Czerwonka bakteryjna
Choroba bakteryjna nazywana też dyzenterią (Dysenteria bacterica). Występuje najczęściej sezonowo głównie pod koniec lata i wczesną wiosną. Wywołują ją pałeczki z rodzaju Shigella (Shigella dysentariae, Shigella flexneri, Shigella sonnei, Shigella boydi), wśród odmian i gatunków występujących w Polsce najczęściej spotyka się Shigella flexneri i Shigella sonnei. Zakażenie następuje drogą pokarmową, wywołane jest przez spożycie zakażonego pokarmu: jarzyn, mleka, owoców. Bakterie przebywają w jelicie grubym i wytwarzają endotoksyny (wytwarzane są we wnętrzu komórki bakteryjnej i uwalniają się dopiero przy jej rozpadzie.) uszkadzające śluzówkę jelita grubego. Objawami czerwonki są biegunki śluzowo-krwawe i śluzowo-ropne i bóle brzucha. Występują też silniejsze lub słabsze objawy ogólne (gorączka, bule głowy). Niekiedy powstają zaburzenia wodno-elektrolitowe, odwodnienie, bóle łydek, zapadnięcie brzucha, powiększenie węzłów i grudek chłonnych. Profilaktyka: higiena żywności, mycie rąk, owoców. Leczenie: uzupełnianie strat wodno-elektrolitowych (odwodnienie), bakteriostatyki, czasem antybiotyki. Część osób wyleczonych staje się nosicielami, gdyż przez różnie długi czas wydalają zarazki z kałem.
Wąglik
Wąglik jest ostra choroba bakteryjna zwaną też anthrax. Wstępująca głównie u bydła, koni i owiec, rzadziej u kóz, świń i zwierząt futerkowych. Powodowana jest przez laseczkę wąglika. Przypadki wąglika u ludzi spowodowane są zawsze kontaktem z chorym bądź padłym zwierzęciem. Laseczka wąglika wytwarza w warunkach tlenowych odporne formy przetrwalnikowe, zdolne przeżyć w glebie kilkadziesiąt lat, w warunkach beztlenowych laseczki giną w ciągu kilku dni. Zakażenie następuje zazwyczaj drogą pokarmową. Okres wylęgania wąglika wynosi od kilku godzin do kilkunastu dni. W postaci tzw. piorunującej dochodzi do śmierci zwierzęcia bez widocznych objawów choroby. Postać nadostra objawia się krwawymi wypływami z nozdrzy, pyska i odbytu, zwierzę pada po kilkunastu godzinach. Postać podostra cechuje się obrzękami szyi, boków i brzucha, śmierć następuje po 2-3 dniach.
Wąglik u ludzi, zależnie od drogi wniknięcia zarazka, może mieć trzy postacie: Postać skórną (czarna krosta) – w miejscu wtargnięcia bakterii pojawia się plamka, potem grudka, pęcherzyk z ciemnym punktem, po pęknięciu lub zadrapaniu powstaje czarny strup. Wokół strupa powstaje otoczka drobnopęcherzykowa, powstaje naciek zapalny. Ponadto gorączka, zapalenie węzłów chłonnych, ból głowy, dreszcze, zafioletowienie skóry, obrzęk złośliwy. Postać płucną: wysoka gorączka, dreszcze, kaszel, krwioplucie, duszenie się, sinica. Postać jelitową: wymioty, biegunka śluzowo-krwista, ból brzucha. Nie leczone prowadzą do zgonu w ciągu 3-5 dni. Wąglika leczy się preparatami penicylinowymi i sulfonamidami, zapobiega przez podawanie surowicy. Szczepienia ochronne opracowane zostały w 1881 przez L. Pasteura, zaleca się szczepienia personelu weterynaryjnego, zootechnicznego, rzeźni i hodowców bydła. W Polsce wąglik występuje rzadko, jest chorobą zwalczaną z urzędu.