolnego krzepnięcia magmy w warunkach wysokiego cisnienia i wysokiej temperatury (powyżej 500*C) np. granit.
SKAŁY WYLEWNE (WULKANICZNE) - powstały w wyniku zastygnięcia lazy, czyli powstałego z magmy płynnego stopu, który wydobył się na powierzchnię ziemi np. bazalt.
SKAŁY ŻYŁOWE - powstają w wyniku krzepnięcia magmy w kominach i szczelinach między skałami np.porfir.

SKAŁY OSADOWE - powstały one w skutek nagromadzenia się sie produktów niszczenia innych skał lub szczątków organizmów żywych.
SKAŁY OKRUCHOWE - powstały w wyniku nagromadzenia się luźnego osadu, czyli rozdrobnionych składników innych skał, często przeniesionych przez wiatr, wodę i lodowce na znaczne odległości np. iłowiec i łupek.
SKAŁY POCHODZENIA ORGANICZNEGO
SKAŁY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO (powstały na skutek nagromadzenia się na dnie morza lub jeziora, a następnie spojenia skorupek i szkieletów róznych zwierząt np.wapienie)
SKAŁY POCHODZENIA ROSLINNEGO (powstają ze słabo rozłożonych szczątków roslin, nagromadzonych w jeziorach lub bagnach np. torf, węgiel brunatny i kamienny)

SKAŁY PRZEOBRAŻONE (METAMORFICZNE) - powstaja one zwykle głeboko pod ziemią, wskutek przemiany skał magmowcyh lub osadowych, głównie pod wpływem wysokiej temperatury i zwiększonego ciśnienia (węgiel kamienny = grafit ; wapień = marmur ; piaskowiec = kwarcyt ; granit = gnejs).

SKAŁY POCHODZENIA CHEMICZNEGO - powstają one podczas wytrącania soli w postaci małych kryształków z wód podczas parowania. np. gips, anhryd, sól kamienna i potasowa.

SUROWCE MINERALNE - są to wszystkie pochodzące ze skorupy ziemskiej substancj wykorzystywane w gospodarce.

ZŁOŻE - naturalne nagromadzenie surowców
Do surowców naturalnych należą:
węglowodory ( gaz ziemny, ropa naftowa)
torf
węgiel brunatny i kamienny
rudy metali
srebro i złoto