Jan Kasprowicz

Życie
Urodzony 12 XII 1860 w Szymborzu pod Inowrocławiem. Pochodził z rodziny
chłopskiej, jego ojciec był analfabetą. Przyszły poeta, na szczęście dla literatury
polskiej posłany do szkół, zdradza talent literacki już od najmłodszych lat.
Po studiach w Lipsku działał aktywnie w organizacjach socjalistycznych, za co
trafił na 6 miesięcy do więzienia. Rozczarowany niemieckimi doświadczeniami
osiada we Lwowie, gdzie po pewnym czasie obejmuje katedrę stworzonej
specjalnie dla niego komparatystyki na tamtejszym uniwersytecie. Trzykrotnie
i krótkotrwale żonaty. Jego druga żona Jadwiga porzuciła go… dla demonicznego
Stanisława Przybyszewskiego. W czasie I wojny Kasprowicz sympatyzował
nadal z socjalistami, biorąc nawet udział w interwencji na rzecz
uwolnienia Lenina w 1914 roku. Poeta umiera w 1926 roku w Poroninie.

• Poeta – chłop – należy pamiętać,
że nasz najlepszy poeta modernistyczny
pochodził z rodziny chłopskiej
– kształcił się właściwie „od
zera” i już w młodości zasłynął
jako twórca.
• Poezja ludowa – to dziedzina twórczości
poety nieodłącznie związana
z jego pochodzeniem. Kasprowicz
we wczesnym okresie przedstawia
głównie nędzne warunki bytowania
chłopstwa, zwraca uwagę
na nierówności społeczne, w czym
zbliża się po trosze do haseł pozytywistycznych.
• Katastrofizm – poezja modernistyczna
Kasprowicza należy do najbardziej
chyba pesymistycznych
w naszej literaturze. Kasprowicza
można poniekąd uznawać za twórcę
katastrofizmu w Polsce. Jego
Hymny wywarły wielki wpływ na
poezję Młodej Polski i dwudziestolecia
międzywojennego.

Twórczość
Twórczość Kasprowicza można podzielić na cztery okresy:
• Naturalistyczny (do 1891) – to utwory zwłaszcza o tematyce chłopskiej,
między innymi cykl sonetów Z chałupy.
• Modernistyczny – przełom wywołany, między innymi, tragicznym rozstaniem
z żoną. Poeta tworzy smutne i nastrojowe liryki. Fascynują go zwłaszcza
dzikie Tatry – Krzak dzikiej róży.
• Ekspresjonistyczny – powstaje najbardziej dramatyczna i katastroficzna
poezja Kasprowicza. Poeta przedstawia apokaliptyczne obrazy końca świata
i zagłady ludzkości. Powstały w tym okresie zbiór Hymny zawiera takie
utwory, jak Święty Boże, święty mocny oraz Dies irae.
• Prymitywizm – powrót do tematyki chłopskiej, poeta tworzy w oparciu o stare
baśnie i podania ludowe. Okres ten cechuje pogodna akceptacja świata i rzeczywistości.
Powstają: Bajki, klechdy i baśnie oraz Księga ubogich.