Podatki i programy podatkowe

2Podatek jest świadczeniem:
- nieodpłatnym (podmiotowi, który go uiścił, nie przysługuje roszczenie wzajemnego świadczenia ze strony państwa), definicja umowna - wojsko, policja, straż broni obywatela,
- przymusowym - dominująca funkcja (obowiązek świadczenia podatku może być wyegzekwowany przez organ administracji państwa), istnieje system egzekwowania należności- policja skarbowa itd.
- bezzwrotnym – uiszczony podatek nie podlega zwrotowi, (kwota wniesiona i ostatecznie określona staje się podatkiem)
- pieniężnym świadczeniem - (pobór podatków w postaci naturalnej należy już do przyszłości), w latach 80 stosowane były kontyngenty (zboże, świnie itd.),
- o charakterze ogólnym, w związku z zaistnieniem jakieś sytuacji np. dochód
- nakładanym jednostronnie przez związek publiczno prawny (państwo, samorząd terytorialny), sejm lub rada samorządu gminnego,
3.Pojęcia funkcjonujące przy podatkach:
Prawo podatkowe (szeroko rozumiane prawo finansowe- pozyskiwanie od obywateli danin publicznych niezbędnych dla realizacji zadań sektora publicznego. Prawo podatkowe zajmuje się gromadzeniem zasobów finansowych poprzez instrument zwany podatkiem. Zasady konstruowania i egzekwowania danin publicznych.
4.podatnik- osoba lub inny podmiot zobowiązany do uiszczenia podatku z tytułu ciążącego na nim obowiązku podatkowego.
5.płatnik – osoba zobowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku oraz wpłacenia go na właściwy rachunek.
6.inkasent – osoba obowiązana do pobrania podatku i do wpłacenia go na właściwy rachunek (organu podatkowego).
7.postępowanie podatkowe – jest rodzajem postępowania administracyjnego, co do zasady uregulowane jest przez kodeks postępowania administracyjnego.
8.powstanie zobowiązania podatkowego – następuje z chwilą doręczenia decyzji podatkowej podatnikowi lub z chwilą zaistnienia okoliczności z którymi przepisy prawa łączą powstanie takiego zobowiązania.
9.rok podatkowy – rok kalendarzowy bądź w pewnych okolicznościach np. dla potrzeb opodatkowania dochodów osób prawnych rok podatkowy określony jest zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych.
10.przedawnienie zobowiązania podatkowego – polega na tym, że po określonym w przepisach terminie organ podatkowy nie może wydać decyzji w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego.
11.zaniechanie ustalania lub poboru zobowiązania podatkowego – występuje w sytuacji w wyniku której uprawniony podmiot (minister finansów, wójt, burmistrz, prezydent, lub organ podatkowy) rezygnuje z dążenia do realizacji zapłaty podatku. Dotyczy tej kategorii podatków, w której zobowiązanie podatkowe jest związane z wydaniem decyzji podatkowych. Forma udzielenia dotacji.
12.przedmiot podatku – jest to sytuacja prawna lub faktyczna z którą przepis prawa wiąże obowiązek świadczenia podatkowego.
13.podstawa opodatkowania- wartość przedmiotu opodatkowania.
14. Podstawowymi technikami obliczania podstaw opodatkowania jest:
- wycena zaewidencjonowanych rzeczy, czynności lub zdarzeń prawnych powodujących powstanie obowiązku podatkowego (według ksiąg podatkowych),
- zastosowanie poza ewidencyjnych metod ustalania wielkości podstawy opodatkowania np. przy użyciu norm szacunkowych (w sytuacji nie uznania ksiąg podatkowych jako dowodu w postępowaniu podatkowym)
15.stawka podatkowa – współczynnik określający stosunek podatku do podstawy opodatkowania. W sytuacji, gdy różnicuje się stawki opodatkowania w zależności od podstawy opodatkowania dochodzi do ukształtowania skali podatkowej (np. podatek dochodowy osób fizycznych zawiera trzy stawki podatkowe).
16.termin płatności podatku:
- w sytuacji gdy podatnik jest obowiązany zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi sam obliczyć i wpłacić podatek, określają to przepisy podatkowe
17.zaległość podatkowa- podatek nie uiszczony w terminie oraz nie pobrana i nie wpłacona zaliczka na podatek.
18.zabezpieczenie zobowiązań podatkowych – podatnik odpowiada całym majątkiem. Ustawowe prawo zastawu na ruchomości i prawach zbywalnych, Skarbowi Państwa przysługuje hipoteka ustawowa na nieruchomości oraz ustawowe prawo zastawu na wszelkich przedmiotach służących podatnikowi do wykonywania działalności zarobkowej.
19.nadpłata podatku - uiszczone przez podatnika w kwocie wyższej niż należne lub uiszczone nienależne świadczenia podatkowe. Może wystąpić gdy:
- na osobie nie istniał obowiązek podatkowy,
- podatnik dokonał wpłaty wyższej niż ta, która jest należna z tytułu podatku.
Nadpłaty podlegają z urzędu zaliczeniu na zaległe i bieżące zobowiązania podatkowe. Nie podlega zwrotowi po upływie 3 lat.
20.Historia
W poprzednim okresie (socjalizm) głoszono tezę o obumieraniu podatków
- zachowano jednak ukryte opodatkowanie (zlikwidowane 1993) w postaci podatku obrotowego,
- uwalniano od obciążeń fiskalnych dochody uzyskiwane przez osoby zatrudnione w gospodarce uspołecznionej,
- preferowano też gospodarczy sektor uspołeczniony, opodatkowując go inaczej niż sektor prywatny.
W 1992 roku wprowadzono:
- podatek dochodowy od osób fizycznych,
- od osób prawnych.
W 1993 roku:
- podatek od towarów i usług, VAT
- podatek akcyzowy,
- także zerwano z zasadą odrębności sektorowych (nie do końca).
System podatkowy w Polsce jest młody, skomplikowany (to okres tworzenia).
Podmiot uprawniony do pobierania podatków nazywany 21.PODMIOTEM CZYNNYM, jest nim z reguły państwo (także lokalne związki publiczno-prawne i organizacje).
22.PODMIOTEM BIERNYM jest podmiot zobowiązany do uiszczenia podatku.
Źródłem podatku jest dochód, majątek (stąd pochodzą środki na opłacenie podatku).
23.Stawki podatkowe
1. stałe- kwota podatku rośnie lub maleje proporcjonalnie do zmian wielkości
opodatkowania
2. zmienne:
-progresywne- (stawki podatku rosną szybciej niż podstawa opodatkowania),
-regresywne- (maleją w miarę wzrostu podstawy opodatkowania),
-degresywne- (wzrasta wraz z najniższym poziomem opodatkowania, następnie
osiąga stałą wysokość by przejść do wzrastającego proporcjonalnie),
24.Funkcje podatków:
1. Fiskalna - najważniejsza, pokrycie zadań realizowanych przez państwo,
2. redystrybucyjna – kierowane na potrzeby oświaty, służby zdrowia, ubezpieczenia, (obieramy jednym a dajemy innym)
3. stymulacyjna- wpływa na określone zachowania np. cło,
25.Zasady podatkowe – są postulatami nauki określającymi warunki konstruowania systemu podatkowego.
Po raz pierwszy określił je w XVIII wieku Adam Smith są to:
1. zasada równości podatków- obywatele każdego państwa powinni partycypować w utrzymaniu rządu proporcjonalnie do ich możliwości, czyli dochodów,
2. zasada pewności podatków- podatek, jaki obowiązana jest płacić każda jednostka, powinien być określony, a nie dowolny.
3. zasada dogodności podatków- każdy podatek powinno się ściągać w takim czasie i w taki sposób, by podatnikowi było jak najdogodniej go zapłacić.
4. zasada taniości podatków- postuluje ona uzyskiwanie wpływów podatkowych przy minimalnych kosztach wymiaru i poboru podatków.
26.Zasady podatkowe – inne
1.skarbowe - wydajności, pewności (stały), elastyczności (koniunktura) i dogodności (termin) podatku wobec państwa,
2.ekonomiczne - nienaruszalność źródła podatku (nie może szkodzić),
3.moralno-polityczne – powszechności opodatkowania (rewolucja francuska), sprawiedliwości (sprawiedliwość społeczna),
4.zasada wewnętrznej i zewnętrznej spójności systemu podatkowego - synchronizacja,
5.zasada ustawowego charakteru opodatkowania – pewność, że podatek nakłada ustawodawca (ustawa),
27.Grupy zasad:
1.zasady fiskalne,
2.społeczno-polityczne,
3.techniczne,
28.Jak klasyfikuje się podatki?
Kryterium przedmiotowe- ze względu na ekonomiczny charakter podstawy opodatkowania:
1. podatki majątkowe i podatki praw majątkowych- źródłem jest posiadany majątek
2. podatki od przychodów - działalność gospodarcza - VAT, podatek rolny,
3. podatki od dochodów - dochód
4. podatki od wydatków - konsumpcja.
29.Podział podatków:
1.podatki pośrednie, określa się jako sprawiedliwsze, nie występujące w związku z sytuacja dochodową
2.podatki bezpośrednie - zależność między podatkiem tzn. rodzajem podatku, jego wysokością, trybem płacenia a podatnikiem, (dochodowy, majątkowy).
30.Kryterium władztwa podatkowego:
1.państwo,
2.samorząd
Kryterium terytorialne:
jakie zasilają szczebel centralny
jakie region,
jakie lokalny: (centralne, regionalne, lokalne).
31.Podatki są daninami, których zakres podmiotowy i przedmiotowy jest szerszy aniżeli opłat i ceł. Rola społeczna podatków jest nieporównywalnie większa aniżeli innych danin.
Podatek to świadczenie jednostki na rzecz ogółu. Trwałymi cechami podatków są, związki z gospodarką oraz stosunek władzy do jednostki.
System podatkowy w Polsce jest inny dla podmiotów gospodarczych państwowych, inny dla podmiotów gospodarczych prywatnych. Bardzo duże różnice występujące w tym zakresie w ustroju socjalistycznym, stopniowo są likwidowane. Całkowite zrównanie może nastąpić po przystąpieniu do UE.
Stosowane wcześniej „Bonusy” – to sposób ucieczki od podatku.
56.Bonusy mogą przyjąć formę dodatków niepieniężnych, np. prawo do użytkowania samochodu służbowego, telefonu, opieki medycznej, finansowanie szkoleń, udział w różnych motywacjach.
Rozwijający się system bonusów stanowi nieopodatkowane źródło dodatkowych dochodów.
Inaczej – inne koszty społeczne są w przedsiębiorstwach państwowych, inne w firmach prywatnych.
Administracja w krajach cywilizowanych i w UE nie przekraczają 5% budżetu. W Polsce administracja pożera 9–12% budżetu średniej gminy. Utrzymanie urzędu przekracza 300 000 zł na jedną osobę, fundusz płac jest niewielkim kosztem.
Inna forma wynagradzania, premiowania pracowników to, program kafeteryjny.
Przedstawienie pracownikom pakietu świadczeń do wyboru:
-finansowanie szkoleń,
-ubezpieczenia na życie
-system emerytalny,
-delegacje,
-inne sposoby unikania opodatkowania poprzez koszty
57.Sprawiedliwość podatkowa.
-w ujęciu obiektywnym ma charakter praktyczny. Uwzględnia ją władz publiczna nakładając podatki. Zwiększenie wydatków publicznych wiąże się z koniecznością doboru źródeł dochodów, a także sprawiedliwego rozłożenia obciążeń podatkowych na poszczególne podmioty.
-W ujęciu subiektywnym - w podatniku powstaje reakcja obronna przed uszczupleniem jego środków. Oczekuje świadczeń ze strony władzy publicznej, jednocześnie może zmierzać do redukowania swoich własnych obciążeń podatkowych.
„Sprawiedliwe jest to, co odnosi się do wartości powszechnie uznanych za dobre”.
Sprawiedliwość podatkowa zazwyczaj definiowana jest konkretnym układem stosunków społecznych i odpowiednimi normami regulującymi sprawy wdrażania tej sprawiedliwości. Np.
-każdemu wg przynależności do stanu,
-każdemu wg potrzeb,
-każdemu wg wykształcenia itp.
Obywatele w większym stopniu akceptują podatki gdy prawo podatkowe zapewnia:
-powszechność,
-równość,
-trwałość,
-bezstronność,
-abstrakcyjność norm.
W praktyce obserwuje się wyraźną tendencję do personalizowania podatku
-istnienie silnych grup nacisku,
-dostosowywanie ciężarów podatkowych do każdej indywidualnej sytuacji.
Sprawiedliwość podatkowa – rozumiana jako powszechne i równomierne obciążenie różnych grup społecznych wyznacza moralnie akceptowaną granicę opodatkowania.
Gdy zasada ta zostaje zachwiana, obywatele mają podstawę sądzić, że prawo podatkowe realizowane przez systemy podatkowe nie jest sprawiedliwe.
33.Podwójne opodatkowanie: na dochód pracownika nakładany jest jeden podatek od dochodów osobistych, kiedy wydajemy pieniądze sklepie płacimy podatek drugi raz zawarty w cenie towaru, bank - podwójne opodatkowanie.
34.Unikanie podwójnego opodatkowania w działalności międzynarodowej
1. ekonomiczne – ten sam dochód lub majątek jest dwukrotnie obciążony podatkiem, lecz należy do różnych osób.
2. prawne- polega na dwukrotnym obciążeniu dochodu lub majątku należącego do tej samej osoby.
35.Podstawową przyczyną kolizji przepisów podatkowych w dwu lub w większej ilości państw jest to, że państwo nakłada podatek na:
1. dochody osób fizycznych, mających miejsce zamieszkania na jego terytorium, przebywających przez określony czas na jego terytorium niezależnie czy źródło dochodów znajduje się na jego terytorium czy też zagranicą,
2. wszystkie dochody, których źródło znajduje się na terytorium państwa, niezależnie od tego czy osoba uzyskująca dochód znajduje się aktualnie na terenie tego kraju, czy też za granica.
36.Zapobieganie podwójnemu opodatkowaniu:
1.jednostronne, częściowe lub pełne zrzeczenie się przez państwo praw do ściągania podatku,
2.zawieraniu umów dwustronnych w sprawie podwójnego opodatkowania, które w znacznym stopniu eliminują podwójne opodatkowanie o charakterze ekonomicznym i prawnym.
3.zawieraniu umów wielostronnych, które powinny uwzględniać skomplikowane zróżnicowanie systemów podatkowych.
Nie ma uniwersalnego dobrego systemu podatkowego
Podatki są kategorią historyczną,




37.przy zmianach w systemie podatkowym muszą być uwzględnione konkretnie warunki danego kraju:
- ekonomiczne, które wynikają z potrzeb fiskalnych państwa
- społeczne, część dochodów , redystrybucja do biedniejszych grup społecznych,
- polityczne, doktryny, wspieranie przedsiębiorców, biednych lub innych.
Funkcja podatków nie jest możliwa do realizacji w ramach koncepcji jednego podatku.
38.Pierwsza trudność to wybór przedmiotu opodatkowania:
- majątek,
- wydatki,
- dochód itp.
39.Gdyby oprzeć podatek jedynie na dochodach to i tak wystąpią negatywne jego skutki:
- opodatkowanie niskich dochodów jest trudne, a koszty poboru wysokie,
- poza opodatkowaniem pozostają spadki, które powinny być obciążone podatkiem,
- występuje proces hamowania oszczędzania,
1.Wprowadza się kilka podatków, przy czym 3 lub 4 z nich stanowią podstawę finansów publicznych.
2.Sięga się do różnych przedmiotów opodatkowania, tzn. dochodów, wydatków, majątku, nabycia praw majątkowych.
3.Stosuje się podatki pośrednie i bezpośrednie. Bezpośrednie, dlatego, że są one trudniej przerzucane, stanowią pewne i systematyczne, choć mniej wydajne źródło dochodów. Podatki pośrednie są łatwiej przerzucane, jednak technika ich poboru czyni z nich wydajne źródło dochodu władz publicznych.
4.Nadmierne dochody podmiotów gospodarczych ogranicza się przez progresywne skale podatkowe.
5.Równomierne obciążenie podmiotów realizuje się według ich zdolności dochodowej, co oznacza, że współczesne systemy podatkowe charakteryzuje stosunkowo duży stopień indywidualizacji obciążeń.
6.W opodatkowaniu przedsiębiorstw stosowane są skale podatkowe progresywne i degresywne. W związku z przebiegiem cyklu koniunkturalnego, ważnym instrumentem podatkowego oddziaływania na gospodarkę są różnego rodzaju wakacje, ulgi i zwolnienia podatkowe.
7.Z psychologicznego punktu widzenia łatwiej jest zwiększyć ciężary podatkowe przez podwyższanie istniejącego już podatku, niż przez wprowadzanie nowego.
8.Wśród istniejących podatków łatwiej jest zwiększyć ciężary podatkowe za pomocą podatków pośrednich niż bezpośrednich.
9.W celu przeciwdziałania oszustwom podatkowym władze publiczne stosują rozwinięty system kontroli oraz kar. W celu ograniczenia zjawiska ucieczki przed podatkami władze publiczne dążą do uproszczenia systemu podatkowego oraz wprowadzenia w kwestiach podatkowych współpracy międzynarodowej, ma to szczególne znaczenie wobec dynamicznego rozwoju międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych.
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej i Inspektor Kontroli Skarbowej.
40.Zjawisko ucieczki przed podatkami
41.Uchylanie się od podatku bywa związane z działaniem zmierzającym do:
1.eliminowania opodatkowania,
2.wykorzystywania luk w prawie,
3.stosowania norm prawnych wbrew intencjom ustawodawcy,
4.zatajania informacji podatkowych.
42.Nielegalne uchylanie się od podatku. Zmierzone działanie aby nie płacić podatku. Czy wykorzystanie luki prawnej jest działaniem nielegalnym? Jeżeli zrobi to podatnik to tak, jeżeli państwo to nie.
A więc? Co na to nauka?
Legalne uchylanie się od podatku.
43.Przy ocenie różnic trzeba zwrócić uwagę na:
1.motywy działania podatnika – czy zamierzone działania są legalne, czy nielegalne?
2.fikcyjny charakter działania - podjął czy nie, wykonał lub nie działania, których nie było a zostały ujęte w zeznaniach.
3.rozmiary korzyści osiąganych dzięki uchylaniu się od podatku,
4.ocenę kompetentnych władz.
44.Unikanie podatków jest z prawnego punktu widzenia przestępstwem, z którym łączy się odpowiedzialność karna.
45.Nielegalne uchylanie się od podatków jest działalnością wbrew intencjom ustawodawcy. Luka prawna.
46.Legalne uchylanie się od podatków jest czynnością podejmowaną zgodnie z intencjami ustawodawcy w celu ograniczenia opodatkowania.
Legalną formą zmniejszenia ciężaru podatkowego jest również nadrobienie podatku.











47.Nielegalne uchylanie się od podatku odbywa się poprzez:
1.fałszowanie deklaracji podatkowych,
2.składanie nieprawdziwych zeznań,
3.zatajanie informacji podatkowych,
4.zmienianie adresów zamieszkania,
48.Osoby prawne które unikają opodatkowania:
1.zakładają spółki holdingowe, fikcyjne spółki podstawowe,
2.spółki te działają w państwach w których podatki są niskie lub w krajach będących „oazami podatkowymi” (Bermudy, Lichtenstein, Panama, Wyspy Bahama, Wyspy Normandzkie).
49.Wysoka szkodliwość nielegalnego unikania opodatkowania wynika z:
1.zmniejszenia wpływów podatkowych, co może rodzić potrzebę podniesienia podatków, a więc dodatkowego obciążenia ludzi uczciwych.
2.Wywołania zakłóceń gospodarczych, które wywołuje nie płacący podatku uzyskując mocniejszą pozycję ekonomiczna w stosunku do podatników uczciwie prowadzących działalność gospodarczą,
3.rozbicia harmonii systemu podatkowego: jeżeli jedni podatnicy płacą podatek, a inni nie, to struktura opodatkowania odchyla się od zamierzonej,
4.demoralizującego wpływu na innych podatników,
50.Przyczyny nielegalnego unikania opodatkowania
1.moralne - podatnik nie traktuje państwa nakładającego podatek jako prawodawcę działającego interesie ogółu, lecz jako ciemiężyciela, która z racji swojej siły może narzucać obowiązki obywatelom,
2.ekonomiczne - podatnik rozstrzyga czy korzyści , które przyniesie mu oszustwo podatkowe, zrekompensuje przykrość na którą jednocześnie naraża się popełniając to oszustwo,
3.polityczne - ucieczka przed podatkiem jest, więc jednym z możliwych wariantów sprzeciwu wobec państwa,
4.techniczno, skarbowe, (systemowe)- złożoność systemu podatkowego, a zwłaszcza istnienie wielu ulg, zwolnień i zniżek czy innych odstępstw od zasad ogólnych w ustalaniu wymiaru podatku wprowadzonych z przyczyn społecznych, ekonomicznych czy politycznych, stwarza dla części zręcznych podatników korzystne warunki do wykorzystania tych odstępstw w sposób nierzetelny.




















2.Podatek jest świadczeniem
3.Pojęcie funkcj.przy podatkach
4.Podatnik
5.Płatnik
6.Inkasent.
7.Postępowanie podatkowe
8.Zobowiązanie podatkowe
9.Rok podatkowy
10.Przedawnienie
11.Zaniechanie ustania
12.Przedmiot podatku
13.Podstawa opodatkowania
14.Obliczanie podst.podatku
15.Stawka podatku
16.Termin płatności
17.Zaległość podatkowa
18.Zabezpieczenie zobowiązań
19.Nadpłata podatku
21.Podmiot czynny
22.Podmiot bierny
23.Stawki podatkowe
24.Funkcje podatków
25/26.Zasady podatkowe
27.Grupy zasad
28.Klasyfikacja podatków
29.Podział podatków
30.Kryterium władztwa pod.
31.Podatki są daninami
32.Podwójne opodatkowanie
33/36Unikanie podw.opod.
34.Przyczyna kolizji przep.pod.
37Zmiany w syst.podatkowym
38.Wybór podmiotu opodatkowa.
39Podatek oparty na dochodach
41/42/45/47.Uchylanie się od p.
44/50.Unikanie podatków
46.Legalne uchylanie się od p.
48.Osoby prawne unik.pod.
49.Szkodliw.unik.podatków
51.Jak funkcjon.podatek
52.Ulga
53.Kredyt podatkowy
54.Zwolnienia podatkowe
55.Wyłączenia
56.Bonusy
57.Sprawiedliwość podatkowa
58.Adam Smith
59.Fryderyk Skarbek
60.Adolf Wagner
61.Roman Rybarski
62/63.Za i przeciw ulgom